NATUUR

Een sprekende das

Zowat een week voor sinterklaas komen interessante nieuwe boeken met dieren in de hoofdrol als geroepen. Dat ook talloze volwassenen hun gading in deze selectie zullen vinden, wordt al meteen geïllustreerd door het monumentale De grote trek der vogels (Tirion, 272 blz., 69,90 euro). De gelijknamige film van Jacques Perrin genoot al een stevige reputatie, maar dit boek met tekst van Jean-François Mongibeaux gaat veel verder dan een praatje bij een oogstrelend plaatje. Ook de informatie uit de film wordt overtroffen. De tochten van zwaluwen, pelikanen, ooievaars en andere gevederde migranten worden niet alleen in kaart gebracht, Mongibeaux belicht ook het oriëntatievermogen, de groepssamenstelling en andere kenmerken van trekvogels.

Wie liever fauna en flora in het water verkent, kan zijn belangstelling botvieren in het al even indrukwekkende De blauwe planeet – Het geheimzinnige leven in de oceanen (Tirion, 384 blz., 35,95 euro). Ook aan de basis van dit boek liggen filmactiviteiten: de BBC-documentaire Blue Planet. Een trio doorgewinterde natuurvorsers en inleider David Attenborough bestuderen het huidige leven in de oceanen en speuren naar de historische evolutie in en rond de wereldzeeën.

Jarenlange observatie en studie van een diersoort kunnen ook verwerkt worden in een aantrekkelijke roman. Dat bewijst de Canadese gids en bioloog Ben Gadd, die tot dusver vooral bij trekkers bekendheid genoot met Handbook of the Canadian Rockies. In Het ravenklif (Atlas, 415 blz., 23,50 euro) verwerkt hij zijn natuurresearch in een sterk symbolisch geladen verhaal, dat her en der al vergeleken werd met Waterschapsheuvel, de beroemde konijnenfabel van Richard Adams. Toch boeit Gadd beduidend meer met zijn vogelobservatie en het meeslepende verhaal van een raaf op zoek naar zijn geheugen en zijn oorsprong, dan met de spirituele facetten die hij gaandeweg toevoegt.

Ook Greven – Lotgevallen van een dassenvolk (Sun, 232 blz., 18 euro) laat zich graag vergelijken met Waterschapsheuvel. De Nederlandse natuurdeskundige Jaap Dirkmaat en cultuurfilosoof Geert van Moll voeren sprekende dassen op. Hun boek gaat evenwel gebukt onder een loodzware ambitie. Een fabel, een beschrijving van dassengedrag, de ecologische geschiedenis van de streek rond Nijmegen in de negentiende en twintigste eeuw aan de hand van de dassen en hun vervolging – het wordt allemaal in hetzelfde werk gestouwd en meer dan eens zit de roman de ecologische geschiedenis in de weg en vice versa. Al kan dat voor dierenliefhebbers geen reden zijn om het boek links te laten liggen.

Luc De Decker