Neem de sociale-Antillenroute

Het sectoraal overleg is gestart. In België zijn het de traditionele sociale organisaties die cao’s sluiten. Overleg zoals het te voorspellen en te verwachten is. In Nederland daarentegen sluit de onafhankelijke vakbond LBV merkwaardige akkoorden.

In Nederlandse werkgeverskringen worden de collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) die de onafhankelijke vakbond LBV afsluit wel eens de sociale-Antillenroute genoemd. Een werkgever of werkgeversgroep die zich niet langer kan vinden in de sectorovereenkomst kan bij de LBV terecht voor een specifieke cao.

Neem nu de Belangenvereniging Tankstations, die problemen had met de sector-cao van het ‘klein metaal’ waarin onder meer een toeslag van 35% werd voorzien voor weekendwerkers. Totaal onaangepast voor tankstations die 24 uur per dag open zijn. De LBV kwam vriendelijk tegemoet: de weekendtoeslag verminderde, de nachtvergoeding steeg.

De LBV heeft zich de voorbije zeven jaar ontwikkeld als een luis in de pels van de leidende Nederlandse vakbond, het FNV. “Het FNV is groot, log en gestoeld op bureaucratie,” zegt Jan Scheyltjens, LBV-secretaris. “Ze werken volgens een top-downbenadering. Wij werken net andersom.”

De LBV zoekt deeltakken op en probeert daar een meer aangepaste cao af te sluiten. Twintig zijn er dat inmiddels: de eerste cao dateert van 1994 en werd gesloten met de NBBU – de kleine en middelgrote uitzendondernemingen – die niet langer tevreden was met de cao die de traditionele vakbonden hadden gesloten met de Algemene Bond Uitzendondernemingen ( ABU) – de vereniging van de grote uitzendbedrijven. Later volgden er cao’s voor onder meer de tankstations, groothandels in horecaproducten, horecabedrijven, carwash- en truckwashbedrijven, particuliere kinderopvang en fietsengroothandels. Vaak kan de LBV een hogere loonsverhoging uit de brand slepen omdat ze afziet van bijdragen voor allerlei fondsen (scholing, herstructureringsfondsen enzovoort). Fondsen die ook in België omstreden zijn. Critici zien daarin echter een afbouw van de geldende arbeidsverhoudingen, die ook oog hebben voor de sociaal zwakkeren.

Gerrit IJzermans, cao-coördinator van LBV, is het daar niet mee eens. “We moeten geen bijdragen voor sociale fondsen waar 95% van de mensen niets van ziet. Dat geld gaat al te vaak naar de bestuurders van die fondsen. De tankstations bijvoorbeeld betaalden 3 miljoen gulden aan het opleidingsfonds. Wij bieden dezelfde scholing voor 1,2 miljoen gulden. Dat betekent dat we 1,8 miljoen gulden extra kunnen besteden aan de onderhandelingstafel.”

Is de LBV een corporatistische vakbond? Scheyltjens: “Het individualisme is een ontwikkeling van deze tijd. Het werk is veel gespecialiseerder geworden. Wij vinden dat er ook een beloning moet zijn voor prestatie en motivatie.”

De LBV is met zijn 8000 leden uitermate klein, maar dat belet niet dat de impact op de Nederlandse arbeidsverhoudingen niet gering is. De LBV legt immers de vinger op een wonde waar de traditionele vakbonden nog geen remedie voor gevonden hebben. Ook niet in België.

GUIDO MUELENAER