Meegekocht dividend is een gewoon dividend

De uitkering van een meegekocht dividend moet volgens het hof van beroep in Gent fiscaal behandeld worden een gewoon dividend. De hoop die sommigen koesterden dat dit niet het geval zou zijn, krijgt hiermee een fikse knauw.

Neem vennootschap (A) die een pot reserves heeft van 1 miljoen euro. De prijs van haar aandelen zal de waarde van die reserves weerspiegelen. Stel dat vennootschap (B) aandelen in (A) koopt, en vervolgens beslist de pot reserves van (A) te laten uitkeren in de vorm van een dividend. Vormt dit dividend dan in hoofde van vennootschap (B) een opbrengst die zij in haar resultatenrekening moet boeken? Of mag zij dit dividend boekhoudkundig verwerken door de aanschaffingswaarde van de aandelen rechtstreeks te verminderen met de waarde van het ontvangen dividend?

Volgens de voorstanders van de leer van het meegekocht dividend bestaat er geen bezwaar tegen, en is het zelfs logisch, dat men opteert voor de afboeking op de aanschaffingswaarde van de aandelen. De uitkering zou immers, in de mate dat ze overeenstemt met voorheen opgepotte reserves, geen inkomen vormen, maar slechts de terugbetaling zijn van de prijs die voor de aankoop van de aandelen werd betaald.

De rechtstreekse afboeking op de aanschaffingswaarde werd twintig jaar geleden door enkele auteurs naar voren geschoven, toen zij geconfronteerd werden met het probleem dat een vennootschap te maken kan krijgen met een dubbele fiscale uitsluiting. Het komt immers voor dat de ontvangen dividenden fiscaal niet voldoen aan de voorwaarden voor de aftrek als definitief belaste inkomsten (cfr. de DBI-aftrek waardoor de ontvangen dividenden ten belope van 95 procent uit het fiscaal resultaat van de ontvangende vennootschap worden geweerd). Ook de aftrek van de waardevermindering die de aandelen ingevolge de dividenduitkering ondergaan, wordt fiscaal niet aanvaard. Waardeverminderingen en minderwaarden op aandelen zijn in de vennootschapsbelasting in principe fiscaal niet aftrekbaar.

De voorstanders van de leer van het meegekocht dividend zagen in de rechtstreekse afboeking op de aanschaffingswaarde van de aandelen een mogelijkheid om deze fiscale klip te omzeilen.

Zij zagen zich in hun mening gesterkt door een advies dat de Commissie voor Boekhoudkundige Normen (CBN) enkele jaren later gaf. Volgens de CBN bestaan er boekhoudkundig twee mogelijke benaderingen. In een eerste benadering worden de ontvangen dividenden die afkomstig zijn van uitgekeerde reserves gewoon via de resultatenrekening verwerkt. In een tweede benadering geldt deze boekingswijze enkel voor de dividenden die voortkomen van winsten die verwezenlijkt zijn vanaf de aanschaffing van de aandelen. De dividenden afkomstig van opgepotte reserves moeten daarentegen worden beschouwd als een vermindering van de gedane investering. En die vermindering moet dan boekhoudkundig toegerekend worden op de aanschaffingswaarde van de betrokken aandelen.

De CBN zei de voorkeur te geven aan deze tweede benadering, althans voor zover de aandelen het karakter hebben van een deelneming in een dochter- of geassocieerde onderneming. Voor aandelen die dat karakter niet hebben, achtte de CBN enkel de eerste benadering aanvaardbaar (boeking via de resultatenrekening).

De volgende vraag is dan, of deze boekhoudkundige benadering (waarbij in geval van aandelen die het karakter van een deelneming hebben, een rechtstreekse afboeking op de aanschaffingswaarde mogelijk is) ook op fiscaal gebied aanvaardbaar is. Daar werden in het verleden al grote vraagtekens bij geplaatst. De fiscale wetgeving voorziet ten aanzien van ontvangen dividenden immers uitdrukkelijk in regels die afwijken van het boekhoudrecht. Het hof van beroep in Gent sluit zich nu bij deze afwijzende zienswijze aan: zelfs als de ontvangen dividenden rechtstreeks afgeboekt worden op de aanschaffingswaarde van de aandelen, moeten zij opgenomen worden in het fiscaal resultaat van de ontvangende vennootschap, en kunnen zij daarvan slechts in aftrek worden gebracht als zij aan de voorwaarden voor de DBI-aftrek voldoen.

De auteur is advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog. www.fiscoloog.be

JAN VAN DYCK

Volgens het hof van beroep in Gent zijn dividenden fiscaal altijd als inkomsten te beschouwen.