NAVO en Havenhuis wegen op Interbuild

De onzorgvuldige kostprijsberekening van het NAVO-hoofdkwartier en het Antwerpse Havenhuis weegt niet alleen op het resultaat van Interbuild, maar ook op dat van het moederbedrijf BAM. CEO Manu Coppens ontkent dat dit een gevolg is van bradeerprijzen.

Het aannemingsbedrijf Interbuild boekte vorig jaar een mager resultaat van 140.000 euro winst op 272 miljoen euro omzet, terwijl het in 2014 nog 2,8 miljoen winst boekte op 257 miljoen euro omzet. Het Nederlandse moederbedrijf Koninklijke BAM Groep (7,4 miljard euro omzet) verwees begin mei naar haar Belgische activiteiten als een van de oorzaken van haar magere kwartaalwinst. Interbuild is onderdeel van BAM Belgium (730 miljoen omzet), waartoe ook het Waalse aannemingsbedrijf Galère, BAM Contractors (infrastructuur) en de promotor Kairos behoren.

Dure NAVO-nieuwbouw

Het aandeel BAM kreeg in 2014 een stevige klap na slechte resultaten, maar kon zich ondertussen grotendeels herstellen. “BAM heeft een pittige herstructurering achter de rug met het Back in Shape-programma”, verklaart Manu Coppens, gedelegeerd bestuurder van Interbuild en Kairos (79 miljoen omzet, 9 miljoen winst). “Dat gebeurde door de liquiditeit op te krikken. Vorig jaar werd liefst 310 miljoen extra cash gevonden. Ook moesten de prestaties verbeteren. Bouwprojecten worden voortaan op voorhand doorgelicht door collega’s over de landsgrenzen heen, zodat de ervaring bij de ene dochter een andere kan helpen. Zo vermijden we dat we bloeders hebben, verlieslatende projecten.”

België was lang een van de sterkhouders van BAM, toen de Duitse, de Ierse en de Nederlandse bouw- en vastgoedmarkt het moeilijk hadden. “Het is de bedoeling dat we dat weer worden”, zegt Coppens. “Maar het is niet makkelijk. De civiele bouw ligt plat. De overheden investeren amper in grote werken. Een groot BAM-project, de bouw van een tramlijn in Luik, ligt stil omdat het niet beantwoordt aan de Europese begrotingsnormen. Enkel Brabo II, het project rond de Antwerpse Noorderleien en het Eilandje, blijft overeind.”

De oorzaken van het minder goede resultaat van Interbuild zijn de verliezen op het NAVO-hoofdkwartier en het Antwerpse Havenhuis, dat volgende maand afgewerkt is. Coppens: “Operationeel is Interbuild rendabel, maar de IFRS-boekhoudnormen verplichten ons een verlies onmiddellijk te verwerken in de cijfers, terwijl winst in functie van de gerealiseerde omzet in de boeken verschijnt.”

BAM zou het NAVO-hoofdkwartier volgens plan bouwen voor 457 miljoen euro, maar het kost bijna een derde meer. De impact van de meerprijs voelt vooral Interbuild, dat in het consortium de helft voor zijn rekening neemt (naast BAM Contractors en Galère). De Nederlandse krant De Telegraaf schreef vorige maand: “Een aantal jaren geleden scheerde BAM langs de rand van de afgrond door enorme projectverliezen, onder meer op de nieuwbouw van het nieuwe hoofdkantoor van de NAVO in Brussel.” Coppens doet dit af als “dramajournalistiek” omdat zijn bedrijf groot genoeg is om het verlies te dragen.

Hoe is het zo ver kunnen komen? Coppens: “De strenge veiligheidsprocedures zijn de belangrijkste oorzaak van de onderschatte bouwprijs.” Onder meer door de complexe aanvraag en beheer van de veiligheidsbadges is veel tijd verloren. Dat was niet ingecalculeerd en deed de kostprijs stijgen bij veel onderaannemers.

Perikelen rond Havenhuis

Ook de bouw van het nieuwe Antwerpse Havenhuis leed onder perikelen. De bouwprijs van het havengebouw zou in de loop van de jaren verdubbeld zijn naar 60 miljoen euro. “Er zweven heel wat bedragen in de pers”, antwoordt Coppens. “Daarmee hebben wij niks te maken. Ik heb een contract van 50 miljoen. Punt.”

