Zevende renteverlaging markeert een regimeverandering bij de ECB

De Europese Centrale Bank verlaagt voor de zevende keer de beleidsrente met 25 basispunten, tot 2,25 procent. De focus verschuift van de strijd tegen de inflatie naar steun voor de economie. De regimeshift opent de deur voor nog meer renteverlagingen.

Gewone inflatie, kerninflatie of diensteninflatie. Naar welke inflatie je ook kijkt in het eurogebied, de conclusie is dezelfde. “Het desinflatieproces zit op schema”, zegt Christine Lagarde, voorzitter van de Europese Centrale Bank (ECB). De inflatie bedroeg in maart nog 2,2 procent, dus dicht bij de inflatiedoelstelling van 2 procent. De ECB stelt ook vast dat de loonstijgingen afnemen en dat de bedrijven een deel van de hogere loonkosten opvangen in hun winstmarges. “De onderliggende inflatiecijfers suggereren dat de inflatie zich op middellange termijn op een duurzame manier rond 2 procent zal nestelen”, zegt Christine Lagarde.

De voorbije weken kwam er nog meer goed nieuws voor het inflatiefront. De energieprijzen zijn fors gedaald. Olie is ruim 15 procent goedkoper geworden de voorbije weken. De aardgasprijzen zijn gedaald van meer dan 50 euro per megawattuur eind februari naar ruim 30 euro per megawattuur begin april. Daarnaast is ook de waarde van de euro met ruim 10 procent gestegen ten opzichte van de dollar. Ook tegenover een korf van munten van de belangrijkste handelspartners is de euro met 7 procent gestegen. Dat maakt de invoer in het eurogebied gevoelig goedkoper.

De dalende inflatiedruk heeft echter ook slechte ouders. De inflatie kan verder dalen omdat zowel de export als de binnenlandse vraag afneemt in het spoor van de handelsoorlog die Donald Trump begon. “Hogere handelstarieven zijn voor de eurozone een negatieve vraagschok”, zegt Christine Lagarde. De export naar de VS krijgt onvermijdelijk klappen als VS en de EU niet tot een deal komen. De Amerikaanse invoertarieven op Europese goederen zouden dan stijgen van gemiddeld 3 procent naar gemiddeld 13 procent. Ook de binnenlandse vraag kan afkoelen als gezinnen de hand op knip houden en als bedrijven investeringen uitstellen. Extra druk op de inflatie en de Europese bedrijvigheid komt er als landen met overcapaciteit, zoals China, hun exportstromen verplaatsen van de VS naar Europa.   

“Het risico neemt toe dat we onze groeiverwachtingen neerwaarts moeten bijstellen”, zegt Christine Lagarde. Aan de vooravond van ‘Liberation Day’ luidde het basisscenario nog dat de Europese economie herstel mocht verwachten dankzij een stijging van de koopkracht bij de gezinnen. Ook de plannen in Europa, en vooral in Duitsland, om de investeringen in defensie en infrastructuur te verhogen, kunnen de economie een zetje geven. “De economie bouwde wat weerbaarheid op tegen de globale schok. Er was in het eurogebied groei in het eerste kwartaal en de industrie toonde signalen van stabilisatie. De werkloosheid is in februari gedaald tot 6,1 procent, het laagste peil sinds de lancering van de euro”, zegt Christine Lagarde.

De handelsoorlog zal dus een hap nemen uit de economische groei in het eurogebied, terwijl de impact op de inflatie nog niet duidelijk is. Met een inflatie die grotendeels onder controle is, kan de ECB de aandacht verschuiven van de strijd tegen inflatie naar het ondersteunen van de conjunctuur. De ECB zegt ook niet meer dat het geldbeleid “betekenisvol minder restrictief” is geworden na intussen zeven renteverlagingen met 25 basispunten. Met een beleidsrente van 2,25 procent kan het beleid neutraal worden genoemd. “Maar een neutrale rente heeft enkel betekenis in een wereld vrij van schokken. We zullen het beleid voeren dat ons naar onze bestemming van een inflatie van 2 procent voert”, zegt Christine Lagarde.

De deur staat dus open voor verdere renteverlagingen, zonder dat de ECB zich daartoe verbindt. “De onzekerheid is uitzonderlijk hoog. Meer dan ooit laten we ons leiden door de economische data die binnenstromen. We evalueren ons beleid vergadering per vergadering. We moeten vooral klaar zijn om vlot te reageren op de schokken”, zegt Christine Lagarde.