Medeplichtige liefde

Een duizelingwekkende, bonte stoet van criminelen, opgeluisterd met ronkende namen. Freddy De Pauw schildert een explosief panorama over de maffia in België.

Rapporten van de Verenigde Naties ramen de jaarlijkse inkomsten van de transnationale criminele organisaties (spreek uit: de diverse maffia’s) op meer dan 35.000 miljard frank, de inkomsten uit witgewassen misdaadgeld niet eens inbegrepen. Het gaat al lang niet meer uitsluitend over oude Siciliaanse clans die een dorp of een wijk in handen hebben. Net als de economie uit de bovenwereld, mondialiseert de onderwereld. Een willekeurig scenario: Colombiaanse kartels leveren via Oost-Europese groepen cocaïne aan Italiaanse netwerken in België. “Dit is internationale business op zoek naar nieuwe markten, met afspraken tussen grote firma’s. Want de moderne georganiseerde misdaadgroep is een onderneming met een gedelegeerd bestuurder, een raad van bestuur, voetvolk, consultants en marketingspecialisten,” schrijft Freddy De Pauw in zijn Actueel-dossier De maffia in België.

De redacteur buitenland bij De Standaard volgt de georganiseerde misdaad in België en elders al jarenlang. Zijn jongste boek vormt een algemeen panorama, beknopt maar helder, vlug maar explosief. Hij maakt een inventaris op basis van gekende ingrediënten, die samengevoegd tot één recept een goed – en angstaanjagend – inzicht verschaffen.

HUISVUILBELASTING.

Vooral de verstrengeling tussen onder- en bovenwereld doet huiveren. Precies vanuit dat perspectief valt België op. Hét sterkste wapen van de maffia is immers de corruptie en die lijkt in ons land diepgeworteld. Vindt De Pauw: “Voor de schok van Agusta waren er reeds zoveel andere affaires geweest, zoals de obussen voor het leger, die met de mantel der medeplichtige liefde werden bedekt.”

België blijkt ook een fiscaal paradijs, zij het niet voor de meerderheid van zijn burgers. “Wel voor een beperkte groep Belgen en voor sommige buitenlanders die de mogelijkheden van de diamantwijk in Antwerpen en van de coördinatiecentra ontdekten.” De diamantsector komt vooral ter sprake in het hoofdstuk over de Russische en Oost-Europese organizatsiya’s. Waarom de diamanthandel in de metropool zo verlokkelijk is? De Pauw citeert een Antwerpse schepen: “De hoogste feitelijke belasting in de diamantwijk is de huisvuilbelasting en die wordt keurig betaald.”

Begin oktober 1995 wijdde het Amerikaanse weekblad Newsweek een reportage aan de Russische maffia, waarin Antwerpen een belangrijke rol krijgt. Het artikel schreef onomwonden dat de belastinginspecteurs er hoe dan ook gemakkelijk omgekocht worden. De officiële diamantsector reageerde door zich te distantiëren van bepaalde Russische juwelierszaken.

De Russische maffia zit zowat overal. Spilfiguren kopen villa’s en dure winkelpanden in Antwerpen en elders. Voor bonafide zakenlui wordt het steeds moeilijker om zaken te doen met de voormalige sovjetrepublieken. De maffia krijgt er hoge bescherming, meent De Pauw. Wat te denken van een gunstmaatregel waardoor sportverenigingen plots belastingvrij alcohol mogen invoeren? “Die gunstmaatregel deed andere bedrijven de das om, zoals dat van gewezen wielrenner Eddy Planckaert,” voegt De Pauw er laconiek aan toe. Of nog: “Een zakenman in Bavegem kreeg begin 1996 in zijn kantoor tweemaal bezoek van een gewapend commando dat hem diets kwam maken dat hij tegen hun voorwaarden verder zaken moest doen met een Russische firma. (…) Zelfs zakenlui die prat gingen op hun lange ervaring op het terrein, werden gerold.”

KRABBENMAND.

Opvallend veel sporen doen op zijn minst de medewerking van machtige kringen vermoeden. De Belgische onderzoeksrechter Benoît Dejemeppe klaagde samen met zes Europese collega’s aan dat fraudeurs en witwassers in Europa zowat op straffeloosheid kunnen rekenen, wat een ernstig gevaar inhoudt voor de democratie. De Pauw legt meteen nog een (gedurfde) link: “Het werd Dejemeppe in Brussel alleszins niet in dank afgenomen, hij kreeg via de commissie-Dutroux de rekening gepresenteerd (die hij naast zich neerlegde).”

Dejemeppe deed tijdens het Kirschen-onderzoek in Antwerpen een beroep op politiemensen uit Brussel omdat hij enkele van hun Antwerpse collega’s verdacht van nauwe banden met de criminele milieus rond de diamantwereld. Maar ook de “Brusselse krabbenmand” laat De Pauw niet onbelicht.

Vooral de (ver)banden vallen op. Hoewel De Pauw niets kan bewijzen (of misschien terugdeinst) noemt hij mensen die bij de absolute macht aanleunen. Neem nu de broer van een topminister in de huidige regering, die omgang heeft met lieden die zich gedragen “als karikaturen van maffiabazen”. Dan hebben we het nog niet eens gehad over de entourage van de Luikse PS en over de schrik van vakbondsmilitanten voor sommige vakbondsafgevaardigden in een Waals staalbedrijf dat overgekocht werd door een onderneming uit Ticino in het Italiaanse deel van Zwitserland. De Pauw blijft explosieve stof aanreiken.

Freddy De Pauw, De maffia in België. Davidsfonds, 122 blz., 495 fr.

LUC DE DECKER