MONOPOLIE VAN MUTUALITEITEN MOET WEG

Vorige week besliste verzekeraar Ethias uit de zorgverzekering te stappen. Alle Vlamingen ouder dan 25 jaar betalen 25 euro voor de verzekering die tussenbeide komt voor de niet-medische kosten van zorgbehoevende patiënten.

Meteen gingen er stemmen op die beweerden dat dit debacle van Ethias bewijst dat de privatisering van de gezondheidszorg niet werkt. Privéspelers zouden zich tegen een steen stoten omdat de sociale zekerheid toch van een andere natuur is dan het verkopen van levens-, auto- en brandverzekeringen. Een verleidelijke stelling, die echter fout is.

Ethias heeft gefaald omdat de voorwaarden tot slagen bijna onmogelijk zijn. Ten eerste laat het systeem niet toe om de geïnde bijdragen te kapitaliseren. Dat wil zeggen: ze geld laten opbrengen tegen het moment dat er uitkeringen betaald moeten worden. Een verzekeraar maakt winst omdat hij handig met zijn geld kan omspringen. Dat moet ook zorgen voor voldoende lage premies. In de zorgverzekering moeten de zorgkassen echter het geld gewoon doorstorten naar de overheid. De spelregels van de zorgverzekering verschillen dus fundamenteel van die van de privéverzekeringen.

Tweede reden voor het afhaken van Ethias is het beperkte aantal leden dat het kon verzamelen: 47.000 op een totaal van 4,2 miljoen aangesloten leden. Dat is een onvoldoende kritisch gehalte om rendabel te worden. Slecht werk van de privéverzekeraar, zegt u dan. Neen, helemaal niet. De startpositie van de privéverzekeraars (Ethias en DKV zijn de enige) was uitermate ongunstig. In de sociale zekerheid hebben de mutualiteiten een monopolie. Zij hoefden bij het begin van de zorgverzekering alleen hun leden aan te schrijven met de mededeling dat ze zich bij hen konden verzekeren. Met één beweging, bij voorkeur via een extra domiciëlering, kon het bedrag afgehouden worden. Je moet dan al erg overtuigd zijn om te zeggen: nee dank u, ik neem de zorgverzekering bij Ethias of DKV.

DKV doet het met 72.000 leden iets beter en blijft actief. Vooral omdat DKV alleen in ziektepolissen actief is en het een aanvullende zorgverzekeringspolis aanbiedt.

De mutualiteiten profiteren dus van hun monopolie in de sociale zekerheid om ook de nieuwe geliberaliseerde delen van die sociale zekerheid te blijven bezetten. Om zo’n situatie te doorbreken, moet de overheid tussenbeide komen en maatregelen nemen om de concurrentie te bevorderen. Dat is bekend uit de telecom- en de energiesector. Zo moet bijvoorbeeld de mogelijkheid ontstaan om de bijdrage te laten variëren. Nu kost de zorgverzekering 25 euro. Dat maakt differentiëring onmogelijk. Privéspelers moeten aanlokkelijke pakketten kunnen aanbieden om mensen te doen overstappen.

De kans dat de overheid maatregelen zal nemen, is erg twijfelachtig. De zorgverzekering is namelijk al vanaf het begin een doorn in het oog van de partijen die tot een stevige zuil behoren. De zorgverzekering werd expliciet gelanceerd als een ander soort verzekering, los van de traditionele sociale zekerheid. De openstelling voor de privésector was omstreden. Velen in de Wetstraat zullen niet treuren dat Ethias de arena verlaat. En dat het monopolie van de mutualiteiten weer wat groter wordt.

Guido Muelenaer