Naar een kleinere federale begroting

De federale begroting zal straks nauwelijks nog de kosten van de vergrijzing kunnen dragen. Er circuleren scenario’s om wat lasten van de schouders van de federale regering te halen en door te schuiven naar de deelstaten.

1. Deelstaten betalen pensioenen van eigen ambtenaren

Vandaag betaalt Michel Daerden, de federale minister van Pensioen, de pensioenen van de Vlaamse ambtenaren. Elke ambtenaar die Vlaanderen aanwerft, en ook elke loonstijging die deze ambtenaren krijgen, verzwaart de federale pensioenfactuur. Voor de federale regering is het dan ook zo klaar als een klontje dat als Vlaanderen meer bevoegdheden en verantwoordelijkheden wil, het kan beginnen met het betalen van de pensioenen van zijn eigen personeel. De factuur is niet min. In 2008 betaalde de federale regering 2,5 miljard euro pensioenen aan Vlaams onderwijzend personeel en 200 miljoen euro aan Vlaamse gepensioneerde ambtenaren. De overdracht van deze kosten zou meerdere vliegen in één klap slaan. Vlaamse begrotingsoverschotten zijn niet meer nodig en de financieringswet blijft leefbaar voor de federale overheid. Maar of de deelstaten daarmee akkoord gaan? “Het is dat of een aanpassing van de financieringswet”, klinkt het in federale regeringskringen.

De Vlaamse regering zal dus moeten nadenken over dit scenario. Maar het lijkt logischer dat de deelstaten de gevolgen dragen van hun eigen beleid. In ruil voor een gespreide overname van deze lasten zou Vlaanderen ook verantwoordelijk willen worden voor het loopbaanbeleid van zijn ambtenaren.

2. Herverdeel de kosten van de staatsschuld

Voor federaal minister van Begroting Guy Vanhengel is het niet fair dat een groot stuk van het Belgische huis verdeeld is tussen de deelstaten, maar dat de hypotheek, de staatsschuld, volledig bij de federale regering gebleven is.

Jan Van Doren van Voka heeft een voorstel: “We kunnen de federale regering helpen, door de deelstaten te laten meebetalen aan de aflossing van de staatsschuld. In ruil moeten de deelstaten meer fiscale autonomie krijgen, zodat de deelstaten de taxing power krijgen om die schulden te kunnen aflossen. Dat kan ook de kredietwaardigheid van het land verbeteren, want alle niveaus zullen zich meer verantwoordelijk voelen. We moeten wel opletten dat de federale overheid geen druk meer zou voelen om verder te saneren. Dat blijft een must, want de belastingdruk heeft zijn limieten al lang bereikt.”

3. De KBC-bonus

De overheden kijken verlekkerd uit naar de meerwaarde die ze kunnen boeken op de reddingsoperaties van KBC. Vlaanderen heeft uitzicht op een meerwaarde van 1,75 miljard euro. Op die manier zou Vlaanderen een klein zetje kunnen geven aan de Belgische begroting zonder overschotten te boeken. Maar Vlaanderen en de federale regering hebben afgesproken dat KBC hen “met gelijke stap” terugbetaalt. De federale regering pompte ook 3,5 miljard euro kapitaalsteun in KBC, en van elke euro die KBC terugbetaalt gaat 50 cent naar de Vlaamse regering en 50 cent naar de federale. En het KBC-geld is geen wondermiddel. 1,75 miljard euro op een jaarlijks tekort van 20 miljard euro is een druppel op een hete plaat.