Zal Trump het redden?

‘President Donald Trump is zeker nog niet uitgespeeld. Uiteindelijk zal de staat van de Amerikaanse economie beslissen wie het haalt op 3 november.’ Dat zegt professor Herman Matthijs.

De wereld is in de ban van de zaak rond George Floyd en de politie van de stad Minneapolis. De Amerikaanse politie is een bevoegdheid van de staat, in dit geval Minnesota. Het is opvallend dat de rellen zijn uitgebroken in steden en staten met een democratisch bestuur: New York, Los Angeles, Dallas, Philadelphia, Boston, Washington DC enzovoort. Maar de Amerikaanse economie staat vooral onder druk van de coronapandemie.

Kan de republikeinse president Donald Trump de historische coronaterugval nog oplossen tegen de verkiezingsdag van 3 november? Een analyse in tien punten:

1. Ten eerste, de protesten en de rellen als gevolg van de Minneapolis-zaak. Uiteindelijk zal de zaak moeten worden beslecht door de statelijke rechtbanken van Minnesota op basis van het verslag van de lokale en de statelijke politie. Donald Trump haalde in 2016 amper 8 procent van de stemmen bij de zwarte kiezers (Clinton 88%). Hij kan alleen maar stemmen winnen in deze groep. Het omgekeerde geldt voor de democraten. Met 40 miljoen maken de Afro-Amerikanen ongeveer 12 procent van de Amerikaanse bevolking uit. Het is van groots electoraal belang voor de democraat Joe Biden dat die groep op 3 november gaat stemmen en dan wel op hem.

2. Een cruciale vraag is op wie de blanke Amerikanen zullen stemmen. Zij zijn nog altijd de grootste groep met 198 miljoen, of goed voor 61 procent van de bevolking. Zij stemden in 2016 met 58 procent voor Donald Trump. Hillary Clinton behaalde daar een belabberde 37 procent. Is die groep onder de indruk van de gebeurtenissen in Minneapolis en de vele rellen of gaat hun aandacht naar de heropleving van de economie? President Trump haalde enkel een meerderheid in de grootste bevolkingsgroep. Een heropstartende economie moet vooral indruk maken op de blanke Amerikanen, anders is de huidige bewoner van het Witte Huis gezien. Bij de latino’s ligt het anders. Zij stemden in 2016 met 65 procent voor Clinton en met 29 procent voor Trump. Zij zijn met 57 miljoen en omvatten 18 procent van de bevolking. Zijn zij onder de indruk van de racismediscussie inzake de Afro-Amerikanen? Die groep is vrijwel homogeen katholiek, wat Biden ook is.

3. De arbeidsmarkt is in de Verenigde Staten veel flexibeler dan in Europa. Voor de coronapandemie stond de werkloosheid historisch laag met 3,5 procent. Maar eind april stond die al op 14,7 procent om eind mei te zakken naar 13,3 procent. Een verrassing van formaat was het arbeidsrapport van mei met een aangroei van 2,5 miljoen banen. Het werkloosheidspercentage zal belangrijk zijn met het oog op 3 november. Als het richting 5 procent evolueert, dan is de overwinning voor Donald Trump binnen. Alleen heeft niemand enig zicht op de evolutie in de volgende maanden. Maar de vakantie-industrie, de vliegtuigmaatschappijen en vele andere sectoren moeten nog weer op dreef komen. Ook het werkloosheidspercentage onder de Afro-Amerikanen lag voor de corona-uitbraak zeer laag, rond 6 procent.

4. De Amerikaanse regering heeft al een steunpakket gelanceerd van 1940 miljard dollar. 600 miljard voor gezinnen, 349 miljard voor kleinere ondernemingen, 320 miljard om de uitbetaling van lonen over te nemen als men niet ontslaat, 193 miljard voor de oplopende werkloosheidsuitkeringen, 117 miljard voor ziektekosten, enzovoort. Dat pakket zou de economie weer aan de praat moeten krijgen en zal zeker nog een vervolg krijgen. Maar het is wel opvallend dat de 45ste Amerikaanse president een neo-keynesiaans beleid voert zoals de 40ste president, Ronald Reagan.

