Door hoger dan verwachte personeels- en energiekosten liggen de uitgaven van de steden en gemeenten 1,4 miljard euro hoger dan aan het begin van de legislatuur begroot was. Dat meldt Vlaams Parlementslid Brecht Warnez (cd&v) aan Trends. Hij vindt de huidige verdeling van de middelen onrechtvaardig en roept op tot een hervorming van het Gemeentefonds.
Brecht Warnez vroeg de cijfers op bij Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Gwendolyn Rutten (Open Vld). Hij wijst op de significante stijgingen in personeels-, energie- en operationele kosten.
Personeels-, energie- en operationele kosten
Zo leidde de achtste indexaanpassing in drie jaar tijd tot een toename van de loonkosten met 735 miljoen euro. Dat is 122,3 % meer dan voorzien. De lokale besturen hadden voor 2023 een personeelsuitgave van 6,02 miljard euro gebudgetteerd, maar moeten nu rekening houden met 6,75 miljard euro, zegt Warnez.
Ook de geschatte energiekosten vallen aanzienlijk hoger uit dan verwacht, met een stijging van 119 procent of 294 miljoen euro in 2023. Daarnaast zijn de uitgaven voor goederen en diensten tot 246 miljard euro gestegen, wat neerkomt op 338 miljoen euro boven de voorspellingen voor 2023.
Bekijk ook de reportage van Kanaal Z of lees hieronder verder.
‘Oneerlijke verdeling’
De Vlaamse regering bood ook meer ondersteuning, ze investeerde in 2023 1,2 miljard euro meer in de lokale besturen, bovenop een indexering van 3,5 procent van het Gemeentefonds.
Met verkiezingen voor de boeg is een en ander geen goed nieuws: de volgende gemeentebesturen zullen krapper bij kas zitten. Volgens Warnez dringt een duurzame oplossing zich op. Hij vindt dat de financiële inspanningen van Vlaanderen niet altijd even rechtvaardig zijn voor de kleinere steden en gemeenten.
“De verdeling van de middelen is totaal scheefgetrokken”, zegt Warnez. “Er gaat te veel geld naar Antwerpen en te weinig naar de rest van Vlaanderen. Zo krijgt de stad in 2023 uit het Gemeentefonds (het instrument waarmee Vlaanderen de gemeenten ondersteunt, red.) maar liefst 1.488 euro per inwoner, terwijl de rest van Vlaanderen het met slechts 270 euro moet doen.”
Gemeentefonds
Warnez pleit voor een herziening van het Gemeentefonds in de volgende legislatuur, gebaseerd op actuelere criteria, om een eerlijkere verdeling te waarborgen, vooral voor kleinere steden en landelijke gemeenten.
“Dit volgt op een uitspraak van het Grondwettelijk Hof in 2018 dat de huidige criteria verouderd zijn. Het is tijd om actie te ondernemen en te zorgen voor een eerlijkere verdeling van middelen, zodat alle gemeenten in Vlaanderen kunnen floreren.”
Meer uitgaven betekent dat gemeenten op zoek moeten naar extra inkomsten
De meeste gemeenten halen het leeuwendeel van hun inkomsten uit de aanvullende personenbelasting en de opcentiemen op de onroerende voorheffing. Het zijn belastingen die de inwoners van de gemeenten dragen. Via deze link kunt u opzoeken welke gemeenten de hoogste aanvullende belastingen op het inkomen van de inwoners heffen en welke de hoogste belasting op de eigendommen van de inwoners.
Sommige lokale politici gaan liever op zoek naar inkomstenbronnen, die vooral niet-inwoners raken. Ze hebben de stem van de inwoners natuurlijk nodig om herverkozen te raken en met onpopulaire maatregelen maken ze het zichzelf moeilijk.
Meer GAS-boetes uitschrijven, kan een manier zijn om de inkomsten van gemeenten op te krikken. Uit de meerjarenbegroting van de lokale besturen bleek al dat ze de komende jaren meer inkomsten uit GAS-boetes verwachten. Het parlement heeft ook net een aanpassing van de GAS-wet goedgekeurd die het mogelijk maakt om boetes tot 500 euro uit te delen, terwijl dat tot nu 350 euro was.
Een belasting op tweede verblijven invoeren of verhogen is een andere manier. Via deze link kunt u terugvinden welke gemeenten zo’n belasting heffen en welk tarief ze toepassen.
