Mag het iets wegen?

Microsoft heeft de markt voor handcomputers nog lang niet in zijn zak zitten. Als u de WinCE machines te zwaar vindt, zijn er enkele alternatieven.

Schootcomputers zijn in het verleden niet de ideale vormfactor voor mobiel computergebruik gebleken. Zakcomputers leken een betere optie: toestellen die je, net zoals een zakagenda, in de hand kon houden of in een jas of tas opbergen zonder er tendinitis of een verkreukt vest aan over te houden. Organiser, Personal Digital Assistent, Palmtop Computer en Handheld Computer waren de termen waarmee de Angelsaksers de apparaten aanduidden. Maar terwijl de schootcomputer snel verregaand aan één standaard beantwoordde – het Intel/Windows-platform namelijk -, was dat niet het geval voor de handcomputer die, net zoals de homecomputer vóór de komst van de IBM-pc, in vele vormen en verschijningen in de winkel opdook.

Even zag het ernaar uit dat Apple met zijn veelbesproken Newton de eerste Personal Digital Assistent zou neerzetten die een zinnige kans had om de markt te veroveren, maar het teleurstellende resultaat daarvan is intussen bekend.

Windows CE

Microsoft raakte geïnteresseerd in de markt toen topman Jerry Kaplan van Go Corporation daar in 1988 aanklopte met de vraag of het bedrijf van Bill Gates geen toepassingen wou ontwikkelen voor het Go-besturingssysteem. Go was de motor van wat toen een pen computer heette. Microsoft leek mee te stappen, maar begon twee jaar later een eigen systeem te vermarkten: Pen Windows.

Het zou echter nog tot november 1996 duren eer Microsoft Windows CE lanceerde als hét besturingssysteem voor handheld computers. Met de macht van Microsoft als ruggensteun waren de computerfabrikanten en elektronicaconcerns bereid te investeren in een snelle marktintroductie van de op WinCE gebaseerde handcomputers. Hoewel: “snel”? Het verschil tussen de – vaak ronkende – aankondiging van het product en de effectieve beschikbaarheid ervan in de winkel is in de informaticasector al altijd elastischer geweest dan in andere sectoren, maar in het geval van de WinCE-handcomputer was het bijzonder groot.

Intussen zijn ook in Europa al een dozijn CE-machines echt beschikbaar, maar op een hele sliert aangekondigde of beloofde modellen blijft het nog steeds wachten. De op Windows CE gebaseerde handcomputers hebben eenzelfde basisuitrusting. Behalve kalender en adressenbeheer is dat onder meer Pocket Word, Pocket Excel, Powerpoint Viewer en Pocket Internet Explorer. De prijs is afhankelijk van het merk en het model, de hoeveelheid geheugen en de aard van het scherm (monochroom of kleur). Men moet rekenen met een budget tussen 38.000 en 50.000 frank per toestel.

In alle kleuren

De eerste praktijkervaringen met de CE-machines van onder meer Casio, Hewlett-Packard, Compaq, Philips, Ericsson en Sharp zijn niet eensluidend positief. Niet voor de zakcomputers zelf en evenmin voor het besturingssysteem. Net zomin als Windows CE een vereenvoudigde versie van Windows 95 is, is de CE-computer een vereenvoudigde versie van de pc. WinCE is een totaal ander platform dan Windows en de CE-computer is niet bedoeld als mini-equivalent van de pc, maar eerder als een verlengstuk van, of hulpstuk bij die pc.

Men kan, met andere woorden, de WinCE-zakcomputer niet (efficiënt) gebruiken als men geen desktop of schootcomputer heeft om hem mee te verbinden. Bijvoorbeeld om een ingetikte tekst van een basis lay-out te voorzien. Of om de puntjes op de i te zetten in een rekenblad dat men op de trein of in het vliegtuig heeft opgezet. CE-toestellen hebben standaard een vereenvoudigde Internet-browser aan boord, maar de afmetingen en lage kwaliteit van de meeste (monochrome) schermen doen zelfs de meest fantasieloze webpagina onrecht aan. Sommige toestellen doen het wat dat betreft beter dan andere. De HP 620LX van Hewlett-Packard en de HC-4500A van Sharp bijvoorbeeld beschikken over een uitstekend, helder en contrastrijk scherm.

