CETA, het veelbesproken handelsverdrag tussen de Europese Unie en Canada, treedt donderdag voorlopig in werking. Van zowat 98 procent van de producten die tussen Europa en Canada worden verhandeld, worden de douanerechten geschrapt.
Pas wanneer de EU-lidstaten het verdrag zullen hebben geratificeerd, zal het definitief in werking treden.
Over CETA werd jaren onderhandeld. In de herfst van 2016 dreigde het verzet van de Waalse en de Brusselse regeringen het dossier in de eindfase te doen ontsporen, maar na een aantal bijkomende verklaringen en interpretatieve teksten kon het verdrag alsnog worden ondertekend. De daaropvolgende goedkeuring door de EU-lidstaten in de Raad en door het Europees Parlement laat toe dat de Brede Economische en Handelsovereenkomst, zoals CETA voluit heet, donderdag voorlopig in werking treedt. Die inwerkingtreding beslaat zowat 90 procent van het verdrag.
Geen douanerechten
Volgens Europees commissaris voor Handel Cecilia Malmström zullen bedrijven en burgers in de EU ‘onmiddellijk de voordelen kunnen plukken’ van CETA. De Commissie rekende voor dat het verdrag de Europese bedrijven 590 miljoen euro per jaar zal besparen, in de vorm van douanerechten op producten die naar Canada worden uitgevoerd en die vanaf donderdag niet meer moeten worden betaald. ‘Ook krijgen Europese bedrijven de beste mogelijkheden die ooit werden geboden aan bedrijven van buiten Canada om mee te dingen naar contracten voor Canadese overheidsopdrachten.’
Momenteel exporteren reeds 1.676 Belgische bedrijven goederen en diensten naar Canada. Er hangen 23.000 jobs af van die export, die 2,3 miljard euro waard is. Omgekeerd is de Belgische import uit Canada 3,7 miljard euro waard. Het maakt van Canada de 12de handelspartner van België buiten de Europese Unie.
Beschermde producten
Landbouwers en voedselproducenten krijgen dankzij CETA eveneens nieuwe mogelijkheden, terwijl de gevoelige Europese sectoren ‘volledig zullen worden beschermd’, zegt de Commissie. De EU heeft haar markt ‘in beperkte, afgemeten mate’ verder opengesteld voor bepaalde concurrerende Canadese producten, terwijl belangrijke Europese exportproducten als kaas, wijn, gedistilleerde dranken, groenten en fruit betere toegang tot de Canadese markt krijgen.
143 ‘geografische aanduidingen’ – erkende regionale voedings- en drankproducten als Franse Roquefort-kaas en Italiaanse balsamicoazijn van Modena – worden ook in Canada beschermd.
Vragen
Nog volgens de Commissie verandert CETA niets aan de Europese regelgeving inzake voedselveiligheid, maar daar plaatst alvast Greenpeace serieuze kanttekeningen bij. ‘Canada heeft zwakkere voedselveiligheidsstandaarden en etiketteringsregels dan de EU en een industriële landbouw die meer op pesticiden en ggo’s steunt’, zegt campagnemedewerker Kees Kodde. ‘CETA geeft Canadese en Amerikaanse multinationals de middelen om de regels over onder meer klonen, ggo’s, groeihormonen en herkomstetikettering te ondermijnen.’
Greenpeace vindt het onaanvaardbaar dat CETA in werking kan treden zonder dat de nationale parlementen inspraak hebben gekregen. Die ratificatieprocedure kan nog jaren in beslag nemen. Voorlopig hebben enkel Denemarken, Letland en Malta het proces in gang gezet.
Geschillen
Het zal ook pas na de definitieve inwerkingtreding zijn dat het nieuwe systeem voor geschillenbeslechting, Investment Court System (ICS), het levenslicht ziet. Zoals de federale regering en de gewestregeringen tijdens hun CETA-onderhandelingen hadden afgesproken, heeft België aan het Europees Hof van Justitie gevraagd of dat hervormde systeem, dat het gewraakte ISDS vervangt, verenigbaar is met de Europese verdragen. ICS moet de eerste stap vormen naar de oprichting van een multilateraal Investeringshof.
