De zorg stevent af op een fors personeelstekort. “Als we niet snel maatregelen nemen, zal de kwaliteit achteruitgaan en krijgt de Vlaming niet de zorg waar hij recht op heeft”, zegt Margot Cloet, de gedelegeerd bestuurder van de koepelorganisatie Zorgnet-Icuro.
Verpleegkunde is al decennia een knelpuntberoep. Waarom is er nu ineens een acuut probleem?
MARGOT CLOET. “We zien een versnelling in de uitstroom van mensen die in de zorg werken. Veel babyboomers gaan de komende jaren met pensioen. Jaarlijks betekent dat een aderlating van 2500 werknemers. Tegelijk daalt het aantal studenten dat aan een opleiding verpleegkunde begint.
“Bovendien groeien de behoeften als gevolg van de vergrijzing. Tussen 2020 en 2040 stijgt het aantal 65-plussers met bijna 36 procent. De stijging van het aantal 85-plussers bedraagt zelfs 61 procent, en net die groep heeft vaak veel zorg nodig. Je ziet ook dat de vraag naar zorg op maat toeneemt en dat minder mensen mantelzorg op zich kunnen nemen. Als we niet snel maatregelen nemen, zal de kwaliteit achteruitgaan en krijgt de Vlaming niet de zorg waar hij recht op heeft.”
Wat moet er dan gebeuren?
CLOET. “We moeten de instroom van nieuwe verpleegkundigen bevorderen, maar ook werk maken van het versoepelen van de taakverdeling, zodat ook niet-verpleegkundigen bepaalde taken kunnen overnemen. Ik denk dan aan psychologen en fysiotherapeuten, sociaal werkers en andere paramedici. In Vlaanderen zorgt één verpleegkundige gemiddeld voor elf patiënten. Dat is aan de hoge kant. In Nederland ligt dat gemiddelde op één verpleegkundige per vijf patiënten.”
Volgens minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) is dat op te lossen door de ligduur in te korten.
CLOET. “Dat is gewoon het probleem verplaatsen. De ligduur inkorten doet de behoefte aan zorg niet verdwijnen. Die patiënten gaan sneller naar huis, maar hebben daar ook zorg nodig. Dat legt druk op de thuiszorg en de ouderenzorg.
“Ook de digitalisering is geen echte oplossing. Natuurlijk zijn er digitale instrumenten nodig om de administratieve lasten van de zorgverleners te verkleinen, maar op zich volstaat de digitalisering niet. Ze kan enkel ondersteunend werken voor een beleid dat mikt op voldoende personeel.”
De Vlaamse regering investeerde tijdens de jongste legislatuur niet minder dan 500 miljoen euro extra in de zorg. Is wat u bepleit wel betaalbaar?
CLOET. “Het vergt duidelijke keuzes. Het betekent bijvoorbeeld ook een realistische groeinorm in de federale ziekteverzekering. Vroeger lag die op 4,5 procent, nu is dat nog slechts 1,5 procent. Dat volstaat niet. Vlaanderen heeft de jongste jaren inderdaad geïnvesteerd, maar die inspanning moet worden voortgezet. Maar middelen alleen volstaan ook niet. Er is tegelijk meer flexibiliteit in de taakverdeling nodig.”
Intussen blijft verpleegkunde een minder aantrekkelijke studiekeuze dan geneeskunde.
CLOET. “Dat zou ik niet beweren. Campagnes kunnen verduidelijken dat verpleegkunde een mooie uitdaging kan zijn, inclusief een aantrekkelijk verloningspakket. Al geloof ik wel dat de work-lifebalance dan tijdens de hele loopbaan aandacht moet krijgen, en niet enkel aan het einde, zoals nu het geval is.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier