Needcompany’s King Lear

Een van Shakespeares meest donkere tragedies wordt door Jan Lauwers afwisselend luchtig, cynisch en poëtisch naar de hedendaagse tijd vertaald.

Na ‘Julius Caesar’ (1990), ‘Antonius und Kleopatra’ (1992) en ‘Needcompany’s Macbeth’ (1996), is ‘Needcompany’s King Lear’ de vierde Shakespeare-adaptatie van deze Brusselse groep onder leiding van Jan Lauwers. Lauwers is een sterk visueel en cerebraal ingesteld theatermaker. Zowel in zijn eigen geschreven stukken als in het zeldzame repertoiretoneel van de groep (tot nu toe uitsluitend Shakespeare) breekt Lauwers de grenzen van het theatermaken open. Bekijk het oeuvre van de Needcompany als een laboratorium en Lauwers als een bij vlagen geniale onderzoeker. De resultaten van zijn geëxperimenteer zijn afwisselend succesvol, soms irritant, maar steeds boeiend. Achteraf blijven altijd beelden over die zich voor een lange tijd in het geheugen vastzetten.

In ‘King Lear’ verdeelt Lear zijn rijk onder zijn drie dochters. Terwijl de twee oudste dochters stroop aan Lears baard smeren in hun liefdesbetuigingen, weigert Cordelia (de jongste) aan deze komedie deel te nemen. Resultaat: ze wordt verbannen. Lear achterhaalt pas het bedrog van zijn oudste dochters nadat hij krankzinnig geworden is.

Parallel aan de hoofdplot loopt het drama van Gloucester, die verscheurd wordt door de strijd tussen zijn zoon Edgar en zijn bastaardkind Edmund. Deze subplot is zowel een afspiegeling van als een commentaar op het kernverhaal. Ook bij Gloucester gaan pas de ogen open nadat hij deze verloren heeft (bij Shakespeare uitgestoken, bij Lauwers uitgezogen).

Lauwers brengt drama, maar relativeert en ondergraaft te zelfder tijd Shakespeares donkere thematiek en zwartgallig mensbeeld. De gebruikte muziek komt uit het ” Third Reich ‘n Roll” album van de avantgarde-rockgroep The Residents. Daarop wordt het oorlogsgeweld aangeklaagd door popsongs van de jaren zestig met geluidsexperimenten te versnijden. “Third Reich ‘n Roll” krijgt daardoor iets frivools en beangstigends tegelijk. Eenzelfde gevoel bekruipt de toeschouwer tijdens de voorstelling van Needcompany’s King Lear. De dramatische actie lost Lauwers op via luchtige dansstukken. De tekst – door het uitstekende internationale gezelschap in drie talen gebracht – komt hierdoor op het voorplan. De ridiculiteit van de oorlog roept Lauwers op door chaos en door de Nederlandstalige ondertiteling pijlsnel over het scherm te laten lopen. Shakespeares grimmig verhaal over de teloorgang van de mensheid blijft bewaard. Lauwers brengt er zijn eigenzinnige en opmerkelijke interpretatie van.

‘Needcompany’s King Lear’ nog op 16, 17, 18 en 19/2 in Vooruit (Gent), 24/2 in De Warande (Turnhout), 7/3 in Stadsschouwburg Leuven, en 15, 16, 17 en 18/3 in Het Toneelhuis (Antwerpen).

Piet Goethals