Microsoft gokt op tiles en tablets

Microsoft lanceert met Windows 8 een compleet nieuwe look-and-feel en zet radicaal in op aanraakschermen en verregaande complementariteit tussen apparaten. Of de mayonaise pakt valt nog af te wachten.

Bij Microsoft breekt waarlijk een nieuw tijdperk aan”, dweepte Steve Ballmer, de CEO van de softwarereus, eerder deze maand in een brief aan de aandeelhouders. Voor één keer lijkt de grootspraak terecht. Microsoft presenteerde op 26 oktober de nieuwste versie van zijn besturingssysteem voor pc’s. Windows 8 ziet er met zijn tiles, blokjes in plaats van de vertrouwde icoontjes, helemaal anders uit dan de vorige versies. Het is ontwikkeld voor aanraakschermen op zowel pc’s als tablets. Bovendien draait het op chips van Microsofts partner Intel en op processors die ontworpen werden door de Britse firma ARM, waarvan de bondgenoten de markt van de mobiele apparaten beheersen. Tegelijk komt de Surface op de markt, een tablet annex pc onder Microsofts eigen merk. Een smartphoneversie van Windows 8 is op 29 oktober gelanceerd.

Of het een succesvol nieuw tijdperk wordt, is een open vraag. Er staat heel wat op het spel voor Microsoft. Het voorbije boekjaar vertegenwoordigde de Windows-afdeling ongeveer een kwart van de inkomsten van 73,7 miljard dollar. Driekwart daarvan kwam van de verkoop van Windows aan pc-fabrikanten voor de installatie op desk- en laptops. Windows is met een marktaandeel van 90 procent het dominerende systeem op dergelijke apparaten, en dat ondanks de toenemende populariteit van de Mac van Apple. Maar de markt van pc’s en laptops is aan het vertragen. De voorbije vier kwartalen ging de verzending van pc’s er volgens de onderzoeksfirma IDC met 8,6 procent op achteruit. Dat kwam grotendeels omdat de computerverkopers hun voorraden afbouwden in afwachting van de lancering van Windows 8 en het weerspiegelde ook de beroerde toestand van de wereldeconomie.

Tablets en smartphones

Maar er is meer. Mobiele toestellen als smartphones en tablets winnen terrein. Apple beheerst de tabletmarkt, hoewel apparaten die op het Android-besturingssysteem van Google draaien marktaandeel gewonnen hebben. Op 23 oktober onthulde Apple de vierde versie van de iPad samen met de iPad Mini met een scherm kleiner dan 8 inches (20 cm). Google en Amazon hadden tevoren al veel goedkopere 7 inchtablets op de markt gebracht.

Bij de smartphones tekenen de Android-apparaten voor het grootste volume, maar de iPhone van Apple is goed voor de grootste winst. Windows staat voor een miniem deel van de smartphones, bij de tablets is het onzichtbaar. Alles bij elkaar zakt het aandeel van Microsoft in de persoonlijke computerbusiness naar amper 30 procent, zegt Frank Gillett van de onderzoeksfirma Forrester.

Om het tij te keren heeft Microsoft een plan dat bestaat uit verschillende delen, te beginnen bij de omvorming van Win-dows tot een systeem voor aanraakschermen. Tiles vervangen de icoontjes die het scherm volpropten sinds zeventien jaar geleden Windows 95 zijn opwachting maakte. Ze kunnen zowat alles afbeelden wat u wilt, van toepassingen tot foto’s van uw dierbaren. Ze zijn ook ‘live’ en tonen nieuwe informatie als die binnenkomt. Xbox, het spel- en home-entertainmentplatform van Microsoft, evenals de bestaande Win-dows-telefoons hadden die look al.

Guller dan Apple

De complementariteit tussen apparaten gaat overigens verder dan op het eerste gezicht lijkt. Door gebruik te maken van de clouddiensten van Microsoft zullen de gebruikers van Windows 8 hun documenten overal kunnen raadplegen. Zo kunnen ze aan iets beginnen op één apparaat (op kantoor bijvoorbeeld) en later voortwerken op een ander toestel (bijvoorbeeld een document onderweg afwerken). Ze zullen ook de muziek, video’s en spelletjes van de Xbox kunnen afspelen. Daardoor vergroot het bereik van de Xbox van de 67 miljoen verkochte consoles tot “honderden miljoenen” apparaten, zegt José Piñero, het hoofd van Microsofts entertainment- en apparatenafdeling. Dankzij de app SmartGlass kunnen tablets en gsm’s ‘assistenten’ worden van de Xbox. Ze kunnen dan bijvoorbeeld informatie weergeven over een film die op het scherm in de woonkamer speelt.