5. De nettolonen waren voor corona al serieus gestegen in de Verenigde Staten als gevolg van de gunstige economische toestand en de federale belastingverlaging. Een doorsnee Amerikaan leeft van zijn bankrekening en spendeert graag. In 2016 stemden de familiale inkomens van meer dan 50.000 dollar op jaarbasis met een meerderheid voor kandidaat Trump. Een snelle heropleving van de economie is electoraal van alle belang voor de president.

6. De toonaangevende Amerikaanse beursindex, de Dow Jones, stond in november 2016 op 17.800 punten en steeg door naar 29.500 punten op 12 februari van dit jaar. De coronapandemie liet de koers zakken naar 18.580 punten op 23 maart. Maar op 8 juni staat hij al weer op 27.300 punten. Met andere woorden, er is weinig kapitaal vernietigd en de remonte van de Dow Jones zal president Trump zeker stemmen opleveren, want het geld van veel burgers is gerelateerd met de beurs.

7. De Amerikaanse dollar heeft een zwakke kant met zijn dalende waarde tegenover de euro: van ongeveer 1,016 naar 1,121 in de coronaperiode. Die dalende dollarkoers heeft te maken met de lagere rente in Europa, het snellere jobverlies in de Verenigde Staten en de opstart van de presidentsverkiezingen. Desalniettemin is de zwakkere dollar ook een voordeel voor de Amerikaanse export.

8. Het belang van de Amerikaanse munt blijft heel groot. Het is de meest gebruikte munt ter wereld. Bijna alle grondstoffen zijn in Amerikaanse dollar uitgedrukt en het land heeft een bruto binnenlands product (bbp) van 21.430 miljard dollar. Dat is een vierde van dat van de volledige aardbol. Ook niet te vergeten: de Verenigde Staten zijn de belangrijkste aandeelhouder van en hebben als enige land een vetorecht in het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Wegens al die redenen vindt het Amerikaanse ministerie van Financiën gemakkelijk geld op de kapitaalmarkt om het budgettair deficit te financieren.

9. De volgende maanden zal president Trump het nog uitgebreid hebben over het handelstekort met de Chinese volksrepubliek. Eind 2019 bedroeg dat tekort op de handelsbalans 345 miljard dollar (106 miljard export en 451 miljard aan import). Aangezien China de oorzaak van de pandemie is, zal Trump het niet nalaten daar de volgende maanden verder over te discussiëren. Want het terugdringen van dat tekort kan de Verenigde Staten alleen maar geld opbrengen. Bovendien heeft China niet al te veel vrienden in zijn regio en is het Amerikaanse militaire zwaartepunt al lang verschoven naar de Pacific. Hier komen ook de Aziatische Amerikanen in beeld, want die zijn meestal tegen China en voor Taiwan. In 2016 haalde Clinton in die groep 65 procent van de stemmen en Trump 29 procent. Met 18 miljoen maken zij ongeveer 6 procent van de Amerikaanse bevolking uit. Daar valt electoraal nog aardig wat te winnen voor Donald Trump. Ten aanzien van China speelt ook de telecomoperator Huawei mee en diens relatie met spionage. Uiteindelijk zal China de coronafactuur gepresenteerd krijgen van de Trump-Pence-administratie.

10. Ook Duitsland staat nog wat te wachten met een handelsoverschot van 67 miljard dollar (127 miljard import en 60 miljard export). Dat Amerikaanse tekort ten aanzien van de Bondsrepubliek is niet hetzelfde als met andere Europese landen. De Verenigde Staten hebben een overschot van 6 miljard dollar op de handelsbalans met het Verenigd Koninkrijk en liefst 14 miljard met België.

De Amerikaanse monetaire, financiële en economische slagkracht dient men ook te relateren met de militaire positie van het land. Maar de verkiezingen zijn nog vijf maanden van ons verwijderd. Dat is een gigantisch lange periode in de politiek. President Donald Trump is zeker nog niet uitgespeeld. Uiteindelijk zal de staat van de economie beslissen wie op 3 november 2020 als eerste zal uitkomen bij de kiesmannen.