De aanwezigheid

van een kleurenscherm heeft op haar beurt een impact op gewicht, prijs en autonomie, maar kadert wel in de visie dat ook de professionele computeromgeving steeds meer visueel wordt en dat meer bepaald op het Internet het beeld een steeds belangrijkere rol gaat spelen. Ook Casio, dat met zijn Cassiopeia pionierde in de Windows CE-handcomputers, deelt die visie, zo blijkt. Op zijn Cassiopeia A 20 zit een speciale poort om de beelden van een digitale fotocamera binnen te halen en die dan door te sturen of in een e-mail te verwerken. Sharp gaat daarin nog verder met de beschikbaarheid, als optie, van een videocamera voor videoconferencing, die direct in de HC-4500A geklikt wordt. Vanuit dit oogpunt hebben alvast deze CE-toestellen een voorsprong op niet-CE toestellen zoals de PalmPilot en de Psion Series 5, die (nog) niet over een kleurenscherm beschikken.

Gewichtige leercurve

Microsoft plakte zijn Windows handelsmerk op de Windows CE machines en suggereerde daarmee dat men onbezorgd van pc naar handcomputer kan overstappen – zonder aanpassingskosten. Maar Windows CE is achter de gelijkende ikoontjes helemaal anders dan Windows en dat betekent dat de aspirant-gebruiker ook hier – net zoals voor niet-WinCE toestellen – een leerproces zal moeten doormaken. CE-toestellen worden bijvoorbeeld niet bediend via een muis, mousepad, trackpoint of trackball, maar via een stift. Aansluiting van een externe muis, zoals bij de laptop, is niet mogelijk.

En handheld of handcomputer mag dan al een juiste term zijn voor de Windows CE-computer, de term zakcomputer is dat eigenlijk niet. De modellen verschillen lichtjes afhankelijk van het merk, maar met doorsnee afmetingen van 180 x 95 x 30 mm en een gewicht van 350 gram (420 gram voor toestellen met kleurenscherm), beantwoorden ze niet aan de oude idee van de lichte en handzame Personal Digital Assistent. Voor een aantal functies moet de CE-handheld daarenboven nog in een wiegje of docking station gestopt worden zodat van de notie handheld nog minder overblijft. Vandaar dat steeds meer constructeurs naast hun “klassieke” CE-toestel ook een look-alike van de kleinere PalmPilot van 3Com op de markt brengen, waarin MS Office- en pc-compatibiliteit gedeeltelijk opgeofferd worden aan een kleinere en lichtere vorm, en een grotere autonomie.

Dat de vormfactor van de Windows CE-machines “mossel noch vis” is, heeft consequenties: wanneer de handcomputer niet in de jaszak kan, verdwijnt hij in de boekentas. Maar dan kan u net zo goed kiezen voor een volledig pc-compatibele miniatuurcomputer zoals Toshiba‘s Libretto, waarop men de volledige, vertrouwde grafische gebruikersinterface en de identieke applicaties terugvindt van zijn schoot- en desktopcomputer en waarbij geen enkel leerproces nodig is.

De computers worden kleiner, de vingers niet

Het aanraakscherm van de CE-computers en hun bijhorende stift zijn handig om de machines aan te sturen. Maar het invoeren van gegevens gebeurt in principe nog via het toetsenbord. Zolang dat alleen e-mails behelst, of het updaten of corrigeren van bestaande bestanden, is er niets aan de hand. Maar als de nomadische gebruiker uitgebreidere rapporten of rekentabellen moet opstellen, is de pret er gauw af.

De toestellen van Ericsson, Sharp en HP hebben een toetsenbord dat het intikken van iets langere teksten nog toelaat, maar de piepkleine toetsen van de Philips- en Compaq-toestellen zijn daarvoor ongeschikt. Compaq heeft dan weer de verdienste bij zijn toestel een degelijke en uitgebreide handleiding mee te leveren, wat dan weer bij Sharp te wensen overlaat. Dat geldt nog sterker voor de zeer summiere documentatie over Windows CE 2.0 die bij de cd-rom steekt die met elke CE-computer geleverd wordt.

Ondanks het toenemend aantal CE-gebaseerde handcomputers die in de winkel verschijnen en ondanks de impact van Microsoft op het informaticagebeuren, is het lang niet zeker dat de WinCE-zakcomputer uiteindelijk een brede doorbraak zal beleven en op termijn de unieke of zelfs maar dominante standaard zal worden.

De intrinsieke tekorten

van CE, de verschijning van EPOC/Symbian (zie kader: Hier komt Symbian), de nog steeds voortgaande miniaturisering van de “gewone” draagbare pc (van “schoot”-computer naar “hand”-computer) en de evolutie naar draadloze connectiviteit als primordiale vereiste voor de handcomputer, zijn elementen die in dit nog lang niet afgesloten debat meespelen.

GUIDO MEULEMAN