Metamorfose van een metropool

Antwerpen bloeit open tot een aantrekkelijke metropool na jaren van gekrakeel.

trends.be

Routeplan 2012 van de Kamer van Koophandel.

Powerlist Leuven en Kortrijk.

Wie Antwerpen vanuit Brussel binnenrijdt, duikt onder de futuristische zeilen van het Justitiepaleis. De renovatie van deze toegangspoort tot de stad symboliseert haar metamorfose. Na vier jaar bewind heeft de ploeg van burgemeester Patrick Janssens (SP.A) duidelijk zijn stempel op het straatbeeld gedrukt. Met de ‘Werf van de Eeuw’, die de bouw van de Oosterweelverbinding omvat, pakt Antwerpen het groots aan.

Janssens ontvangt ons op het Schoon Verdiep, zoals de chauvinistische sinjoren hun stadhuis noemen. De rode generaal kijkt bedrukt. Het Laatste Nieuws achtervolgt hem nu al dagen lang met zijn pissige opmerking over een pikante foto in de nieuwe brandweerkazerne op Antwerpen Zuid. “Maar verzuurd ben ik niet”, repliceert de voormalige topman van het reclamebureau VVL/BBDO. “Wel werk ik naarstig voort aan de omschakeling van de administratie tot een dienstverlenende organisatie. Dat is dé uitdaging van de toekomst. Daar hoort elementaire beleefdheid bij, zoals respectvol gedrag tegenover vrouwen.”

Ondertussen blikt de burgemeester tevreden terug op de politieke omwenteling die hij met zijn ploeg heeft kunnen verwezenlijken. “Het klimaat tussen de drie coalitiepartners is opnieuw goed. In tegenstelling tot het verleden trekken de socialisten, liberalen en christendemocraten nu aan hetzelfde zeel. Ook de contacten met het Vlaamse Gewest verlopen terug vlot. We hebben onze oude rol van zeurpieten afgelegd en bouwen constructief aan de toekomst van de stad. Je vangt namelijk geen vliegen met azijn. Zonder het geld van de hogere overheid kunnen we onze ambitieuze plannen niet realiseren. En we hebben, door inspraak, een positieve band met de burger gesmeed. De inwoners zien en voelen de eerste vruchten van onze inspanningen. De 10.000 vrijwilligers die elk jaar hun straten poetsen en met bloemen versieren, bewijzen ons succes.”

Centraal in het beleid van de nieuwe coalitie staat de stadsvernieuwing. De eerste fase van de ‘Werf van de Eeuw’ is achter de rug. De lijst van realisaties oogt indrukwekkend: een modern justitiepaleis, een topsporthal, de verbreding van de Ring, de heraanleg van de Leien en de renovatie van het Centraal Station. De tweede fase staat in de steigers: zes woontorens aan het Kattendijkdok, de integratie van Alcatell Bell tot zenuwcentrum van de stedelijke administratie, de ombouw van het Militair Hospitaal tot een residentieel woonproject en de opfleuring van pleinen of parken. Het Museum aan de Stroom en de Red Star Line vormen de kers op taart. Ook maakt de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (Bam) werk van de Oosterweelverbinding. De totale kostprijs van al deze projecten samen beloopt naar schatting 10 miljard euro, inclusief externe investeringen. Voorts koestert het stadsbestuur ambitieuze plannen om de Scheldekaaien te verfraaien. Janssens: “Onze prioriteit gaat naar de verbetering van de leefomgeving. We willen van Antwerpen een stad maken waar het goed om wonen en werken is, en die het bezoeken waard is.”

Daarnaast vindt een reorganisatie van de overheidsdiensten plaats. Janssens: “Vandaag fungeert de stad als een zakelijke holding. Zo zitten de medische afdelingen van het OCMW vrij van schulden in een gemeenschappelijke structuur: Ziekenhuizen Netwerk Antwerpen (ZNA). De pensioenproblemen van de stad zijn opgelost en de begroting is terug in evenwicht. Dankzij de goede werking van het autonome havenbedrijf groeide de trafiek langs de waterwegen het afgelopen jaar met 4,6 % tot iets meer dan 167 miljoen ton – goed voor een directe toegevoegde waarde van 9,5 miljard euro en 63.436 arbeidsplaatsen. En we vergeten het bedrijfsleven niet. Zelfs Unizo – de federatie van zelfstandige ondernemers – heeft ons vorig jaar tot bedrijfsvriendelijke gemeente uitgeroepen.”

Maar het banenverlies in de chemie en de automobielsector zet een domper op de economische prestaties van de stad. Een werkloosheidsgraad van 15,2 % in het district Antwerpen blijft een oud zeer. Janssens: “Ja, maar samen met de Kamer van Koophandel werken we aan de uitvoering van het Routeplan 2012 om het economische weefsel van de stad nieuw leven in te blazen. Zo legt de kantorennota de basis voor 600.000 m2 extra ruimte voor bedrijven in het komende decennium. Voor de bouw van een nieuw congrescentrum trekken we 25 miljoen euro uit. Onze voorkeur gaat uit naar de modernisering van de Elisabethzaal in de dierentuin. Al deze projecten verlopen in nauw overleg met de industrie en zullen worden gerealiseerd door publiek-privatesamenwerkingsverbanden (PPS).”

Ten slotte zijn de relaties tussen de havenstad en de hoofdstad Brussel verbeterd. De Antwerpse stem klinkt opnieuw door tot in de Wetstraat. Dat is vooral te danken aan het politieke trio dat een ministerpost in de Vlaamse regering bekleedt: Kris Peeters (CD&V), Dirk Van Mechelen (VLD) en Kathleen Van Brempt (SP.A). Janssens: “De omwenteling gaat trager dan ik zou willen, maar we zitten duidelijk op het goede spoor. Hierbij speelt het maatschappelijke draagvlak voor vernieuwing een cruciale rol. In onderling overleg schept de stad het kader en houdt de regie in handen. Maar de burgers en de bedrijven zelf voeren de projecten uit.” (T)

Door Eric Pompen