Wat moet de overheid verkopen, BNP Paribas of Belfius?

De Belgische staat zoekt 4 miljard euro voor het defensiefonds. Daarvoor wordt gedacht aan de verkoop van de overheidsparticipaties in de financiële sector. De verschillende scenario’s om die te gelde te maken, hebben allemaal voor- en nadelen.

De val van Fortis en Dexia leverde de Belgische overheid een belangrijke participatie in de Franse bank BNP Paribas en de controle over Belfius (het vroegere Dexia Bank België) op. Marc Raisière, de CEO van Belfius, is zich ervan bewust dat zijn bank fors meer waard is dan de 4 miljard euro die de Belgische staat er in 2011 voor heeft betaald. Belfius boerde de voorbije jaren goed. Het eigen vermogen, de belangrijkste parameter voor de waardering van een bank, bedraagt nu 12,2 miljard euro.

Raisière wil voorkomen dat Belfius in zijn totaliteit verkocht wordt. Dat zou neerkomen op een uitverkoop aan het buitenland, en België bezit met KBC en Belfius nog slechts twee van de vier grootbanken. Daarom opperde hij het idee om 20 tot 25 procent van Belfius te verkopen aan institutionele beleggers via een private plaatsing. Dat zou al snel 2 miljard euro opleveren. Tegelijk zou de bank dan een groter deel van haar winst uitkeren, waardoor het dividend voor de overheid min of meer stabiel zou blijven.

Belfius levert met een dividend van 444,5 miljoen euro de grootste bijdrage aan de staatskas. Belfius keert nu 40 procent van zijn winst uit en zou dat aandeel bij een gedeeltelijke privatisering kunnen optrekken tot 50 procent, redeneerde Raisière.

Gunstig beursklimaat

Een andere mogelijkheid is dat de overheidsholding Sfpim haar resterende participatie in de Franse bank BNP Paribas verkoopt. Het beursklimaat is dat scenario gunstig gezind. De koers van BNP Paribas is sinds begin dit jaar fors gestegen en noteert op een recordhoogte. De participatie van 5,6 procent van de Belgische staat heeft daardoor een waarde van 4,5 miljard euro. Dat belang verkopen lijkt de snelste, meest logische en meest winstgevende optie.

Maar Michael Anseeuw, de CEO van BNP Paribas Fortis, de Belgische dochter van BNP Paribas, zegt dat zo’n block trade “een complexe transactie is, die goed gemanaged moet worden”. Zakenbankiers wijzen erop dat het om een groot pakket aandelen gaat, dat niet zomaar snel, snel op de markt kan worden geplaatst. Het zou zelfs bijna onmogelijk zijn zonder een gevoelige korting op de beurskoers toe te staan.

Een andere factor is dat BNP Paribas wil dat het aandelenpakket in ‘bevriende’ handen terecht komt. Er wordt dan vooral gedacht aan grote institutionele investeerders als BlackRock en Amundi. Die twee hebben nu al participaties van 5 à 6 procent in BNP Paribas. Bovendien hebben de bestaande aandeelhouders van de Franse bankgroep een voorkooprecht.

Ten slotte moet de federale overheid er rekening mee houden dat BNP Paribas jaarlijks goed is voor meer dan 300 miljoen euro aan dividenden. Dat bedrag vertegenwoordigt een rendement van 6,7 procent, en dat terwijl de Belgische staat zich financiert tegen een rentevoet van ongeveer 3 procent via zijn tienjarige obligaties. Geld lenen kost dus veel minder dan de participatie in BNP Paribas opbrengt.

Het goede nieuws is dat Sfpim ervaring heeft met zo’n operatie. Het verkocht al twee keer eerder, in 2017 en 2023, een deel van zijn aandelen van BNP Paribas. Telkens ging het om een blok van ongeveer 2 procent. Die verkopen vonden plaats buiten de beurs. Daarbij werd gebruikgemaakt van de forward sale, waardoor de Belgische staat het dividend kan innen alvorens de aandelen worden overgedragen.

Kapitaalbuffers afbouwen

Een derde scenario dat circuleert, lijkt nog makkelijker te realiseren. Dat vertrekt van de vaststelling dat Belfius, omdat het een staatsbank is, geen extra grote kapitaalbuffers nodig heeft. Belfius heeft een CET-kernkapitaalratio van 15,4 procent, meer dan de voorgeschreven 12,5 procent. Het idee is dat Belfius dat ‘overtollige’ kapitaal kan uitkeren aan zijn aandeelhouder, de staat, via een uitzonderlijke dividenduitkering of een kapitaalvermindering. Dat kan de overheid al snel 2 miljard euro opleveren.

Zo’n operatie kan de aanzet geven tot de gedeeltelijke privatisering die Raisière voor ogen heeft, luidt het in sommige kringen. De combinatie van een kapitaalvermindering gevolgd door een private plaatsing zou de overheid de kans bieden twee keer aan de kassa te passeren en kan alles samen 4 miljard euro opleveren. Bovendien is een private plaatsing doorgaans de voorbode van een beursintroductie, want de institutionele investeerders die instappen, willen zich verzekeren van een exitmogelijkheid. Een beursgang van Belfius zou de overheid ook op middellange termijn het perspectief van extra inkomsten bieden.

De vraag is of het afbouwen van de kapitaalbuffers van Belfius een goed idee is. Die buffers zijn nodig om schokken op te vangen en het is niet zeker of de Europese Centrale Bank ermee instemt. De private investeerders zouden een verzwakte bank met minder reserves kopen. Bovendien kan zo’n operatie de slagkracht van Belfius aantasten. Volgens CEO Marc Raisière zit de bank in België aan de limieten van haar groei. Daarom denkt hij aan internationale expansie. De bank wil ook haar verzekeringspoot versterken en is kandidaat om Ethias over te nemen. Maar daarvoor is geld nodig.

Als Belfius gedwongen wordt met minimale kapitaalbuffers te werken, zal het zijn winsten vooral daarvoor moeten reserveren en niet kunnen gebruiken om te investeren in groei of overnames. Het is geen toeval dat het derde scenario uit de koker komt van bankiers die concurrenten van Belfius zijn en zelf dolgraag Ethias zouden overnemen. Kortom, de Belgische staat zal strategisch goed moeten nadenken over de pro’s en contra’s, de timing en de opbrengsten van een verkoop van BNP Paribas en/of Belfius.