Vluchtelingencrisis: mythes en feiten over migratie

De vluchtelingencrisis in Europa roept heel wat vragen op. Trends toetst een aantal stellingen over de migratiecrisis aan de feiten.

Migratie is van alle tijden

JA

Volgens de jongste cijfers van het Europese agentschap voor de buitengrenzen, Frontex, kwamen in het eerste halfjaar van 2015 340.000 migranten naar Europa. Drie keer zoveel als in de eerste zeven maanden van vorig jaar. Het resultaat is dat er volgens de Migrant Files per maand 400 vluchtelingen sterven in de Middellandse Zee. In 2014 hebben 219.000 vluchtelingen de oversteek gewaagd. Dat is tien keer meer dan twee jaar eerder. En het aantal blijft toenemen. Het oude continent kent een van de belangrijkste migratiecrisissen sinds de Tweede Wereldoorlog. Dat wekt de indruk dat dit een unieke gebeurtenis is.

Maar dat is relatief. Migratie is van alle tijden. En er zijn in het verleden grotere migratiestromen naar Europa geweest. De situatie is niet te vergelijken met wat er na de Tweede Wereldoorlog is gebeurd. Er was toen sprake van miljoenen ‘displaced persons’, vooral Duitsers die uit voormalig Duits en voortaan Pools grondgebied werden verdreven. Of de overlevenden van de Holocaust, die op zoek waren naar een nieuwe thuis. In 1962 trokken één miljoen Franse kolonialen (de zogenaamde pieds noirs) in amper een paar maanden van het onafhankelijk geworden Algerije naar het Franse vasteland. Die migranten waren enkel mensen met een Europese achtergrond.

De huidige migratiecrisis is van een andere orde. Het gaat om mensen van buiten het continent, vooral uit Azië en Afrika, die een oorlogssituatie ontvluchten. Of mensen die op zoek zijn naar werk en een beter leven in Europa.

Het leven van alle vluchtelingen die naar Europa komen is in gevaar

NEEN

De Nederlandse oorlogscorrespondent en onderzoeksjournalist Arnold Karskens bracht de voorbije weken zowel een bezoek aan Calais als aan Kos, waar tal van vluchtelingen samentroepen. Hij kwam tot de conclusie dat het in Calais in belangrijke mate gaat om economische vluchtelingen die in Groot-Brittannië een nieuw leven willen opbouwen. Gelukzoekers dus, die niet per se uit oorlogsgebied afkomstig zijn.

De situatie van de vluchtelingen vanuit Syrië en Irak is enigszins verschillend. Zij zijn wel op de vlucht voor oorlogsgeweld. Sinds 2011 hebben circa 4 miljoen Syriërs hun vaderland verlaten en hun heil gezocht in met name Libanon (1,17 miljoen), Jordanië (630.000) of Turkije (1,8 miljoen), zo melden cijfers van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR. Karskens: “Het zijn buurlanden waar Syriërs niet worden vervolgd.” Met andere woorden, in pakweg Turkije bevinden zij zich in veiligheid.

Zodra ze doorreizen naar een Grieks eiland in de Egeïsche Zee is er volgens Karstens geen sprake meer van asielzoekers, maar van economische gelukzoekers.

Immigratie lost het vergrijzingsprobleem op

NEEN

In de Europese Unie zien 10 van de 28 lidstaten hun bevolking dalen. Aangezien de vruchtbaarheidsgraad in Europa laag blijft, is immigratie de enige positieve demografische factor. Economen wijzen erop dat een aanzwellende bevolking via immigratie het arbeidsaanbod doet toenemen. Meer mensen aan de slag betekent ook meer economische groei. Maar daarmee is het vergrijzingsprobleem nog niet opgelost. Europa telt 44 miljoen immigranten of 9 procent van een bevolking van 500 miljoen. Om de vergrijzing betaalbaar te houden, zou de Europese bevolking tegen 2050 moeten verdubbelen. Zelfs met massa-immigratie kan dat niet. De financiering van de pensioenen zal via andere kanalen moeten gebeuren, want ook immigranten worden ouder. Eigenlijk is het zeer eenvoudig: de enige manier om de vergrijzing betaalbaar te houden, is iedereen – autochtonen en nieuwkomers – langer doen werken.

Te veel migratie zet onze relatief royale sociale zekerheid onder druk

JA

“Ofwel kies je voor veel migratie, maar dan moet je een minder royale sociale zekerheid hebben. Of je behoudt die, maar dan moet je migratie beperken.” Deze uitspraak van de Chicago-econoom Milton Friedman wordt in het migratiedebat nog altijd gebruikt. Onder andere door de Britse econoom Paul Collier. Hij stelt in zijn standaardboek ‘Exodus: How Migration is Changing our World’ dat massa-immigratie de culturele cohesie van de rijkere landen bedreigt. Wanneer migranten zich vastklampen aan de culturele normen die volgens de woorden van Collier “hun land van oorsprong disfunctioneel maakt zoals corruptie en ze verspreidt in hun nieuwe gastland”, dan is er bij autochtonen geen draagvlak om aan herverdeling te doen en een royale welvaartsstaat te financieren.

Collier stelt vast dat de integratie van immigranten gemakkelijker gaat in samenlevingen die een minder uitgebreid systeem van uitkeringen hebben, zoals dat in de Verenigde Staten het geval is. Het westerse socialezekerheidssysteem is enkel leefbaar indien de immigratie aan duidelijke voorwaarden voldoet: het aantal nieuwe immigranten moet gelinkt zijn aan het succes van eerder aangekomenen, in de groep immigranten moet het aantal hooggeschoolden worden opgetrokken, familiehereniging is aan een beperking toe en vluchtelingen uit oorlogszones moeten worden toegelaten, maar moeten teruggestuurd worden wanneer er opnieuw vrede is in het thuisland.

Migratiestromen absorberen gebeurt gemakkelijker in flexibele arbeidsmarkten

JA

Groot-Brittannië heeft veel aantrek bij de immigranten en dat heeft niet alleen te maken met de taal. Het land heeft gewoon een veel flexibeler arbeidsmarkt en die kan immigranten sneller absorberen. Een laag minimumloon, weinig ontslagbescherming en flexibele cao’s kunnen helpen bij de intrede van immigranten op de arbeidsmarkt. Op het continent worden vooral insiders, zij die al een job hebben, beschermd. Het gevolg is dat sommige immigranten buitenproportioneel in de werkloosheid of in het zwarte circuit terechtkomen. Andere kiezen voor het zelfstandigenstatuut, zoals de vele Polen in de bouwsector.

Een uitgebreide lijst van 10 mythes en feiten over migratie kan u deze week lezen in Trends.