MISVERSTANDEN

Gemiddeld krijgen meer managers een hartinfarct dan mensen uit andere beroepscategorieën. Beweert de volkswijsheid. Epidemiologen wijzen er evenwel op dat deze theorie misschien nog in de jaren ’50 klopte, maar nu niet meer strookt met de werkelijkheid. Personen uit de hogere lagen van de maatschappij liepen tot enkele decennia geleden een groter risico dan doorsnee-burgers, omdat het toen bon ton was veel te eten en te roken. De recente Monica-studie naar hart- en vaatziekten in Duitsland laat zien dat het risico van een hartinfarct afneemt bij een stijgende maatschappelijke status. Bij lopendebandpersoneel ligt het risico tweemaal zo hoog als bij hogere bedienden en ambtenaren. Hoe hoger de opleiding en hoe meer invloed mensen kunnen uitoefenen op hun werk, des te minder risico lopen ze op een hartinfarct.

Walter Krämer en Götz Trenkler (beiden hoogleraar Statistiek aan de universiteit van Dortmund) publiceerden een tweetal jaar geleden een Lexicon van hardnekkige misverstanden. Prompt ploften stapels post in de brievenbus met tips over meer bakerpraatjes, vooroordelen en misvattingen. De auteurs riepen de hulp in van Denis Krämer (student geschiedenis en Japanologie) en pakken nu uit met een tweede bundel, het Nieuw lexicon van hardnekkige misverstanden.

Een niet gering aantal flauwe opmerkingen (zoals de uitspraak dat dolfijnen geen vissen, maar zoogdieren zijn) werpen een smet op het werk. Er kleeft nog een nadeel aan deze publicatie. Bij de vertaling werden de voorbeelden en trefwoorden naar Nederlandse plooien gevouwen, waardoor Vlamingen zich wel eens in de kou gezet voelen. Gelukkig vallen er voldoende interessante rechtzettingen te sprokkelen – al knaagt de vraag wel eens of de lezer deze versie van de waarheid dan wel kan vertrouwen. Soms is de uitleg ook voor verdere interpretatie vatbaar. Neem nu de opmerking dat maagzweren helemaal niet ontstaan door stress. De jongste jaren toonden medici aan dat een maagzweer veroorzaakt wordt door een bacterie (de helicobacter pylori). Of het ook tot een zweer komt, hangt af van genetische aanleg en de toestand van het immuunsysteem. Misschien wordt dat laatste evenwel beïnvloed door stress.

Ook nog dit: zwartwerk is niet noodzakelijk schadelijk voor de economie en de maatschappij, omdat een groot deel ervan niet in de plaats van, maar naast het officiële werk staat. Als deze klussen niet zwart werden gedaan, zouden ze helemaal niet worden uitgevoerd.

Walter Krämer, Götz Trenkler & Denis Krämer, Nieuw lexicon van hardnekkige misverstanden. Bert Bakker, 359 blz., 995 fr.

LDD