‘Trump doet tenminste waar u van droomt’

Als u toch de lof bezingt van de grootse leider, stop dan met Trump te bekritiseren. Die man doet tenminste waar u van droomt. Dat zegt Marc Buelens, professor-emeritus aan de Vlerick Business School.

Veronderstel dat u afdelingshoofd bent. De regel is duidelijk: voor elke korte geplande afwezigheid op medische gronden – een bezoek aan de tandarts of de dokter – moet u vakantie nemen. Uw beste medewerker, die de afgelopen maanden extra heeft gepresteerd, vraagt u een kleine gunst. Hij heeft vakantiedagen te kort en moet naar de tandarts voor een controlebezoek. Mag hij dat zonder vakantie nemen?

Uiteraard is er op die vraag geen correct antwoord. Stel dat u zegt dat de regels er voor iedereen zijn en dat u consistent moet blijven, dan zullen velen uw gedrag positief noemen. Maar bent u dan wel een leider? Kunt u dan niet gewoon worden vervangen door een robot die elke situatie toetst aan de regels? Zijn leiders er niet juist om de regels te overstijgen, om die op hun eigen visionaire manier te interpreteren?

Als je ziet hoe een van de meest zichtbare leiders ter wereld, de president van de Verenigde Staten, zowat alle regels aan zijn laars lapt, inclusief de grondwet, en respect voor de regels vervangt door zijn persoonlijke oordeel, dan kan je zonder meer stellen dat bijna de helft van de Amerikanen van oordeel is dat regels alleen maar hinderen en grote resultaten in de weg staan. Een vreemde benoeming? Hij is een goed man, ik benoem hem zonder meer. De grondwet overtreden? Ik heb toch niets verkeerds gedaan?

Onlangs bezocht ik het schitterende Museum Voorlinden in Wassenaar. Wat een voorrecht dat dit museum bestaat, wat een kwaliteit. Maar blijkbaar heeft het bij de aanleg van de parkeerplaats, die het naburige dorpje moest ontlasten, niet alle regeltjes gevolgd. Ik kan me zo voorstellen hoe macht in de praktijk loopt: ik (de leider, de ondernemer) ga mijn grootse project ten dienste van de gemeenschap toch niet laten afhangen van zo’n dwaas parkeerreglement? Trouwens, het kleinste kind ziet toch dat als de bezoekers hun auto daar niet kunnen parkeren, ze gewoon zullen wildparkeren. En by the way, volgende week zie ik de burgemeester. Hij is een redelijk man, samen zullen we dat wel oplossen, zo’n museum is voor de streek toch een onwaarschijnlijke meerwaarde? Overigens, mochten de mierenneukers het vergeten zijn, zelfs de premier of de koning (aanvullen naar wens) was aanwezig bij de opening. Waar parkeerde hun gevolg hun auto, dacht je?

Entrepreneurs zetten de regels naar hun hand, daarom verdienen ze onze bewondering. Bureaucraten vinden altijd nieuwe pestregeltjes uit. Die verdienen onze minachting. Die krijgen ze dan ook, tot na een ramp een schuldige moet worden gezocht. Maar laten we het positief houden: nooit is er iets groots gerealiseerd zonder passie, en dan staan wetten, regeltjes en principes toch alleen maar tussen woord en daad, zo lijkt de vox populi meer en meer te denken.

Moet een leider dan niet consistent zijn en de gevangene van zijn eigen gedrag zijn? Of je kunt vragen: moet een leider dan geen precedenten vermijden? Dat klinkt al wat minder positief. Toch zal je in elke leiderschapsdiscussie snel zaken horen als ‘consistent en consequent’, ‘ walk the talk‘, ‘doen wat je gezegd hebt’, en ‘voorspelbaar blijven’: zeggen wat je zal doen. En na ongeveer twee minuten zal wel iemand hebben opgemerkt dat de voorbeeldfunctie het allerbelangrijkste is. Zwalpend, inconsistent gedrag lijkt geen goed voorbeeld.

Maar tegelijk roepen we in koor dat onze leiders leven in een onbestendige, fluïde, vluchtige, lastige, meervoudige, meerduidige, halfslachtige, turbulente wereld. De uitdagingen zijn tegenstrijdig. Moet een leider dan telkens een zoutloos compromis zoeken, het gezegende middenpad? Of moeten we durven toe te geven dat je op het midden van de baan vooral dode dieren vindt? Zijn echte leiders niet diegenen die het saaie midden en het belachelijke compromis verlaten en durven te gaan voor onverwachte, intense, wat tegendraadse richtingen? Uw keuze in dat dilemma weerspiegelt een fundamentele wereldvisie. Als u toch vooral de lof bezingt van de grootse leider, stop dan met Trump te bekritiseren. Die man doet tenminste waar u van droomt.