Met alle chinezen en ook met den deze

Veroorloof de auteur een tekstvrijheid. De Antwerpenaar schalt triomfantelijk “en niet met den deze”. Wie zich echter verdiept in China, de Chinezen en hun omgang met de mensen van Vlaanderen en het Westen in het algemeen, weet dat die leuze niet zal uitkomen.

De auteur is directeur van Trends. Reacties: frans.crols@trends.be

Aan het Willemdok in Antwerpen blinkt het verse gebouw van PSA, met als buurman het havenbestuur, de Bar du Port en tweehonderd plezierboten.

Het gebouw van PSA? Ja. Wie Antwerpenaar is, zou mogen – beter nog: moeten – veronderstellen dat de glazen container het nieuwe hoofdkantoor is van Hesse-Noord Natie. De eeuwenoude origine van deze Singaporese dochter is van het mooie blok van architect Christine Coninx geschrapt. Op bevel van de nieuwe eigenaren van Hesse-Noord Natie – voor koffers vol euro’s verkocht door de familie Saverys aan de Port of Singapore Authority – hangt alleen PSA aan de gevel.

Befehl ist Befehl. Op het eerste gezicht is dit niet agressiever dan het ruilen van de naam Tractebel voor Suez Energy International, het ruilen van Generale Bank voor Fortis of BBL voor ING. Bij PSA is de omslag straffer.

Wie werkt voor Chinese bazen in het Westen ontdekt hoe zij langetermijnstrategie en kortetermijnwinstmaximalisatie combineren en zo goede, internationale ondernemingen opbouwen en rendabel houden. Wie werkt voor Chinese bazen in het Westen – en de crème de la crème van Singapore is Chinees – ontdekt bovendien dat zij in 2005 de managementstijl voeren van BefehlistBefehl. De bazen van Chinese ondernemingen zijn bazen met een grote B en de medewerkers zijn onderdanen met een kleine o.

Elke klager van een niet-gouvernementele organisatie – zij weze humanitair of gericht tegen de globalisering – zal in de komende tijd ontdekken hoe charmant en menselijk de leiders van de westerse multinationals zijn. Niet omdat zij murw geslagen zijn door hun vakbonden of door de acties van de NGO’s – dat zou aan de ene en de andere eer bewijzen die ze op basis van de feiten niet toekomt. Neen, omdat de westerse ondernemingen de jongste eeuw fatsoenlijke en participatieve chefs verkiezen. De bullebakken zijn de uitzondering in het Westen. Confucianisme is niet besteed aan deze columnist – laat de sinologen zich daarover buigen – maar de bazigheid van de Chinese bazen is een algemeen en dus cultureel ingesleten verschijnsel.

Mag Mao in het verhaal? Van het dikke boek van zijn lijfarts weten wij dat de Grote Leider – en het idool van denkend Vlaanderen van de jaren zestig en zeventig, dus van Paul Goossens, Frank Vandenbroucke en Johan Vande Lanotte – onuitstaanbaar stonk, water haatte, een vrouwengek was en groene tanden had. Van het schrijversduo Jung Chang en Jon Halliday weten wij vandaag bovendien dat hij geperverteerd was, een leugenaar, een machtswellusteling, een psychopaat en een koudbloedige moordenaar van miljoenen van zijn landgenoten. Mao was de hoogverheven, archetypische Chinese godmens die boven de plebejers uittorende en hen gebruikte als aaswormen. Dat type duikt in petitbourgeois-variant op bij de Chinese ondernemingen.

Wie beelden over China opslorpte bij de zoeterige Madame Butterfly of bij de dia’s van nonkel Henri over zijn eerste reis naar de Grote Muur of bij de tingeltangelmuziek op de recente Jaarbeurs van Gent, met als gastland China, begoochelt zich over de moderniteit van Chinese ondernemers.

Hete tranen. Zijn wij Vlamingen naïef in die zaken? Ja en neen. Ja, omdat de bewondering voor de Chinese groei en marktopening, en het succes van onze populaire multinationals Alcatel Bell en Janssen Pharmaceutica in China, ons doen geloven dat het Rijk van het Midden een lachende, liberale samenleving werd. Neen, omdat in een meer gesofisticeerd land met faculteiten vol China-geleerden het marsepeingehalte van de kennis over de nieuwe macht even hoog of hoger is.

Michael Pillsbury is een hoofdadviseur van het Pentagon en een voormalige China-verliefde. Hij bekritiseert vandaag de pandazoeners: het corps van Amerikaanse diplomaten, geheimagenten, bedrijfsleiders, commentatoren dat China ziet als een vreedzame neokapitalist die twee dingen wil: vrede op aarde en dollars voor zijn groei. Mis, zegt Pillsbury. Peking bekijkt het Westen als vijand en maakt de plannen en doet de investeringen die passen bij dat beeld. Pillsbury evolueerde in dertig jaar studie van smachtend over achterdochtig tot ijzeren criticus. Wie zijn teksten leest, weet dat hij niet spreekt ter wille van het sabelgekletter van zijn militaire broodheren.

Als Lenovo (computers), Baosteel (staal), Huwaei (telecom), Haier (witgoed), PetroChina (olie), SAIC (auto’s) en TCL (televisietoestellen) in Europa landen, zullen er bij de toekomstige kaderleden hete tranen geschreid worden.

Frans Crols

Leiders in Chinese bedrijven zijn bazen met hoofdletter B en werken met onderdanen met kleine o.