Merkel en Sarkozy slaan spijkers zonder koppen

Merkel en Sarkozy mogen nog veel gezellige babbels houden. Eerder vroeg dan laat zal het er toch ernstiger en concreter moeten aan toegaan wil men deze eurocrisis eindelijk de wereld uit krijgen.

De Franse president Nicolas Sarkozy en de Duitse kanselier Angela Merkel hebben er hun zoveelste tête à tête van de jongste maanden opzitten. Door het stilvallen van de economische groei in beide landen kreeg deze babbel een extra dimensie. Het laat zich immers raden dat de bereidheid tot onderlinge solidariteit smelt als sneeuw voor de zon bij een groeivertraging, laat staan bij een heuse recessie. Zonder solidariteit van de zogenaamd rijke landen, met Duitsland op kop, staat een verdere escalatie van die crisis in de sterren geschreven.

Merkel en Sarkozy spraken af aan de andere euro-lidstaten voor te stellen dat er werk gemaakt wordt van wat zij een economische regering voor de eurozone noemen. Als leider van die economische regering schuiven zij Europees president Herman Van Rompuy naar voren.

Ook willen Merkel en Sarkozy dat de eurolanden het budgettair evenwicht in hun grondwet inschrijven.

Tot slot gaan Berlijn en Parijs ook hun ondernemingsfiscaliteit op elkaar afstemmen. Meest opmerkelijk: geen letter over de invoering van eurobonds. Sarkozy poogde dit aan Merkel te verkopen maar die hield haar Oost-Duits been onwrikbaar stijf. Als toegift stemde Merkel dan in met de Franse vraag om tot een taks op de banken te komen.

Dat van die economische regering horen we bij dezen voor de zoveelste keer. Gaat deze “regering” over concrete bevoedheden en sanctioneringsmogelijkheden beschikken? Gaan met andere woorden alle lidstaten, inclusief Duitsland en Frankrijk, minstens een groot stuk van hun economisch en budgettair beleid onverkort aan die Europese regering overdragen?

Op geen van deze beide vragen wordt een concreet antwoord gegeven dus de goegemeente kan er rustig van uitgaan dat het antwoord “neen” is. Nog een ander netelig probleempje: hoe zal de relatie van deze economische regering met de Europese Commissie zijn?

De intentie om tot een economische regering te komen zoals nu voorgesteld door Merkel en Sarkozy helpt ons dus niet echt vooruit in het bezweren van de eurocrisis. Dat van de onderlinge afstemming van de ondernemingsfiscaliteit kan gerust genoteerd worden als een schoolvoorbeeld van vrijblijvendheid.

Een grondwettelijk opgelegd begrotingsevenwicht? Dat klinkt al heel wat solider maar is ook niet vrij van ernstige bedenkingen. We geven er twee. Ten eerste, wat gedaan in periodes van acute crisis als de financiële crisis van 2008 of een zware recessie? Gaat die regel dan onverkort overboord? Voorziet men, bijvoorbeeld, een compensatie van de deficits door de verplichting tot overschotten in latere jaren?

De tweede bedenking is dat zelfs indien iedereen het begrotingsevenwicht strikt naleeft, dit de eurozone nog altijd verre van crisis-vrij maakt. Ierland en Spanje stapelden begrotingsoverschotten op in de jaren voor de huidige crisis en toch ging het in die landen grondig fout via te grote private en bancaire schulden. Een begrotingsevenwicht op zich is dus onvoldoende. Er moet bijvoorbeeld ook gekeken worden naar de aard van de overheidsinkomsten en vooral hun cyclische kenmerken.

Om crisishaarden als die in Ierland en Spanje te voorkomen, moet ook de lopende rekening van de betalingsbalans goed in de gaten gehouden worden. Begint die lopende rekening structurele deficits te vertonen dan wijst dat er op dat de bestedingen in dat land systematisch hoger liggen dan de productie. Dergelijk onevenwicht heeft altijd te maken met overmatige kredietschepping in die landen en systematische aanvoer van buitenlands kapitaal (en dus de toename van buitenlandse schulden).

Merkel en Sarkozy mogen nog veel gezellige babbels houden. Eerder vroeg dan laat zal het er toch ernstiger en concreter moeten aan toegaan wil men deze eurocrisis eindelijk de wereld uit krijgen.