Nederlands Hoop !

Wie nog steeds gaat zuchten als de eerste Nederlandse titels op het doek verschijnen, kan zijn vooroordelen herzien bij het eigenzinnige “Zusje” en de literatuurverfilming “Karakter”.

Als Martijn zijn jongere zus Daantje na enkele jaren afwezigheid opzoekt in Amsterdam, registreert hij alles vanuit het oogpunt van zijn videocamera. Het langspeelfilmdebuut van Robert Jan Westdijk, “Zusje”, wordt nagenoeg volledig vanuit zijn standpunt verteld (via zijn off-screenstem) en gefilmd. “Zusje” neemt op die manier het karakter aan van een videodagboek of een home movie. Martijn wil een jeugdtrauma verwerken dat hij destijds met Daantje opgelopen heeft, en dwingt haar om terug in hun kindertijd af te dalen. Via super-8-filmpjes komt de toeschouwer, en Daantje, meer te weten over het verleden van broer en zus. Niet dat Westdijk voor inhoudelijke revelaties zorgt, zijn manier van vertellen is echter wel bijzonder interessant en toont tevens aan dat met weinig middelen boeiende cinema gemaakt kan worden. Hoe gekunsteld de home-moviestijl ook mag overkomen, niets werd aan het toeval overgelaten en alles is wel degelijk geënsceneerd en gepland. Naast het verhaal worden tevens de manipulatiemogelijkheden van het filmmedium gedemonstreerd. De voortdurend aanwezige camera heeft terzelfder tijd iets provocatiefs en treedt agressief en zonder gêne binnen in iemands privacy. Dat hiermee ook voyeuristische aspecten aan bod komen ligt voor de hand. Westdijks concept om alles vanuit een persoonlijk vertelstandpunt te filmen is niet nieuw, maar “Zusje” fascineert door zijn spontaniteit in zowel cameravoering als acteursregie. Klassieker in stijl is de verfilming van Bordewijks roman “Karakter”. Debutant Mike van Diem koos voor een flashbackstructuur om het verhaal van Bordewijks verstikkende vader-zoon relatie te vertellen. Terwijl het boek chronologisch verloopt en de eindconfrontatie tussen de verbeten deurwaarder Dreverhaven en zijn onwettige zoon Katadreuffe niet uitmondt in moord, begint van Diem zijn film met de vadermoord en het gevangennemen van Katadreuffe. In de gevangenis vertelt hij zijn levensgeschiedenis. “Karakter” speelt zich, buiten het advocatenbureau waar Katadreuffe zijn glansrijke carrière maakt, voor een groot deel af in de havenbuurt van het Amsterdam uit de jaren dertig. De armoede en het protest tegen de bloedhond Dreverhaven, als een vleesgeworden blok graniet gestalte gegeven door Jan Decleir, wordt in een grijsgrauw koloriet gevat, de uitputtende veldslag tussen vader en zoon in een drukkend zwartbruin. “Karakter” is een sterk verteld drama dat gedragen wordt door een uitmuntende cast. De soms verstilde momenten staan voor de ongeuite en verkilde emoties, die van de zichzelf kwellende protagonisten bijna apathische karakters maakt waar elke levenslust uit verdwenen lijkt.

Piet Goethals

Karakter van Mike van Diem Een sterk verteld drama dat gedragen wordt door een uitmuntende cast.