Zondag opent in Antwerpen Robuust! The Zero Waste Shop, een winkel met producten zonder verpakking. Een primeur voor België.
Robuust! is al the talk of the town nog voor het er is. De winkel kreeg al bijna 5000 vind-ik-leuks op de socialenetwerksite Facebook en maanden geleden, toen onderneemster Savina Istas voor het eerst kond deed van haar idee, kreeg ze onverwacht veel media-aandacht. Het idee om een verpakkingsvrije winkel te openen raakt een gevoelige snaar bij heel wat mensen die hun ecologische voetafdruk willen verkleinen.
Tijdens een project in Haïti, waar ze bij een school een verpleegpost voor 600 kinderen opstartte, werd Istas met extreme afvalproblemen geconfronteerd. Terug thuis volgde de Antwerpse verpleegster in Maastricht een master in Duurzaamheidswetenschappen. Een blog van een New Yorks meisje dat afvalvrij leeft, plantte bij Savina Istas een zakenidee: een winkel zonder verpakking, waar de producten bovendien zo veel mogelijk biologisch en lokaal zijn. Afval recycleren is namelijk een goed idee, maar nog beter is afval vermijden. Bovendien zorgt dat voor minder CO2-uitstoot, omdat er minder verpakking wordt geproduceerd.
In het buitenland bestaan al winkels zonder verpakking, maar Savina Istas vond er nog geen in België. Dat betekende dat ze alles zelf moest uitzoeken. De openingsdatum verschoof van eind juni naar 31 augustus. “Soms moest ik twintig leveranciers bellen voor ik er eentje vond die me kon helpen. Aan de andere kant namen ook mensen spontaan met me contact op toen ze over mijn idee lazen. Zo ontdekte ik dat ik shampoo en essentiële oliën in literflessen kan aanbieden en dat er hervulbare deo bestaat.”
Savina Istas gaat uit van evenveel voedings- als niet-voedingsproducten in haar winkel. Ze zoekt naar alle mogelijke oplossingen om plastic verpakking buiten te houden: hervulbare mayonaise, ketchup of mosterd, wijn en appelsap van een tap, een grote melkmachine, kombuchathee in geconcentreerde vorm of een sinaasappelmachine waarbij je de sinaasappels ter plekke perst in je meegebrachte fles. Het voorbeeld van andere natuurvoedingswinkels leert dat heel wat producten in bulk kunnen worden aangeboden, zoals rijst, koffie of pasta. Niet-voedingsmiddelen die niet zijn verpakt zijn hervulbare shampoo, afwas- en reinigingsmiddelen. Hoe gaat dat dan met de informatie die op het etiket moet staan en met de voedselveiligheid? “Bij bulkverkoop moeten de ingrediënten niet op de verpakking staan. Ze moeten wel duidelijk zijn in de winkel. Al onze voeding is te beschouwen als verse voeding, net zoals je bij een bakker of bij een traiteur verse voedingswaren koopt die je binnen enkele dagen moet nuttigen. Daar staan ook nooit ingrediënten of de houdbaarheidsdatum op.”
Buurtwinkel
De winkel is slechts 50 vierkante meter groot en bevindt zich in een pand op een steenworp van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Eerder dan een supermarkt, wordt het een hedendaagse buurtwinkel. Klanten nemen wat ze nodig hebben en brengen flessen en bokalen van thuis mee. “Eerst wordt de lege bokaal gewogen en krijgt hij een etiket. Daarna vul je de bokaal en trekt het kassasysteem het gewicht van de bokaal af van het totaal”, zegt Savina Istas. Het was een hele klus om een kassasysteem te vinden dat dit trucje aankon.
De juiste kassa vinden was niet het enige obstakel. “Haast elke keer wanneer ik een leverancier bel, moet hij meedenken met wat ik wil. Dat is niet vanzelfsprekend, want ik begin klein en dus is de winst voor de leverancier ook klein. Het etiket dat we op de bokaal plakken, moet bijvoorbeeld meerdere wasbeurten meegaan. De gevulde bokalen wegen zwaar. Daarom heb ik een draagtas van canvaskatoen laten ontwerpen die speciale compartimenten heeft voor bokalen.” Al zijn klanten die tupperware, plastic zakken of brooddozen meebrengen even welkom. En wie zijn bokalen is vergeten of zomaar binnenloopt? “We verhuren ook bokalen.”
Robuust! richt zich vooral tot jonge tweeverdieners. “Mensen voor wie voeding belangrijk is en bereid zijn daarvoor te betalen, want biovoeding is niet goedkoop. Toch verwacht ik ook studenten. Zij hebben niet veel geld, maar doordat je de producten in kleine hoeveelheden kunt kopen, is het ook voor hen betaalbaar. Het is zeker niet de bedoeling me te richten op een klein, exclusief groepje van ‘hippies’. Iedereen is welkom.”
De vijfentwintigjare zaakvoerster richtte haar bvba in juni op en haalde 42.000 euro op bij het Participatiefonds en een investeerder. Ze liet zich begeleiden door de zelfstandigenorganisatie Unizo en ziet de eerste winkel als een opstapje naar meer. “Dit is een conceptstore, waar ik kan nagaan welke producten goed verkopen en welke niet, en of de klanten blijven komen. Als het goed loopt, wil ik graag meer winkels.” Dat die droom realistisch is, bewijzen buitenlandse voorbeelden. De Italiaanse verpakkingloze winkelketen Effecorta en het Spaanse Granel hebben al meerdere vestigingen.
BENNY DEBRUYNE
“Als het goed loopt, wil ik graag meer winkels”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier