Wat kunnen we dit jaar verwachten van de Chinese economie?

China wil koste wat het kost de sociale en economische stabiliteit bewaren, maar daarvoor dringen zich in 2018 ook ingrijpende hervormingen op, schrijft Alice de Jonge, hoogleraar Aziatische Bedrijfskunde aan de Australische Monash University.

In 2017 zagen we zowel de consolidatie van de Chinese macht en invloed in de wereld als de consolidatie van de Xi Jinpings macht over zijn land. Dit jaar zal de Communistische Partij die macht proberen gebruiken om enkele van China’s grootste economische struikelblokken aan te pakken, zoals het financiële risico, milieuvervuiling en sociale instabiliteit.

Risico’s beperken

De eerste zorg van de regering in Peking is de financiële risico’s binnen de Chinese economie beperken. China zal daarvoor de financiële sector verder opschonen en de controle verscherpen; China heeft eerder al de risicovolle bitcoin verbannen uit het financiële systeem, en de regering zegt dat ze een “proactieve fiscaal beleid en voorzichtig monetair beleid zal voeren” in 2018.

Dat ligt in lijn met eerdere beslissingen in 2017 om de groei van van de kredietmarkt aan banden te leggen en de gigantische beleggingssector onder één regulator te consolideren.

Er is ook een gedragscode uitgevaardigd voor Chinese bedrijven bij hun investeringen in het buitenland. Die moet enkele van de meest agressieve Chinese bedrijven aan banden leggen, die wat al te enthousiast reageerden op de nieuwe openheid van de Chinese regering sinds het begin van dit decennium.

Aan de ene kant heeft China investeringen in de gokindustrie en andere “gevoelige” sectoren beperkt, onder meer in vastgoed, hotels, films en sport. Maar projecten die gelinkt zijn aan China’s ambitieuze Nieuwe Zijderoute (One Belt One Road) worden actief aangemoedigd. In 2018 mogen we dus een voortzetting verwachten van de uitdijende Chinese invloed in de wereld via infrastructuurprojecten en andere grootschalige initiatieven.

Vervuiling

In lijn met de focus van de partij op stabiliteit en het minimaliseren van risico’s ligt een duidelijke vastberadenheid om het land op te schuiven van snelle groei naar meer duurzame en kwalitatieve groei. Dat houdt een schonere economie in.

De overheid probeert de vervuiling aan banden te leggen. Maatregelen om vervuilende bedrijven te sluiten en lokale ambtenaren aansprakelijk te maken voor milieuschade beginnen vruchten af te werpen.

Een belangrijke component van die verschuiving naar een schonere economie is de wens van China om zichzelf minder afhankelijk te maken van buitenlandse brandstoffen. Dat kan belangrijke implicaties hebben voor de Australische economie, die het in de voorbije decennia mede dankzij de export van grondstoffen naar China erg goed deed.

China hoeft ook geen afval meer uit de rest van de wereld.

Sociale stabiliteit

In een ongewone wending tijdens de jaarlijkse economische conventie ging de regering in op de verzuchtingen van de Chinese bevolking zoals online oplichting, discriminatie op de werkvloer of het gebrek aan kinderopvang. Daaruit blijkt dat de partij bezorgd is om de sociale cohesie.

De harmonie binnen de samenleving bewaren is al lang een zorg van de Chinese leiders. In 2018 zal de campagne tegen armoede – een van de stokpaardjes van Xi Jinping – een versnelling hoger schakelen. Miljoenen armen op het platteland zullen dan verhuizen naar nieuwe woningen met stromend water en elektriciteit. Dat zal niet alleen het bbp en de groeicijfers ten goede komen, het moet ook de steun voor de partij en haar leiders verstevigen.

De Chinese overheid wil ook de rol van de partij in de maatschappij versterken en neemt dat letterlijk. Zo moeten alle organisaties in China, zowel bedrijven als vzw’s, binnen hun structuur plaats vrijmaken voor een cel van de Communistische Partij. Die kan tegelijk de organisatie in de gaten houden en invloed uitoefenen.

Ook het uitrollen van een systeem van “sociale credits” heeft tot doel om het gedrag van zowel organisaties als individuen te sturen. Het systeem geeft punten voor goed gedrag, bijvoorbeeld voor de filantropische acties van een bedrijf of voor een burger die zwerfvuil opruimt. Wie zich slecht gedraagt, raakt punten kwijt, bijvoorbeeld bij verkeersovertredingen, late betalingen of huiselijk geweld. Er zijn zelfs zwarte lijsten met de slechtste leerlingen van de klas.

De boodschap vanuit Peking is duidelijk en die boodschap wordt ook strikt gecontroleerd vanuit het centrum. Hoe het in de praktijk uitdraait, hangt af van de lokale interpretatie.

China heeft altijd geworsteld, en zal altijd worstelen, met de vraag hoe het de richtlijnen van de centrale regering in evenwicht kan brengen met de lokale implementatie en omstandigheden.

Onlangs nog bijvoorbeeld leidde een verbod op verwarming met steenkool ertoe dat duizenden gezinnen en scholen zonder verwarming kwamen te zitten in het noorden van het land. Het dwong de regering om op haar stappen terug te keren.

Evenwicht

De regering zal een evenwicht moeten vinden tussen de nodige hervormingen en het bewaren van de stabiliteit. Te snelle hervormingen zullen tegenstand krijgen van andere beleidsbeslissingen als blijkt dat ze een bedreiging vormen voor de economische stabiliteit.

Als ze succesvol zijn, zullen de hervormingen de Chinese economie in staat stellen om het voortouw te nemen in het aanpassen aan een dynamische wereld. Maar de enorme schaal van de ambitie, zowel op globaal als lokaal vlak, houdt ook het risico in dat mislukkingen een vernietigende impact kunnen hebben.

Bron: The Conversation