Mogelijke omkoping door Airbus

Het Britse kwaliteitsblad ‘The Economist’ meldde onlangs dat Airbus zich zou hebben schuldig gemaakt aan corruptie bij de verkoop van vliegtuigen. Ook over de aankoop van 34 Airbus-toestellen die Sabena aan het wankelen bracht, gaat een boekje open.

A irbus stal de voorbije week de show in het Franse Le Bourget. Toch werd het feest op de luchtvaartbeurs in Parijs danig verstoord door een artikel in The Economist. Dat maakte melding van eventuele corruptiepraktijken van Airbus bij de verkoop van vliegtuigen aan Koeweit, India, Syrië en Canada. Het Britse weekblad opent echter met een dossier dat dichter bij huis ligt: een opvallend gedetailleerde verwijzing naar het onderzoek van de Brusselse rechter Jean-Claude Van Espen over de bestelling van 34 Airbussen door Sabena.

In september van vorig jaar viel een team fraudebestrijders onder leiding van de onderzoeksrechter binnen in het hoofdkwartier van Airbus in Toulouse. “Ze wilden nagaan of er vervalsing van documenten, omkoperij of andere inbreuken in het spel waren bij de verkoop van Airbus-toestellen aan Sabena,” aldus de woordvoerder van het Brusselse gerecht. Het team van twintig Belgische en Franse onderzoekers ondervroeg tijdens zijn driedaagse oponthoud in Toulouse verscheidene medewerkers van Airbus en nam dozen vol documenten mee.

Wie zich ook buigt over de aankoop van de Airbustoestellen, is Sabena-curator ChristianVan Buggenhout van het advocatenkantoor DLA. “Over de strafrechtelijke aspecten van het dossier-Sabena kan ik alleen met het gerecht praten wegens het geheim van het onderzoek,” laat hij ons weten. “En ik heb al heel wat informatie doorgegeven. De aankoop van de Airbussen en de contracten rond deze operatie zijn misschien een element in een groter dossier: de transfer van financiële middelen van de luchtvaartmaatschappij naar de Zwitserse aandeelhouder SAirGroup.”

Sabena belandde in 1995 voor 49,5 % in handen van de Zwitserse luchtvaartgroep. Die deelde, ondanks het minderheidsbelang, de facto de lakens uit. Volgens de curatoren werd de beslissing voor de bestelling daarom door een intieme kring van Zwitserse toplui van SAirGroup genomen. Wellicht zal het onderzoek van het Brusselse gerecht zich daarom ook op de Zwitserse connectie toespitsen.

Interessant is ook de boekhoudkundige verwerking van de aankoop. Die werd immers buiten de balans van de Sabena-boekhouding geplaatst, omdat de leasing gebeurde via zogenaamde special purpose companies in Ierland. De leden van de parlementaire onderzoekscommissie zijn kritisch over de bedrijfsrevisor KPMG, omdat hij deze boekhoudkundige techniek goedkeurde. Zuiver juridisch was dat misschien in orde, maar een inhoudelijke analyse moest waarschijnlijk tot een andere conclusie leiden.

KPMG ligt niet wakker

Sabena-revisor Pierre Berger is karig met commentaar, maar voelt zich “niet ongelukkig” met de resultaten van de onderzoekscommissie omdat die zijn werkwijze grotendeels steunt. Hij wijst erop dat hij volgens de regels van de boekhoudkunst heeft gehandeld.

Overigens valt het op dat de revisor pas in zijn verslag van 2000 kritisch was over de financiële toestand van de luchtvaartmaatschappij. In het verslag van 1999 werd een voorzichtige waarschuwing geuit. Het lijkt erop dat de revisor de delicate financiële toestand van Sabena jaren gedoogde, en pas ingreep toen het al te laat was.

Wie ook kritisch deze houding onderzoekt, is curator Van Buggenhout. We vernamen uit goede bron dat hij overweegt een vordering tegen KPMG in te dienen. Hij weigert het achterste van zijn tong te laten zien. “Het onderzoek naar verantwoordelijken en eventuele misstappen is belangrijk, maar voor later,” zegt hij.

Naar verluidt ligt men bij KPMG niet wakker van de zaak. Dat topcuratoren proberen de bedrijfsrevisor te laten opdraaien voor een faillissement – zie ook het dossier- Lernout &Hauspie – beschouwen de consultants als onvermijdelijk. Een beroepsrisico, met andere woorden.

Hans Brockmans Wolfgang Riepl

Curator Van Buggenhout zou overwegen een vordering tegen KPMG in te dienen.