Dat onderscheidt Microsoft van Apple. De desk- en laptops van Apple enerzijds en zijn iPhones en iPads anderzijds draaien op verschillende besturingssystemen en hebben verschillende verschijningsvormen. Microsoft is ook guller voor het legertje ontwikkelaars op wie het moet betrouwen om de Windows Store, de onlineshop voor Windows 8-applicaties, te vullen. Apple pikt (net als Google) 30 procent van de inkomsten uit zijn winkel in. Microsoft neemt slechts 30 procent van de eerste 25.000 dollar en 20 procent op de rest. Ontwikkelaars mogen zich ook buiten de shop om laten betalen en dus Microsoft omzeilen.

Tegelijk volgt Microsoft in Apples voetsporen door voortaan zijn eigen apparaten te maken en te verkopen. Tot nog toe leverde het alleen het besturingssysteem en maakten anderen de pc’s. Er zullen weliswaar heel wat apparaten aangeboden worden, maar de Surface is “het perfecte podium voor Windows 8”, zegt Tami Reller, de financieel directeur van de Windows-afdeling. De basisversie van het apparaat kost 499 dollar, evenveel als de goedkoopste nieuwe ‘grote’ iPad. Met 100 dollar meer koopt u een cover met ingebouwd toetsenbord. Ten minste in het begin zal de Surface enkel online of in de eigen winkels van Microsoft verkocht worden.

Vlotte voorverkoop

Mark Moerdler van de onderzoeksfirma Sanford C. Bernstein zegt dat Windows 8 weliswaar verkocht kan worden voor gebruik op de pc, maar dat het “eerst en vooral een besturingssysteem is voor tablets”. In tegenstelling tot de systemen van Apple en Google werd het ontworpen om mensen toe te laten zowel content aan te maken als hem te ‘consumeren’, zegt hij. Omdat het mogelijk is de populaire Office-suite als software te gebruiken op een tablet die voor Windows 8 ontworpen werd, krijgt het besturingssysteem voorsprong op zijn concurrenten. Een versie van de suite wordt geïnstalleerd op toestellen, zoals de eerste Surfaces, die op Windows RT draaien, de goedkopere en minder krachtige, op ARM-processors gebaseerde versie van Windows 8. Microsoft produceert geen Office voor de iPad.

Microsoft zegt dat de voorverkoop vlot liep: met 800 miljoen dollar tegen het einde van september lag die 40 procent hoger dan die van Windows 7 voor zijn lancering in 2009. Toch duiken hindernissen op. Enerzijds blijkt uit sommige previews dat de nieuwe look-and-feel een zekere gewenning vereist – al zegt Reller dat bij tests bleek dat 84 procent van de mensen het binnen een dag onder de knie kreeg. Anderzijds was Windows 7 erg populair en zullen heel wat mensen misschien niet graag upgraden. Een aanraakscherm maakt de aankoop van een pc ook 100 dollar duurder, schat Kirk Yang, die de hardwaretechnologie opvolgt voor Barclays in Hongkong. Dat kan de consumenten doen aarzelen.

Waarschijnlijk zullen ondernemingen minder snel dan de consumenten overstappen op Windows 8. Heel wat bedrijven zijn nog niet zo lang geleden overgeschakeld op Windows 7 (of maken nog altijd gebruik van Windows XP, dat elf jaar geleden gelanceerd werd). Ze zullen niet bepaald gehaast zijn te investeren in pc’s met een aanraakscherm of personeel opnieuw op te leiden om Windows 8 te gebruiken. Maar misschien zullen ze zich er wel kunnen in vinden dat hun werknemers tablets met Office gebruiken.

Gillett zegt dat om al die redenen de verkoop van Windows 8 misschien pas tegen 2014 zal aantrekken. Hij voorspelt echter dat Microsoft tegen 2016 meer dan een kwart van de tabletmarkt en een redelijk, hoewel kleiner deel van de smartphonebesturingssystemen in handen zal hebben. De markt van de personal computers verschuift snel van kantoor naar mobiel en van muis-en-toetsenbord naar aanraakscherm. Microsoft had zogoed als geen andere keuze dan in te zetten op mobiel. Zijn kansen op succes hangen af van de mate waarin mensen het op prijs stellen over min of meer hetzelfde besturingssysteem en dezelfde tools en content te beschikken op kantoor, onderweg en op de sofa, maar ook van de kwaliteit van wat Microsoft aanbiedt. Het wordt een dubbeltje op zijn kant.

THE ECONOMIST

“Windows 8 is eerst en vooral een besturingssysteem voor tablets”

Waarschijnlijk zullen ondernemingen minder snel dan de consumenten overstappen op Windows 8