Milquet en Muyters op ramkoers

Het is zo goed als zeker dat de Vlaamse regering een belangenconflict inroept tegen de tewerkstellingsmaatregelen van de federale regering. Vooral de hogere loonkosten voor 50-plussers zijn Vlaams minister van Werk Philippe Muyters een doorn in het oog. Ook in andere dossiers staan de Vlaamse en federale minister van Werk diametraal tegenover elkaar.

Federaal minister van Werk Joëlle Milquet (cdH) werkt aan een wetsontwerp over tewerkstellingsmaatregelen zoals structurele lastenverlagingen, het goedkoper maken van de aanwerving van jongeren en extra middelen voor vorming. De tekst komt morgen op de ministerraad. Niets staat de indiening van een wetsontwerp in de Kamer dan nog in de weg.

Maar dat betekent ook dat het Vlaams Parlement hoogstwaarschijnlijk een belangenconflict inroept. Volgens de Vlaamse minister van Werk Philippe Muyters (N-VA) hangen de maatregelen met haken en ogen aan elkaar en zijn sommige nadelig voor de Vlaamse arbeidsmarkt. Enerzijds plant de federale regering lastenverlagingen, maar anderzijds worden 50-plussers duurder voor hun werkgever. Nu krijgt een 50-plusser een lastenverlaging van 50 euro per kwartaal. De komende jaren zou die korting uitdoven. Onaanvaardbaar voor de Vlaamse regering, die wijst op de al lage werkgelegenheidsgraad bij 55-plussers in Vlaanderen. 34,3 procent van hen heeft werk, een pak minder dan het gemiddelde in Europa (43,7 procent). De maatregel dreigt nog meer oudere werknemers uit het arbeidscircuit te stoten.

Midden- en hoge lonen zwaar belast

Eigenlijk zijn de federale maatregelen een combinatie van afspraken die de sociale partners eind vorig jaar in het kader van het interprofessioneel akkoord hebben afgesloten en eigen voorstellen van Milquet. De sociale partners zijn vooral vragende partij voor een vereenvoudiging van de banenplannen. Een van de paradoxen is bijvoorbeeld dat de lasten op de laagste lonen structureel naar beneden gaan en de aanwerving van oudere werknemers goedkoper wordt, terwijl tegelijk oudere werknemers die aan de slag zijn, duurder worden. Dit voorjaar fulmineerde toenmalig Vlaams minister van Werk Frank Vandenbroucke (sp.a) tegen deze maatregelen en riep het Vlaams Parlement al een eerste belangenconflict in.

Er valt wel iets te zeggen voor de Vlaamse kritiek. Enerzijds worden werkende 50-plussers duurder en anderzijds worden voordelen toegekend aan bedrijven die oudere werknemers aanwerven. Ook bij de versterking van de structurele lastenverlaging zoals de sociale partners afspraken, moeten vraagtekens worden geplaatst. Ze richten zich vooral op de lagere inkomens. Milquet wil die lasten nog verder verlagen, zodat de sociale bijdragen op minimumlonen dalen van 16 procent naar 12,7 procent in 2012. Die maatregel zou gefinancierd worden door het uitdoven van de lastenverlaging voor 50-plussers.

Nu is er niets verkeerd met lagere loonkosten, integendeel zelfs. Maar wie de cijfers bekijkt, merkt dat de lastenverminderingen van de voorbije jaren sowieso al voornamelijk waren gericht op de laagste lonen. (zie grafiek Vooral midden- en hoge lonen zwaar belast). Volgens berekeningen van de federale overheidsdienst Economie en de OESO is de lastendruk op de laagste lonen intussen lager dan gemiddeld in Europa (28,3 versus 29,2 procent), terwijl de lasten op het gemiddelde loon veel hoger liggen (55,4 versus 41,2 procent). Het VBO benadrukt dat er voor de lage lonen nog nauwelijks sociale bijdragen worden betaald. Van een brutomaandloon van 1400 euro houdt een werknemer netto 74 procent van de totale kosten voor de werkgever over. Van een hoog brutoloon van 7500 euro houdt een werknemer netto amper 39 procent over. Het VBO is altijd voorstander geweest van een verlaging van lasten op de laagste lonen omdat die wellicht de meeste jobs creëren, maar benadrukt dat de aanwerving van een hoger geschoolde ook indirect jobs creëert voor laaggeschoolden.

RVA-fonds onder vuur

Voor de Vlaamse regering is echter niet zozeer de structurele lastenverlaging een doorn in het oog, maar wel het weghalen van middelen daarvoor ten nadele van het doelgroepenbeleid voor 50-plussers. En het is de Vlaamse regering menens. Door haar verzet is van de verschillende maatregelen nog niets in huis gekomen. De voorbije maanden probeerden de kabinetten van Muyters en Milquet tot een vergelijk te komen. Een ellenlange reeks vergaderingen kon het dossier niet ontmijnen. Het kabinet-Muyters is duidelijk: een nieuw Vlaams belangenconflict tegen de federale plannen is onvermijdelijk. De federale minister van Werk ziet de bui hangen en heeft een aantal maatregelen die haar na aan het hart liggen – zoals het aantrekkelijk maken van de aanwerving van jongere en oudere werklozen – in een apart wetsontwerp gegoten. De voorstellen van de sociale partners – het uitdoven van de doelgroepenmaatregelen voor werkende 50-plussers – worden misschien op de lange baan geschoven, maar de voorstellen van Milquet kunnen dan nog voor Nieuwjaar door de Kamer worden gejaagd.

Of daarmee de lont uit het kruitvat is gehaald, is verre van zeker. Voor het arbeidsmarktbeleid zitten de federale en Vlaamse minister echt wel op ramkoers. Milquet maakt er een sport van om allerlei beleidsdaden te stellen in domeinen die niet direct tot haar bevoegdheid horen. Zo wordt een RVA-fonds opgericht dat de vorming van werknemers en werkzoekenden moet bevorderen. Volgens de Vlaamse regering gaat Milquet daarmee haar boekje te buiten, want opleiding is een gemeenschapsbevoegdheid.

Het dient gezegd: de federale minister van Werk maakt handig gebruik van de hiaten in de bevoegdheidsverdelingen en dat zorgt voor wrevel aan Vlaamse kant. Dat blijkt ook uit de beleidsnota Werk 2009-2014 die Philippe Muyters onlangs publiceerde. Daarin wordt gewezen op het feit dat beroepsopleiding en arbeidsbemiddeling deelstaatbevoegdheden zijn. En toch ontplooit de federale overheid hier nog altijd activiteiten zoals de PWA, RVA-facilitatoren, outplacement of betaald educatief verlof.

De Vlaamse partijen willen er alles aan doen om die contradicties uit te klaren. Overeenkomstig het Vlaams regeerakkoord betekent dit belangenconflicten inroepen tegen het federale beleid. Het uiteindelijke doel van de Vlaamse minister van Werk is duidelijk: tot een staatshervorming komen om de hiaten in bevoegdheidsverdeling weg te werken. Daarnaast willen de Vlaamse partijen ook dat de gewesten exclusief bevoegd worden voor doelgroepenmaatregelen. De federale overheid zou dan de exclusieve bevoegdheid behouden over algemene lastenverlagingen.

OpinieWeg naar confederalisme ligt open, blz. 8

y Door Alain Mouton

Het uiteindelijke doel van de Vlaamse minister van Werk is duidelijk: tot een staatshervorming komen om de hiaten in bevoegdheids-verdeling weg te werken.