MENEER PUBLIEK BELANG

De Waalse kabelmaatschappij VOO vindt dat Mobistar te weinig moet betalen voor de internet- en televisiediensten die het bij VOO wil kopen. Voorzitter André Gilles zet de Waalse regulator onder druk. Vanwaar haalt hij zijn macht?

Ook in Wallonië verdelen de kabeldistributeurs en Proximus de markt voor televisie en internet onder elkaar. Mobistar wordt de hond in het kegelspel als de mobiele operator dit najaar diensten van VOO begint door te verkopen en daardoor een volledig vast en mobiel aanbod verwerft. De Waalse regionale regulator Conseil Supérieur de l’Audiovisuel (CSA) legt de groothandelsprijs vast waartegen dat gebeurt. Het had de routineafhandeling van een voorgekauwd dossier moeten zijn, maar er werden twee slopende vergaderingen bij de CSA aan gewijd. De leden zijn politiek benoemd en VOO is in handen van de hoofdzakelijk Luikse intercommunale Nethys, die samenwerkt met Brutélé in Brussel en Charleroi.

Club van Vijf

Het publieke gezicht van Nethys is gedelegeerd bestuurder Stéphane Moreau. Meestal op de achtergrond staat voorzitter André Gilles. Beiden maken deel uit van ‘Le Club des Cinq‘, die in Luik de lakens uitdeelt en de vaak eigenzinnige Luikse socialistische traditie voortzet. Journalist François Brabant beschrijft in zijn recente boek Histoire secrète du PS liégeois hoe de Club van Vijf elkaar in 2005 vond na de dood van Guy Mathot. Michel Daerden wilde de macht grijpen in Luik. De vijf, met zoon Alain Mathot als spilfiguur, blokten hem af. Behalve Gilles, Mathot en Moreau zijn de andere leden Willy Demeyer, de burgemeester van Luik en de voorzitter van de Luikse PS-federatie, en Jean-Claude Marcourt, de Waalse minister van Economie en de Digitale Agenda.

Gilles is bestendig afgevaardigde van de provincie sinds 1994 en voorzitter van de bestendige deputatie sinds 2006. Anders dan de arbeiderszonen Moreau en Demeyer behoort hij tot de socialistische adel. Hij is de zoon van Ange-Raymond Gilles, die burgemeester van Jemeppe-sur-Meuse was tussen 1956 en 1976. Zijn studie administratieve wetenschappen en zijn klassieke parcours van gemeenteraadslid tot eerste schepen in Seraing hielpen hem in 1990 voorzitter van de Association Liégeoise d’Electricité (ALE) te worden, de coöperatieve intercommunale voor elektriciteitsvoorziening. Later kwamen daar belangen in kabeldistributie, betaal-tv (met BeTV), gas, milieu, water en informatica bij, een eigen pensioenfonds (nu Ogeo Fund, met Gilles als voorzitter) en een investeringsmaatschappij.

Vandaag zitten die activiteiten onder de koepel van Publifin, een coöperatieve met een geconsolideerd balanstotaal van 3,45 miljard euro, een omzet van 616 miljoen, een nettowinst van 73 miljoen en 1852 personeelsleden (cijfers van 2013). In 2008 liet André Gilles optekenen dat het immer groeiende bedrijf draait rond “intercommunale en interpersonele solidariteit, permanent zoeken naar een universele dienst tegen de beste prijs, prestaties en innovatieve technologie en sociaal engagement ten dienste van de werkgelegenheid”. Nadat Trends-Tendances had onthuld dat hij sommige publieke mandaten opnam langs zijn persoonlijke bvba SGM en partijvoorzitter Elio di Rupo vond dat zo’n belastingontwijking niet kon, doekte hij SGM op. Volgens Cumuleo had Gilles in 2013 nog achttien mandaten, waarvan zes bezoldigde.

Publiek belang

In de praktijk staan de publieke aandeelhouders steeds verder van de operationele activiteiten. Dat is nog meer het geval sinds 2013-2014, toen tussen Publifin en de werkmaatschappij Nethys nog een private holding werd geschoven, Finanpart. De motivatie was dat er in de geliberaliseerde markten efficiënte beslissingsstructuren nodig zijn. Gilles houdt zich buiten politieke controverses, maar als hij daar toch in verzeilt, zoals bij de overname van de Waalse krant Vers L’Avenir (Nethys wil nu ook Moustique van Sanoma overnemen), blijft het Luikse establishment hem steunen. “Niet alleen de PS staat achter Nethys, ook de Luikse MR en cdH”, wijst François Brabant.

Zijn grootste risico blijft de overname van de kabelnetwerken van acht Waalse intercommunales in 2007 voor 503 miljoen euro (schulden inbegrepen) en 745 euro per tv-abonnee. Een samenwerking met Telenet wees Gilles af. In 2013 had VOO een te bestemmen verlies van 251 miljoen euro op de balans.

Maar de nervositeit bij de Nethys-top heeft niet alleen te maken met centen, ook met macht. De Brusselse gemeenten maken zich op om uit Brutélé te stappen. “De publieke overheden hebben niet langer een rol in de teledistributie”, vindt Benoît Cerexhe, de cdH-burgemeester van St-Pieters-Woluwe, in l’Echo.

André Gilles wil niet antwoorden op de vraag of hij verwacht nog iets aan de VOO-groothandelsprijzen voor Mobi-star te kunnen doen. Maar het is ironisch dat het sterkste verzet tegen die prijzen komt van een groep die het publieke belang vooropstelt, net zoals de regulatoren dat doen.

BRUNO LEIJNSE, ILLUSTRATIE DAAN ROSSEELS

André Gilles maakt deel uit van ‘Le Club des Cinq’, die de vaak eigenzinnige Luikse socialistische traditie voortzet.