Monetaire soevereiniteit

Politieagenten zetten het land op stelten om hun looneisen kracht bij te zetten. Maar de budgettaire toestand van de armlastige Belgische staat laat weinig ruimte om aan hun eisen tegemoet te komen. Dat komt ervan wanneer een land zijn monetaire soevereiniteit heeft opgegeven.

Een land is monetair soeverein wanneer het zijn eigen munt uitgeeft, er geen fysieke beperkingen zijn aan de geldcreatie – zoals een goudreserve onder de Gouden Standaard – en het geen schulden in buitenlandse munt uitgeeft. Voorbeelden van monetair soevereine landen zijn de Verenigde Staten, Japan en het Verenigd Koninkrijk. België is sinds 1999, samen met de meeste andere landen van de Europese Unie, lid van de Europese Monetaire Unie. België heeft zijn monetaire soevereiniteit geofferd op het altaar van de Europese eenmaking. De euro is voor België een buitenlandse munt, die monetair wordt bestierd door een buitenlands orgaan: de Europese Centrale Bank. En dat heeft verstrekkende gevolgen.

Een monetair soeverein land heeft magische krachten. Het kan zoveel geld bijmaken als het wil. Het kan zonder beperking bankbiljetten van de drukpersen laten rollen of digitaal geld creëren. Een druk op de knop bij de centrale bank volstaat om bankreserves te creëren op de rekeningen die de commerciële banken aanhouden bij de centrale bank. 1 of 250 biljoen nieuwe dollars? Geen probleem, druk maar op de knop. De regering van een monetair soeverein land kan dus, in een ballet met de schatkist en de centrale bank, alle uitgaven financieren door geld bij te creëren, bijvoorbeeld om de politie een beter loon te geven.

België heeft die magische kracht afgestaan. De Belgische overheid moet daarom, in tegenstelling tot een monetair soeverein land, op zoek gaan naar inkomsten om die loonsverhoging voor de politie te financieren. België heeft geen andere keuze dan de belastingen te verhogen of nieuwe schulden aan te gaan. Het moet zijn overheidsfinanciën beheren alsof het een gezin of een private onderneming betreft. Een monetair soeverein land daarentegen hoeft zich niet te onderwerpen aan de regels die gelden voor een gezin of een private onderneming. Het hoeft in principe zelfs geen belastingen te heffen of obligaties uit te geven om zijn uitgaven te financieren.

Een monetair soeverein land heeft nog magische krachten. Het kan per definitie niet failliet gaan, want het kan altijd dollars, yens of ponden bijmaken om zijn obligaties terug te betalen of de factuur van de gezondheidszorg of de pensioenen te betalen. Het kan desgewenst zijn hele staatsschuld onmiddellijk doen verdwijnen. Het volstaat de centrale bank op te dragen om digitaal geld te creëren, daarmee de schuld op te kopen en ze daarna te annuleren. Niet zo voor België.

Een monetair soeverein land bepaalt zelf het niveau van de rente, omdat het naar believen geld kan creëren om de schatkistcertificaten en overheidsobligaties in handen van de private sector op te kopen. Japan heeft een schuldratio van bijna 300 procent van het bbp, en toch staat de rente al tien jaar op nul. Denkt u dat de financiële markten dat niveau hebben geproduceerd? Nee, de Bank of Japan heeft de helft van de Japanse staatsschuld opgekocht. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog was de Amerikaanse schuldratio hoger dan vandaag. Om het economische herstel te faciliteren, hield de Amerikaanse overheid gedurende jaren de rente laag via gerichte monetaire interventies. Het niveau van de Belgische rente daarentegen is grotendeels in handen van de Europese Centrale Bank.

Zijn er dan geen beperkingen aan de magische krachten van een monetair soeverein land? Toch wel. Overdreven geldcreatie kan uitmonden in een galopperende inflatie. Zolang het dat kan vermijden, heeft monetaire soevereiniteit ontzagwekkende voordelen.