Vindt u troost in het bericht dat Mercedes zijn robotten heeft vervangen door mensen? Of schrikt u als u leest dat de computer nu ook al het moeilijkste strategische bordspel (het Chinese Go) domineert? Mens versus machine. De strijd wordt stilaan beslecht. De dominostenen zijn aan het vallen. In welke richting? Richting Mercedes? Of richting Go(ogle)? Of zal het allemaal zo’n vaart niet lopen. De menselijke creativiteit is onvervangbaar. Of toch niet?
Veertien dagen geleden hoorde ik een radioloog zijn verslag over mijn probleemhiel dicteren aan een medisch secretaresse. Niets verontrustends, maar wat ik bij mijn huisarts had gehoord, vond ik wel weinig geruststellend: ik zou de radiologie nog niet hebben verlaten of hij zou al de resultaten kunnen raadplegen. Waarom gaf de radioloog mij dan nog een getypte brief mee? Die hooggeschoolde medisch secretaresse had voor een (volkomen overbodige) getypte brief gezorgd. Ik zag als in een flits voor mij dat haar baan in essentie informatieverwerking is: dictaten uittypen, documentatie ordenen en informatie ontsluiten voor de radioloog. Dat kunnen computers altijd beter. Bestaat je baan voornamelijk uit het verwerken van ruwe gegevens tot data, van data tot informatie en van informatie tot betekenisvolle actie en beslissingen? Zorg er dan maar heel snel voor dat je baan tot de allerlaatste schakel behoort (interpreteren en beslissen).
Gelukkig hebben we nog de creatieve sector. Want daar is de mens toch onvervangbaar. Denkt u dat ook nog? Vorige week ben ik naar een musical gaan kijken. Beyond The Fence. Ik ben een culture vulture, een cultuurveelvraat en een musicalfanaat. Ik zat in het kleine theater naast Paul van Ewijk, een ervaren producent van musicals. Waarom komt zo’n ervaren man in Londen naar een kortlopende, goedkope productie kijken? Omdat dit de eerste musical is die volledig door computers is gecreeerd. Het thema is met big data gekozen, de aard en de volgorde van de scènes zijn met algoritmes bepaald, de teksten en de muziek zijn door een computer gegenereerd. Veel griezeliger kan het niet. De vrij lange voorstelling eindigde op een daverend applaus van het publiek en tijdens een kort gesprek met de expert naast mij bleek dat deze musical helemaal niet slecht was. Weet vooral dat de meeste musicals mislukken. En dat men heel vaak teruggrijpt naar oude kassuccessen zoals Cats en Funny Girl, om toch even aan te geven dat de menselijke creativiteit voor dit uitzonderlijk moeilijke product niet zulke hoge toppen scheert.
Ik had de week ervoor een ‘grote productie’ gezien met topacteurs en gebaseerd op een schitterende film. Na de pauze heb ik welgeteld één uitstekende scène gezien. De beste scène voor de pauze deed mij heel sterk denken aan de Nederlandse musical Tsjechov. De critici zijn niet enthousiast. Ik vond het best leuk en ontspannend, maar het leek toch wel wat ‘dertien in een dozijn’.
En hoe beoordeel ik Beyond The Fence? Gemiddeld genomen: goed. Twee adembenemende scènes, twee uitstekende, tien gewoon goede en zes zwakke. In deze kleine productie met gewone acteurs, zonder spectaculaire decors en zonder dure orkestratie heb ik geregeld ‘kunst’ gezien van een uitzonderlijk hoog niveau. Het was vooral jammer dat ik wist dat het stuk door een computer was geschreven. Want ik zocht (en vond uiteraard) de clichés. En ondanks die kennis zat het publiek, inclusief ikzelf, in het tweede deel herhaaldelijk op het puntje van zijn stoel. Wat een knappe scènes, wat een originaliteit, wat een diepmenselijke emoties.
De allereerste keer dat een musical via computer wordt gemaakt, bereikt hij bijna het gemiddelde niveau van wat de Londenaars zelf sinds Andrew Lloyd Webber, Cameron Mackintosh en Trevor Nunn beschouwen als hun allergrootste specialiteit: de musical. Moeten creatieve mensen zich zorgen beginnen te maken over hun toekomst? Of zal het zo’n vaart niet lopen? Denk maar even na over de volgende uitdrukking, door uw columnist, een mens, zelfstandig zonder behulp van een computer gevonden: Beyond The Fence is een schot voor de boeg voor iedereen die denkt dat zijn schip niet kan zinken.
De auteur is professor-emeritus aan de Vlerick Business School.
MARC BUELENS
De allereerste keer dat een musical via computer wordt gemaakt, bereikt hij bijna het gemiddelde niveau van wat de Londenaars beschouwen als hun allergrootste specialiteit: de musical.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier