Meer pensioen voor minder mensen

Uitlachpolitiek. Het is geen grijnsjournalistiek om het recente optreden van federaal minister van Pensioenen, Michel Daerden (PS) in de Senaat als uitlachpolitiek te bestempelen. Hij lachte niet alleen zijn collega-politici uit, maar ook elke burger van dit land die nog een beetje hoopt op een waardig pensioen. Dronken of niet, zijn tussenkomst was clownesk. De PS draagt solidariteit hoog in het vaandel. Dat ze solidair is met de rest van België en Michel Daerden uit de ministeriële rangen gooit.

Dat het grondig misloopt met de financiering van de Belgische pensioenen, wordt met de dag duidelijker. Jarenlang werd de publieke opinie gepaaid met de geruststelling dat het Zilverfonds de pensioenen zou betalen. Vandaag geven de politici toe dat het Zilverfonds een dode mus is. Volgens de federale minister van Begroting, Guy Vanhengel (Open Vld), heeft het geen nut nog extra te investeren in dit fonds. Het fonds zou gespekt moeten worden met begrotingsoverschotten. Die er niet zijn. De 17 miljard euro die het fonds virtueel waard is, kan op de vervaldag in 2010 slechts aangewend worden als de staatsschuld minder dan 60 procent van het bbp bedraagt. Dat zal zeker niet het geval zijn. Bovendien brengt het fonds minder rente op dan er aan intresten betaald moet worden. Het geld in het fonds is immers geleend. Een rommelfonds dus. Te sluiten.

De knelpunten van ons pensioenstelsel zijn bekend. Te veel gepensioneerden zullen te lage pensioenen trekken. De oplossingen zijn tot vervelens toe naar voren gebracht. Begrotingsoverschotten boeken door onder andere een efficiënt overheidsbeleid en het aan de slag krijgen van meer Belgen moeten de potten spijzen. Bovendien moeten meer mensen langer werken. Nederland besliste onlangs de pen- sioenleeftijd te verhogen tot 67 jaar. In België is een discussie over het optrekken van de pensioenleeftijd van 65 niet nodig. De effectieve pensioenleeftijd in ons land ligt nu op 60 jaar. We moeten deze keer geen wetten veranderen om een verschil te maken, we moeten de wetten gewoon uitvoeren.

Eind dit jaar wordt er weer onderhandeld over een nieuw interprofessioneel akkoord. Volgens de werkgeversorganisatie Voka moet een deel van de door de loonnorm toegelaten opslag voorbehouden worden voor de financiering van een aanvullend pensioen voor alle werknemers. De zogenaamde tweede pensioenpijler dus. De werknemers kiezen volgens Voka beter voor uitgesteld loon, versta hun pensioen, dan voor cash op korte termijn. De tweede pensioenpijler is voor vele werknemers nog niet toegankelijk en een verdere uitrol van het systeem is nodig. Dat betekent wel een bijkomende financiële druk op de werknemer vandaag. De Belg wordt gestimuleerd om zijn pensioen te verzekeren via investeringen in de tweede en derde pensioenpijler, maar blijft even hoge bijdrages betalen voor de eerste pijler. De financiële druk op de Belg wordt dus nog hoger. Terwijl het niet zeker is of hij in de toekomst meer pensioen zal ontvangen. Omdat niemand weet wat de overheid zal kunnen uitkeren en omdat de private pensioenstelsels conjunctuurafhankelijk zijn, want ze investeren veelal in obligaties en aandelen. En omdat niemand weet hoe de overheid in de toekomst de private stelsels zal belasten. Vandaag zijn ze aantrekkelijk voor werkgever en werknemer, maar zal de overheid deze financiële potten fiscaal met rust laten?

Het nut van private pensioenstelsels naast de eerste pijler is bewezen. Maar ze stellen de legitimiteit van de eerste pijler ook ter discussie. Hoe lang zullen werknemers nog hoge sociale lasten willen betalen voor een systeem dat een ondermaats rendement oplevert? Vele mensen hebben het socialezekerheidsstelsel al de rug toegekeerd en werken via eigen private vennootschappen aan hun financiële toekomst. Dat uitgerekend de stevigste schouders het pand verlaten, is niet verwonderlijk. In de eerste pijler staat er geen beperking op de bijdragen die ze leveren, maar wordt hun pensioen wel geplafonneerd tot een bedrag dat niet altijd in verhouding staat tot de bijdragen. Op termijn zal dit vluchtgedrag de staatskas meer pijn doen dan vandaag wordt gedacht.

Minder gepensioneerden moeten dus hogere pensioenen krijgen.

Met een uitzondering voor Michel Daerden. Hem met pensioen sturen zal de staatskas ongetwijfeld minder kosten dan hem aan de slag houden.

An Goovaerts DE AUTEUR IS HOOFDREDACTEUR.

Zal de overheid de financiële potten van de private pensioenstelsels fiscaal met rust laten?