Op een bepaald moment hing een boze staalbouwer, Victor Buyck, op het havenhuis een spandoek uit, waaruit bleek dat zijn kosten voor staal 8 miljoen hoger lagen dan in het oorspronkelijke budget. “Het bedrijf is een medecontractant en een eerder geschil werd via arbitrage beslecht”, antwoordt Coppens. “Het is niet aan ons om de rekening van Victor Buyck te maken. Ik weet dus niet of het dossier fout is ingeschat. Het bedrijf is een door het Havenbedrijf opgelegde onderaannemer. Er zijn afspraken gemaakt bij de start. Nu is er een tweede geschil met ons en het Havenbedrijf. Ook dat zal uitgeklaard geraken. De keerzijde van de medaille: de timing van de werf leed er niet onder.”

Juridische geschillen zijn eerder atypisch voor Interbuild, zegt Coppens: “Er zijn aannemers die een contract sluiten, goed wetend dat er hiaten zijn in het bestek. Later worden die dan aangevochten. Dat is onze stijl niet. Alles wordt op voorhand goed doorgesproken. De klant van vandaag kan er een van morgen zijn, en na een juridisch geschil keert die niet meer terug. Die manier van werken heeft alles te maken met onze geschiedenis met huisontwikkelaar Kairos. Er was altijd een groot vertrouwen tussen ons en de klant en de wil om correcte afspraken te maken over de startdatum, de einddatum en het eindbedrag. Daarin verschillen wij van heel wat collega’s.”

Exit netwerk Verbeeck

De combinatie Kairos-Interbuild is legendarisch in vastgoedland. Dat had veel te maken met het intense lobbynetwerk van gewezen CEO Eric Verbeeck, die sinds twee jaar ook geen bestuurder meer is. Concurrenten voorspelden dat zijn pensioen Interbuild commercieel pijn zou doen. Coppens: “Dat hoopten ze, maar we hebben het vertrek van Eric Verbeeck netjes opgevangen. Overigens is Eric voor ons nog altijd een raadgever, en hij was geen lobbyist. De samenwerking tussen Kairos en Interbuild was succesvol door de combinatie van de marktkennis van de promotor en de technische expertise van de aannemer.”

Vroeger, toen Interbuild nog een 150 miljoen euro omzet had, was het bijna voor de helft afhankelijk van Kairos. Nu is dat minder. Coppens: “We hebben heel wat eigen projecten van 20 tot 50 miljoen euro ontwikkeld met een uitgebreid nieuw team. Amper 10 à 15 procent van de omzet is nu gerelateerd met Kairos. Dat zal wat meer worden, door de start van het ZNA-ziekenhuis, de tweede fase van de Antwerpse Kievitwijk (voor verzekeraar Fidea) en een gebouw in de Brusselse Montoyerstraat voor Hannover Leasing.”

Volgens insiders uit de bouwsector dook Interbuild de voorbije jaren soms onder de prijs bij aanbestedingen. Gewezen CEO Verbeeck zou in zijn jaren voor zijn pensioen al te gretig opdrachten hebben binnengehaald. “De prijzen voor het Havenhuis en de NAVO werden onbewust zeer scherp gezet”, ontkent Coppens, ondertussen al vier jaar CEO. “Dat was niet omdat Eric Verbeeck dat per se wilde, intern stond iedereen erachter. Het was nooit onze politiek te lage prijzen te geven in een bestek. Sinds ik CEO ben, zijn we wel strenger bij de doorlichting van projecten. Ze worden ook juridisch beter gescreend, omdat juristen nu eenmaal steviger de plak zwaaien bij bouwprojecten.”

Betekent de strengere beoordeling en dus de hogere prijszetting niet dat Interbuild veel aanbestedingen op prijs zal verliezen? Coppens: “Jawel, maar we doen zelfs niet meer mee aan aanbestedingen waar de laagste prijs het eindcriterium is. Bij de minste fout of calamiteit kom je dan in problemen. Wij leggen liever onze toegevoegde waarde in de weegschaal. Dit jaar zal de omzet stabiel blijven en de rendabiliteit versterken. Hetzelfde geldt voor 2017. We hebben voor 535 miljoen projecten in portefeuille. Gezonde projecten.”

Hans Brockmans, fotografie Thomas De Boever

“We doen zelfs niet meer mee aan aanbestedingen waar de laagste prijs het eindcriterium is”