VDAB: ‘Vlaanderen bestraft efficiënt werkzoekenden en meer dan andere gewesten’

De VDAB heeft vorig jaar 23.900 sancties en waarschuwingen gegeven aan werklozen. Dat komt overeen met 19 procent van het aantal werkzoekenden. Opvallend is dat het aantal sancties toegenomen. Er zijn een derde meer tijdelijke en definitieve schorsingen van de werkloosheidsuitkering opgelegd dan in 2021. “Wij stellen vast dat we een efficiënt systeem hebben in Vlaanderen en bijgevolg meer bestraffen dan in de andere gewesten”, zegt de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding.

De vraag naar de informatie over sancties en waarschuwingen kwam van Vlaams parlementslid Axel Ronse (N-VA). De cijfers: er zijn vorig jaar 11.088 waarschuwingen gegeven aan werkzoekenden en daarnaast 10.238 sancties. Het gaat om drie soorten van sancties: namelijk een verwittiging, een tijdelijke en een definitieve schorsing van de werkloosheidsuitkering.

“Bij een schorsing vallen werkzoekenden al dan niet tijdelijk terug op een leefloon als ze dat bij de RVA aanvragen”, zegt Joke Van Bommel, woordvoerder van de VDAB. “Tijdens die periode dat een werkzoekende geschorst, wordt er in principe niets van hen verwacht, maar we proberen wel contact te houden zodat de bemiddeling kan worden voortgezet. Na een tijdelijke schorsing is die voortzetting tenslotte ook de bedoeling. Het uiteindelijke doel blijft om deze mensen aan een baan te helpen. Maar we zien dat zo’n financiële sancties helpen om weer de aandacht te krijgen van de werkzoekende.”

In de onderstaande grafiek ziet u de evolutie van het aantal sancties en waarschuwingen. Het is duidelijk dat het aantal financiële sancties die VDAB oplegt, toeneemt en dat de arbeidsbemiddelaar minder waarschuwingen geeft. Een kanttekening is dat het aantal werklozen in de loop van die periode ook afnam.

Efficiënter

“Vroeger gebeurde bemiddeling en controle door aparte instanties. De controle werd door de RVA uitgevoerd, terwijl de VDAB instond voor de bemiddeling. Dat is de voorbije jaren veranderd en daar beginnen we nu de vruchten van de plukken. Dezelfde mensen die nu werkzoekenden begeleiden, gaan over naar een strenge controlerende functie wanneer dat nodig is. Dat is consequenter en efficiënter”, benadrukt Van Bommel.

Forem, de Waalse tegenhanger van de VDAB, werkt wel nog met een gescheiden systeem van controle en bemiddeling. Ondanks de lagere werkgelegenheidsgraad in Wallonië, bestraft Forem minder dan in Vlaanderen, blijkt uit de uitleg die VDAB geeft aan Trends. “Wij stellen vast dat we een efficiënt systeem hebben in Vlaanderen en bijgevolg meer sanctioneren dan in de andere gewesten. De RVA berekende dat in het eerste kwartaal van vorig jaar 5,6 procent van de werklozen een sanctie krijgt van VDAB. In Wallonië is dat 2,3. procent.”

“De VDAB en Forem werken wel nauwer samen dan vroeger en de Waalse bemiddelingsdienst neemt ook het het systeem van de VDAB in overweging. Vorig jaar zijn daar gesprekken over geweest. Alleen kan dat niet zomaar in één klap worden toegepast op hun organisatie. Wij weten ook niet wat de status is van dat project.”

Gemiste afspraken

De meest voorkomende reden voor het overmaken van een dossier aan de controledienst is het niet ingaan op een aangetekende afspraak: dat is het geval in 74 procent van de dossiers. “Het gaat om werkzoekenden die niet ingaan op onze uitnodiging voor een gesprek. Zo kunnen we niet eens de opdracht geven om te gaan solliciteren.”

‘Wij krijgen vaak te horen dat we mensen meer moeten bestraffen als ze niet willen solliciteren, maar om dat te doen, moeten we ze dus eerst al op een afspraak krijgen’

Joke Van Bommel, woordvoerder bij VDAB

“Wij krijgen vaak te horen dat we mensen meer moeten bestraffen als ze niet willen solliciteren, maar om dat te doen, moeten we ze dus eerst al op een afspraak krijgen. Al bestraffen we soms ook als ze helemaal niet opdagen. Als maatschappij maken we een duidelijke afspraak met werkzoekenden: zij hebben recht op een werkloosheidsuitkering, maar niet als ze geen bereidheid tonen om mee te werken en een nieuwe baan te vinden.”

De VDAB zegt dat hij geen plannen heeft om zijn controlesysteem nog strenger te maken, maar het model wordt wel regelmatig geëvalueerd. “Dat gebeurt door de teams die elk in hun eigen sector bemiddelen. “Ik denk dat het ook belangrijk is dat we dit nieuws naar buiten brengen. Mensen die over onze cijfers lezen, krijgen ook de boodschap dat het menens is met de controles van de VDAB en dat er verwacht wordt dat ze deelnemen aan het traject.”

Lees ook: