Moderne landbouw is antwoord op voedselcrisis

Landbouwondernemer Jan staat achter zijn computer. De weerinformatie van de meteo – waarop hij online een abonnement heeft – is net binnengelopen. De Agrosoftware vraagt de grondgegevens op via een netwerk van gesofisticeerde meetsensoren op zijn velden. Het gps-systeem bepaalt waar zijn dieren momenteel staan. Grondgegevens, weer- en gps-informatie worden gekoppeld en de computer berekent bemesting, besproeiing, voeding, enzovoort. En landbouwondernemer Jan … hij computerde voort.

Een toekomstbeeld? Op sommige landbouwbedrijven – vergeet het ouderwetse woord boerderijen – gaat het al in die richting. Een doorgedreven professionalisering van de landbouwsector die leidt tot een hogere opbrengst per hectare, is een van de belangrijkste sleutels om de voedselcrisis te bestrijden. De sector moet zich opmaken voor een agriculturele revolutie. Boeren moeten ondernemers worden.

Honderden miljoenen mensen lijden momenteel honger en hebben het geld niet om de in sneltreinvaart duurder wordende voeding aan te schaffen. Aanbod en vraag zijn niet in evenwicht. Optimisten zeggen dat dit wel weer overwaait. Straks een goede oogst en we praten er niet meer over. Dat kan betwijfeld worden. Ook Piet Vanthemsche, voorzitter van de Boerenbond, zegt in dit nummer dat de hoge prijzen niet zomaar zullen verdwijnen. De redenen voor de voedselcrisis zijn immers structureel: een toenemende wereldbevolking, hogere en rijkere consumptie in landen als China en India, klimaatverandering die zorgt voor meer slechte oogsten, hoge energiekosten die niet meer zullen terugkeren naar de niveaus van vroeger, stijgende productie van voedingsgrondstoffen voor biobrandstoffen.

Aan die laatste oorzaak van stijgende voedselprijzen wil Europa een halt toeroepen door zijn financiële steun voor biobrandstoffen in te trekken vanaf 2009. Dat is een terechte beslissing, maar Europa en de VS staan voor een veel grotere uitdaging. Ze moeten hun subsidiesysteem durven afschaffen. De landbouw wordt in de rijke landen in stand gehouden door inkomensondersteuning, importheffingen en exportsubsidies. Daardoor wordt de landbouwmarkt ontwricht. Boeren in ontwikkelingslanden worden kansen ontnomen om zich te ontwikkelen. En hier worden impulsen weggenomen om te investeren in meer efficiënte landbouwtechnieken. Zonder het afschaffen van die subsidieregelingen, komt de broodnodige agriculturele revolutie er niet.

De Europese Commissie bespreekt op 20 mei de hervorming van het landbouwbeleid. In de Doharonde over de wereldhandel staat een stevig hoofdstuk over landbouw. Daar moet tegen eind juni, begin juli een akkoord bereikt worden. Ongetwijfeld zal de liberalisering van de markt toenemen, maar het is zo goed als zeker dat er onvoldoende vooruitgang wordt geboekt.

De overheid zal haar rol wel moeten blijven spelen in de landbouw. In ontwikkelde landbouwlanden zoals de Europese moet de steun geheroriënteerd worden. Het afschaffen van de landbouwsubsidies zal slachtoffers maken. De textielindustrie en de staalindustrie weten wat dat betekent. Een financiële begeleiding van boeren die er het bijltje moeten bij neerleggen, zal noodzakelijk zijn. De blijvers zullen via investeringssteun geholpen moeten worden om te investeren in efficiënte technieken die zorgen voor hogere opbrengsten per hectare.

Een efficiënte landbouw veronderstelt ook dat taboes zoals genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s) moeten sneuvelen. Europa heeft dit dossier net op de lange baan geschoven. In Wallonië staat een decreet op stapel dat de cultuur van ggo’s onmogelijk moet maken. Ook in Vlaanderen is de liefde voor ggo’s zeer koel. De Vlaamse overheid zou een krachtig signaal kunnen geven en in Europa ijveren voor het toestaan van ggo’s.

In ontwikkelingslanden is het dan weer noodzakelijk dat er een basislandbouwsector uitgebouwd wordt. Daar heeft men niet onmiddellijk een boodschap aan de hightechlandbouw die Europa en de VS moeten ontwikkelen. Een land als China zal ervoor moeten zorgen dat zijn eigen bevolking voldoende voedsel heeft. Het recente bericht in Financial Times dat China in Afrika en Zuid-Amerika landbouwgronden wil kopen, is niet de juiste evolutie. Als je de hongersnood in heel wat Afrikaanse landen ziet, dan moet Afrika dringend zelf zijn landbouw ontwikkelen. Daar komt zeker overheidssteun bij te pas. Landbouw is een te essentiële zaak om volledig aan de vrije markt over te laten. Maar dan wel niet op een manier zoals vandaag in Europa gebeurt. (T)

Guido Muelenaer – de auteur is hoofdredacteur.