Managers bekennen: “Plastische chirurgie helpt mijn carrière”

Niet alleen sterren uit Hollywood, maar ook politici en zakenmannen voelen zich steeds meer gekeurd op hun uiterlijk. Niet verbazingwekkend dus dat almaar meer heren een cosmetische ingreep ondergaan voor hun carrière.

T om Cruise, John Wayne, Michael Douglas, Robert Redford, Elton John en Salman Rushdie. Eén iets hebben al deze mannen gemeen: ze lieten zich opereren bij een plastisch chirurg. Waarschijnlijk was hun carrière een belangrijke reden om schoonheid te kopen. Geen gek idee, want mooie mensen blijken doorgaans succesvoller te zijn op het werk en in de liefde.

Met dit idee in het achterhoofd gaan steeds meer mannen en vrouwen onder het mes. Uit een enquête van de American Society for Aesthetic Plastic Surgery (Asaps) blijkt dat ruim de helft van de Amerikaanse huishoudens plastische chirurgie goedkeurt en dat 30 % van de vrouwen en 18 % van de mannen overweegt het zelf te ondergaan. De organisatie signaleert dat het totale aantal esthetische ingrepen in de Verenigde Staten sinds 1997 met 228 % is toegenomen. In 2002 besteedden de Amerikanen zeker 7,5 miljard dollar aan bijna 7 miljoen ingrepen.

In de regel lopen de Verenigde Staten voor met nieuwe ontwikkelingen binnen de plastische chirurgie. Een paar jaar later volgt Europa. “In de VS hoort plastische chirurgie er gewoon bij. Hier zijn we nog niet zo ver, maar het zit er wel aan te komen,” denkt plastisch chirurg Jeff Hoeyberghs.

In België bestaan geen nationale cijfers over operaties en omzet in de sector van de plastische chirurgie. “Het wordt niet centraal bijgehouden, maar er is duidelijk een toename van esthetische heelkunde in het algemeen,” vertelt professor Paul Wylock, diensthoofd plastische heelkunde in het AZ VUB. “Ik schat dat de vraag jaarlijks met 10 % toeneemt. Het aantal mannen dat zich laat behandelen neemt eveneens toe.”

Dokter Frans Missotten, voorzitter van sectie plastische chirurgie binnen de Europese artsenvereniging UEMS, constateert eveneens een aanzienlijke toename. “Er is veel meer vraag omdat de drempelvrees is verminderd. Over de omzet in deze sector zijn geen cijfers, want dit is een particulier gerichte sector, dus mensen komen daar niet mee naar buiten.” Volgens Missotten is het aantal Belgische plastisch chirurgen de afgelopen vijftien jaar verdubbeld naar circa tweehonderd. In de Verenigde Staten voerde de gemiddelde plastisch chirurg in 2001 ongeveer 629 ingrepen uit. Als alle Belgische artsen even hard werken, zouden ze jaarlijks zo’n 125.800 ingrepen verrichten. In 10 % tot 15 % van de gevallen zou het gaan om mannelijke patiënten, blijkt uit navraag bij Belgische chirurgen.

Het recht van de mooiste

Uit talloze onderzoeken van psychologen blijkt dat mooie mensen het makkelijker hebben dan lelijke. Zo krijgen aantrekkelijke leerlingen betere cijfers op school en komen aantrekkelijke volwassenen vaker ongestraft weg na een diefstal of fraude. Bovendien blijken aantrekkelijke mannen eerder een baan te krijgen en sneller promotie te maken. Bij vrouwen werkt schoonheid meestal averechts op het werk, constateert Nancy Etcoff, auteur van het boek ‘Het recht van de mooiste’.

Haar verklaring voor het succes van mooie mannen is dat ze zelfverzekerder zijn en makkelijker in de omgang. Maar het gaat nog dieper als we Charles Darwin willen geloven.

Volgens hem is het hoogste doel van aantrekkingskracht de overleving van de soort – ofwel de samenstelling van de genen van de volgende generatie. In de zakenwereld is zijn begrip survival of the fittest totaal niet vreemd. Het lijkt zelfs de basisgedachte van onze kapitalistische democratie, waarin vooral de rijkste, aantrekkelijkste of populairste de ruimte krijgt om de maatschappelijke ladder te beklimmen.

Maar wat is dan precies aantrekkelijk? Nancy Etcoff ontdekte dat jonge, lange en dunne mensen met een gave huid aantrekkelijk zijn voor zowel mannen als vrouwen. Bij mannen in het bijzonder zijn een ovaal of rechthoekig gezicht, zware wenkbrauwen, prominente kin en diepliggende ogen aantrekkelijke kenmerken. Dat soort types hebben doorgaans meer succes op het slagveld en zijn seksueel actiever. Ook mensen met symmetrische gezichten en lijven hebben meer partners, blijkt uit de statistieken. Symmetrie duidt op gezondheid en is daarom aantrekkelijk.

