MARCEL PROUST

Het beroemdste koekje

Als je Marcel Proust hebt gelezen, is je leven veranderd. Het citaat stamt van de Vlaamse auteur Paul De Wispelaere. In Een liefde voor Proust herhaalt hij zijn prikkelende uitspraak, maar hij licht ze te zuinig toe, waardoor de lezer gefrustreerd achterblijft met een mislukt bon-mot in plaats van een zinnige verklaring. De Wispelaere spant met zijn uitlating de vinger rond de trekker van een literaire riotgun, maar frutselt vervolgens alleen maar aan een beuzelend alarmpistool. Zo’n afknappers vinden we wel meer in de bundel Een liefde voor Proust, waarin 22 auteurs, critici en journalisten hun eerste leeservaringen beschrijven met de beroemdste romancyclus ter wereld, Op zoek naar de verloren tijd. We vinden er vooral Nederlandse schrijvers, kanonnen als Cees Nooteboom en Geerten Meijsing incluis.

De Wispelaeres bladzijden vormen zelfs nog een van de betere episoden in de iele bundel, die ongetwijfeld vooral fungeert als promotievehikel voor de heruitgave van de volledige vertaling van het meesterwerk. De zeven delen van Op zoek naar de verloren tijd liggen verpakt in een stevige cassette in de boekhandel (voor onverbeterlijke twijfelaars: zelden was de prijs-kwaliteitverhouding zo hoog, voor niet eens 60 euro heb je nu een van de ontegensprekelijke absolute toppers uit de literatuur, goed voor een gulle 3000 pagina’s en zelfs voortreffelijk vertaald).

Binnenkort, op 18 november, is het precies tachtig jaar geleden dat Marcel Proust stierf in Parijs. De zoon van een arts-professor en een joodse moeder werd geboren op 10 juli 1871 in de buurt van de Franse hoofdstad. Zijn rechtenstudies wilden niet zo best vlotten, maar in de mondaine sfeer van de literaire salons ontpopte hij zich al gauw als een welbespraakte gast. In 1906, na de dood van zijn ouders en nadat zijn astma hem alsmaar meer vermoeide, trok hij zich terug in een Parijse flat, waar hij tot zijn dood schreef aan zijn magnum opus. Proust beschrijft sprankelend de intriges, het snobisme en de decadentie van de Parijse bourgeoisie, hij creëert beklijvende karakters en weeft ondertussen zijn obsessieve fil rouge, zijn zoektocht naar het vastgrijpen van de tijd. Het verleden is definitief verdwenen of toch niet? Bepaalde gebeurtenissen zetten het geheugen in werking en laten ons opnieuw proeven van het verleden, zoals bijna letterlijk gebeurt in de beroemde madeleinescène, waar het doppen van het koekje in de lindebloesemthee de verteller levendig aan zijn jeugd bij zijn tante Léonie herinnert.

Luc De Decker [{ssquf}]

Kiki Coumans (samenstelling), Een liefde voor Proust. Bezige Bij, 104 blz., 7,50 euro. Marcel Proust, Op zoek naar de verloren tijd. Bezige Bij, 59,50 euro voor de 7 delen.