Mega in Zuid-Korea

De Belg Alexander D’Hooghe schrijft architectuurgeschiedenis. Samen met twee andere bureaus mag hij het grootste landwinningsproject ooit uittekenen: Seamangeum, een gebied in Zuid-Korea van zeven eilanden waar in de toekomst 600.000 mensen zullen wonen. “Ik wil architectuur haar trots teruggeven.”

Alexander D’Hooghe klinkt dolenthousiast als we hem aanspreken over Seaman-geum. Begrijpelijk, want het project is al even kolossaal als prestigieus. Indrukwekkende cijfers genoeg om dat te onderstrepen: de zeven nieuwe eilanden voor de kust van Zuid-Korea worden meer dan 400 km2 groot; ze zullen tussen 15 en 35 steden tellen die 600.000 mensen zullen huisvesten. Het is het grootste landwinningsproject ooit, omvangrijker dan wat er tot nog toe op het getouw is gezet in Hongkong (luchthaven) en Dubai (The World). D’Hooghe (35) en zijn team van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) zijn tien maanden bezig geweest met het ontwerp. “De ontwikkeling van de site zal dertig jaar in beslag nemen”, vertelt de Belg.

Alexander D’Hooghe en zijn MIT-team wonnen de internationale ontwerpwedstrijd die door de Zuid-Koreaanse overheid was uitgeschreven. “Naast het MIT werden ook de London Metropolitan University en de Columbia University uit New York geselecteerd en het is nog afwachten hoe die drie plannen zullen worden samengebracht. We schatten de kostprijs op 200 miljard dollar, maar dat is een grove schatting. Veel hangt af van hoe vlug en hoe goed Zuid-Korea wil werken. Het bal ligt nu in hun kamp.”

Bouwen in zee

Seamangeum is niet het eerste landwinningsproject in Zuid-Korea. De nieuwe internationale luchthaven van het land ligt in de Chinese Zee en daarnaast is een miljoenenstad voor de kust in aanbouw. Zo’n 70 % van Zuid-Korea is onbewoonbaar berggebied, waardoor landwinning op zee de enige manier is om uit te breiden.

“Op termijn zal ook België dergelijke werkwijze moeten volgen”, zegt architect D’Hooghe. “Dat zie je nu al, bij de Thorntonbank. In kleine, dichtbevolkte democratische landen als het onze is het heel moeilijk om nog grote projecten te realiseren, terwijl ze wel nodig zijn om de maatschappij te laten draaien. Kijk naar de oneindige discussie over het stadion van Club Brugge, of de onteigening van Doel. Economisch zijn die projecten belangrijk, maar ze zijn zo moeilijk te realiseren. In Zuid-Korea zijn ze dat stadium al tien jaar geleden gepasseerd. “Iedereen onteigenen en het sociale weefsel ontwrichten? Dat doen we niet, wij gaan in zee”, zeggen ze daar. “Ik hou daarmee geen pleidooi om de rest van België in zee te bouwen, dat zeker niet. Maar je kunt je wel afvragen of het geen alternatief kan zijn. De kostprijs om te onteigenen, is zowel economisch als sociaal soms veel hoger.”

Casino’s en ruimtehaven

Alexander D’Hooghe kreeg het project samen met zijn MIT-collega Nader Therani en D’Hooghes architectenbureau ORG toegewezen. Door de omvang van het project werkte de Belgische architectuurprofessor ook nog met andere bureaus samen. “We hebben zoveel mogelijk mensen aangesproken die ervaring hebben met dit soort bouwsels. Dat er andere bureaus geselecteerd werden, is vanzelfsprekend bij zo’n groot project. Het is zo uitgestrekt dat je niet alles kan ontwerpen volgens één ontwerpideologie. De zeven eilanden kan je onafhankelijk van elkaar ontwikkelen.”

Het project gaf D’Hooghe de kans zijn ideeën over stedenbouw in de praktijk te brengen. Zo koos hij in zijn ontwerp voor kleine, dichtbevolkte steden waar mensen dicht bij hun werk wonen, in plaats van voor grote steden. “Zo beperk je het woon-werkverkeer, en dus ook de CO2-uitstoot. Het ontwerp kan in twee helften worden verdeeld: een noordelijke helft met een meer industrieel karakter – met onder meer een wetenschapspark en een ruimtehaven – en een zuidelijke helft die veel meer toeristisch georiënteerd is – met casino’s en resorts, maar ook veel landbouw.”

Leve monumentaliteit

D’Hooghe is een tevreden mens. Meewerken aan dit soort megaprojecten is een van de redenen waarom hij in 1999 uit België vertrok, nadat hij in 1996 aan de KULeuven afstudeerde. “We zijn nu ook bezig met een ambitieuze studie over de Belgische kust, met de bedoeling na te gaan in hoeverre we de kustveiligheid in de komende eeuw kunnen blijven verzekeren, en dat terwijl de ecodiversiteit wordt aangezwengeld.”

D’Hooghe verzorgt samen met zijn architectenbureau ORG, dat hij oprichtte met enkele studiegenoten, ook kleinere projecten. Zo ontwierp hij een villa in Heverlee en maakte een ontwerp van een villa in Brugge. “We proberen altijd grote eenvoud in ons werk te steken. Dat kan je toepassen in een gebouw, maar ook in een masterplan. We mikken op projecten die heel lang kunnen meegaan, net door hun eenvoud. Daarnaast schrikt het ons niet af om iets te maken met een zekere monumentaliteit. Al gebruik ik dat woord niet graag, omdat het vaak wordt misbruikt. Maar goed, ons uitgangspunt is: als je intelligente architectuur maakt die ook nog eens voor langere tijd meegaat, dan mag die worden gezien.” (T)

Door Dominique Soenens