Hetzelfde geldt voor een bekend complex van mannen: hun (afwezigheid van) haar. Kaal zijn duidt op ziekte en is dus minder aantrekkelijk. Een andere onbewuste associatie die mensen maken, is die tussen macht, status en lengte. Etcoff geeft als voorbeeld dat maar 3 % van de Amerikaanse Fortune 500-topmannen kleiner is dan 1,70 meter. Aan lengte valt niet zoveel te doen, maar aan kaalheid, ouderdom, slankheid en symmetrie kunnen dokters knutselen.

Midlifecrisis, werk en liefde

Niet echt verrassend is dat het merendeel van degenen die zich wagen aan esthetische heelkunde tussen 40 en 59 jaar is. De vergrijzing van de Europese bevolking is ongetwijfeld goed voor de business. Maar ook snobisme en de emancipatie van de man spelen een belangrijke rol. Plastische chirurgie is een statussymbool, waarmee haves zich kunnen onderscheiden van have-nots. Maar net als met golf en skiën wordt ook plastische chirurgie stilaan ontdekt door de massa.

Nu de vrouwelijke markt verzadigd raakt, wordt de man steeds meer doelwit van de cosmetische industrie. Ga maar na hoeveel nieuwe crèmes en parfums er te koop zijn voor de bevrijde macho. Veranderingen in het liefdesleven van de gemiddelde man zijn eveneens reden om aan het uiterlijk te werken. Zo krijgt chirurg Wylock soms oudere mannen langs met een jongere vrouw of vriendin.

“De dames wijzen trouwens vaak de weg,” zegt de Gentse plastisch chirurg Hannah Cools. “Veel mannen komen hier terecht via hun vrouw of vriendin. De drijfveer om zich te laten opereren, is dat ze er beter en frisser willen uitzien. Ze willen hun goede conditie benadrukken. Uiteindelijk gaat het over seksuele aantrekkingskracht. Charisma is nu eenmaal deels fysiek. Wie niet alleen intellectueel knap is maar er ook goed uitziet, heeft een streepje voor, niet alleen bij de vrouwen, maar ook professioneel. Al hebben de meeste mannen die zo’n ingreep ondergaan al lang carrière gemaakt natuurlijk.”

De opvatting van Cools wordt bevestigd door statistieken van de American Academy of Facial Plastic Surgery. Deze vereniging van chirurgen ontdekte dat er jonger uitzien de belangrijkste reden is waarom Amerikanen zich laten opereren. Dat geldt voor 50 % van de vrouwen en 40 % van de mannen. De heren noemen vaker werkgerelateerde redenen dan dames. Bijna een derde van de mannen ondergaat een ingreep voor de carrière, tegenover 14 % van de vrouwen.

Chirurg Jeff Hoeyberghs beaamt die tendens. In zijn kliniek ontvangt hij veel mannelijke klanten die in de verkoop zitten of veel met klanten moeten werken. “Ze storen zich aan hun vermoeide uiterlijk: de wallen alsof ze een nacht zijn uitgegaan. Met de carrière in het achterhoofd laten ze hun ogen, oren of hals opereren.”

Eén arts verzet zich tegen de carrière als motivatie voor een cosmetische ingreep. “Esthetische chirurgie is geneeskunde, geen commercie. Het gaat hier niet om het kopen van een auto of televisie,” meent dokter Denis Goldschmidt van de Belgische Vereniging van Plastische, Reconstructieve en Esthetische Chirurgie. “Als een patiënt alleen zijn partner of carrière als reden noemt, zeg ik nee. Hij moet het doen om zichzelf gelukkiger te maken. Sociale druk mag niet de motivatie zijn.”

Nancy Etcoff zou zich daar ook in kunnen vinden. In haar boek maakt ze namelijk een belangrijke kanttekening: schoonheid en succes garanderen geen geluk. Onderzoek toont aan dat een mens vooral gelukkig wordt door te waarderen wat hij of zij heeft en er dankbaar voor te zijn. Een cliché dat we alweer bijna waren vergeten.

“Ik ben geen haantje, maar wilde niet langer die wallen onder mijn ogen.”

“Ik zit weer beter in mijn vel. Ik heb tien jaar gewonnen.”

“Nu ik ouder word, hecht ik minder belang aan hoe men me bekijkt.”

Aantrekkelijke mannen krijgen eerder een baan en maken sneller promotie.