Merkwaardige wijnfles

Ze heet een bocksbeutel, wat letterlijk vertaald ‘balzak van een bok’ betekent. Maar de term zou afgeleid zijn van het oud-Duitse Bockesbeutel, waarmee men een zak voor gebedenboeken benoemde. Die wijnfles met haar korte hals en dikke ronde buik komt een beetje komisch over. Je verwacht niet dat ze kwaliteitswijn bevat.

Ze doet denken aan de zoeterige Mateus rosé, die ook in zo’n fles wordt verkocht. De bocksbeutel is bovendien moeilijk te stapelen. En in een winkelrek wordt ze niet graag gezet omdat ze in de breedte algauw de plaats van drie wijnflessen inneemt. Kortom: de bocksbeutel heeft niets dan nadelen.

Desondanks blijft het Duitse wijngebied Franken – het enige wijngebied in de bierstaat Beieren – vasthouden aan de eeuwenoude traditie haar hoofdzakelijk witte wijnen te bottelen in die merkwaardige fles.

Het eerste domein dat zijn wijn in een bocksbeutel aanbood, was Bürgerspital zum Heiligengeist, ergens rond het einde van de achttiende eeuw. De bedoeling was wijn van de regio Franken een eigen, herkenbare identiteit te geven: marketing avant la lettre. Vandaag is Bürgerspital zum Heiligengeist nog altijd een topdomein in Franken. En zijn wijnen worden nog altijd in Bocksbeutels verkocht.

Hoewel een bocksbeutel er kleiner uitziet, bevat ze net als een gewone fles 75 centiliter wijn. Ze wordt meestal afgesloten met een schroefdop, niet met een kurk. De wijn is meestal van het druivenras silvaner of riesling.

Silvaner wordt niet beschouwd als een nobel druivenras. In de Elzas bijvoorbeeld geldt wijn van silvaner als een eenvoudige instapwijn. Maar de druif heeft een lange voorgeschiedenis in Franken, ze werd daar voor het eerst aangeplant in de zeventiende eeuw. Plaatselijke wijnbouwers maken er een erezaak van er betere wijn van te maken dan elders. Daarvoor beperken ze in de eerste plaats het oogstrendement. Dan nog blijft wijn van silvaner licht en fragiel, maar de beste wijnbouwers slagen erin zuivere, expressieve en minerale wijnen af te leveren.

Ook riesling is in een bocksbeutel verkrijgbaar en dat wordt wel als een nobele druif beschouwd. Velen vinden het zelfs de nobelste druif voor witte wijnen ter wereld. Zelfs riesling uit een topwijngaard wordt soms in een bocksbeutel gebotteld. Je kan echt wel verrast zijn over de kwaliteit die uit zo’n merkwaardige fles komt.