Minimal Art

De BBL stelt vijf belangrijke kunstenaars voor uit de Amerikaanse minimal art.

De financiële instellingen hebben zeer uiteenlopende ideeën over het opzetten van tentoonstellingen en de BBL is alvast een van de meest originele van het land. Een resoluut eigentijdse optiek in de Brusselse zetel aan de Marnixlaan loopt parallel met veeleer “patrimoniumtentoonstellingen”, zoals die gewijd aan de schilder Evariste Carpentier in de Luikse vestiging, een paar maanden geleden. Nadat ze ons een erg krachtige confrontatie aanbood met de werken van de Duitse kunstenaar Baselitz, gaat de Brusselse BBL-galerij nu volop de non-figuratieve toer op, met de Amerikaanse minimal art. De tentoonstelling zal misschien sommige kunstliefhebbers doen knarsetanden. Anderen zullen dan weer wijzen op het gelouterde, het sobere, het haast zen-achtige van die kunststroming. De Amerikaanse minimalisten, met name Carl Andre, Dan Flavin, Donald Judd, Sol LeWitt en Robert Morris, hebben wel degelijk hun plaats in de geschiedenis van de kunst in de 20ste eeuw. Hun avontuur, dat eerder solitair dan collectief was, duurde amper 5 à 6 jaar, van 1963 tot 1969. Toch bestaat er, volgens BBL-voorzitter Michel Tilmant, in België een groot aantal privé-verzamelaars die zich voor die minimalisten interesseren, al sinds de jaren ’70 trouwens. De vijf tentoongestelde kunstenaars wierpen zich op als verdedigers van een eenvoudige en rationele kunst, totstandgebracht met industriële materialen. Ze verwierpen elke notie van onderwerp, hiërarchische opbouw of voorstelling. Hun tot een zuiver technische expressie herleid radicalisme wordt bij Dan Flavin vertaald door het gebruik van neonlampen, bij Donald Judd door de aanwending van triplex, industriële staalplaat of gekleurde plexi. Bij Robert Morris is het dan weer onbewerkt hout of glas, terwijl Carl Andre eveneens ruw bewerkt hout en steen gebruikt, maar het ook waagt stalen platen gewoon op de grond te leggen en de bezoekers uitnodigt er over te stappen. De werken van de minimalisten zijn bewust neutraal, emotieloos, repetitief.

Er zitten weinig ingrijpende veranderingen in, enkel verschuivingen, wisselende opstellingen of veranderende gezichtspunten zijn merkbaar. De onttakeling is totaal en moet de toeschouwer aansporen tot reflectie (afwijzing, bedaring, stimulering,…). Dat radicalisme, gegroeid uit een reactie tegen de picturale overvloed van het abstract impressionisme en het consumentisme van de pop-art, draagt de kiemen van zijn eigen uitputting in zich. Het volstaat echter te kijken naar andere kunstexpressies (muziek, architectuur, mode, enz.) om te beseffen dat de invloed van de minimal art nog voortdurend aanwezig is.

“Minimal Art” tot 3 mei bij de BBL, Marnixlaan 24, 1000 Brussel. Alle dagen geopend van 10 tot 18 u. Drietalige catalogus: 600 frank. Geleide bezoeken. Tel.: (02) 762.13.51.

Alain Delaunois