Marktwerking als medicijn

Na het stilvallen van de toeristenstroom naar het Indonesische eiland Bali zijn nu ook de chartervluchten naar die andere favoriete reisbestemming – Kenia – opgeschort. Terecht gaf Buitenlandse Zaken na de bomaanslag op een hotel in Mombasa een negatief reisadvies (zie blz. 14).

Paniekerige overreacties dreigen evenwel in de kaart te spelen van een handvol fanatiekelingen in de getroffen landen van het Zuiden, economieën die onze buitenlandse deviezen hard nodig hebben. Het ergste wat ze kan overkomen, is dat ze het stigma van westerlingenhaat, achterlijkheid of broeinest voor terroristen krijgen opgeplakt. Dat is nochtans het beeld dat westerse media sedert de bomaanslag in Bali ophangen van Indonesië (en heel Zuidoost-Azië). Met als gevolg dat de economische groeiprognoses er met minstens 2% naar beneden moeten worden herzien.

Twee maanden na de terreuraanslag staat Indonesië op de officiële website van Buitenlandse Zaken nog altijd aangemerkt als een ‘af te raden’ risicobestemming, in het gezelschap van Afghanistan, Israël en Irak. Dat is absurd en onterecht. De negatieve beeldvorming schrikt niet alleen de toeristen af, maar ook buitenlandse investeerders. En dat staat nu ook Kenia te wachten.

Laat het duidelijk zijn: de terroristische dreiging is wereldwijd reëel. Fanatici die onschuldige hotelgasten en jonge toeristen opblazen of passagiersvliegtuigen in gebouwen laten crashen, zijn tot alles bereid en kunnen overal toeslaan. Ook in Brussel, Londen of Parijs. Maar na de aanslagen op New York en Washington werd de Verenigde Staten toch ook niet als een ‘af te raden’ risicobestemming gebrandmerkt? Voor reizen naar de VS roept Buitenlandse Zaken op tot ‘waakzaamheid’. De individuele reiziger is mans genoeg om – nadat hij zich over de situatie zo goed mogelijk heeft geïnformeerd – zelf een oordeel te vellen. Ook dat is een vorm van marktwerking.

Zowel deze afgeleide marktwerking als de nog vrij broze, want recentelijk op gang gekomen economische hervormingen dreigen nu in landen als Indonesië en Kenia in de verdrukking te komen. De oorzaak is de ijver waarmee westerse regeringen – de VS op kop – bijna alleen oog hebben voor harde terreurbestrijding Een gevaarlijk pad, want de conservatieve krachten in die landen willen niets liever dan de (economische) klok terugdraaien.

Nogmaals, de terroristische dreiging valt niet te onderschatten. Terrorisme van het Al Qaeda-type is niet zozeer het gevolg van een ‘Botsing tussen Beschavingen’, maar wordt wél gevoed door een ‘Botsing binnen Beschavingen’. In getormenteerde landen is niet zozeer een confrontatie tussen de westerse en andere culturen (de islam in het bijzonder) aan de gang. Wel duidelijk is de tegenstelling tussen hervormingsgezinde democraten en samenklittende conservatieven van allerlei pluimage.

Gezonde marktwerking ontneemt bureaucraten en corrupte potentaten hun traditionele mogelijkheden tot machtsmisbruik. Maar voor westerse regeringen lijken economische hervormingen nu plots minder prioritair dan harde repressie. En dat is al even kortzichtig als ongenuanceerde reisadviezen die een negatieve weerslag hebben op de plaatselijke welvaartscreatie en economische groei.

Erik Bruyland