Toxicoloog Jan Tytgat: ‘Treuzelen met Oosterweel schaadt de volksgezondheid’

De werf van de Oosterweelverbinding is vervuild door PFAS-chemicaliën. Moeten de werken dan niet worden stilgelegd? Drie vragen aan Jan Tytgat, hoogleraar toxicologie aan de KU Leuven.

Jan Tytgat, hoogleraar toxicologie aan de KU Leuven, maakte in 2017 op verzoek van de bouwheer van de Oosterweelverbinding (toen BAM, nu Lantis) al een studie over de chemische stoffen in de 870.000 kubieke meter grond op de werf. Hij wees toen op mogelijke problemen voor de volksgezondheid en de voedselketen. Nu de werken stilleggen, vindt hij echter geen optie.

Is het mogelijk om nog veilig te werken aan de Oosterweelverbinding?

Jan Tytgat: “Zeker. De chemische sector neemt al veiligheidsmaatregelen voor personeel dat met PFAS werkt. Met een mondmasker, een veiligheidsbril, handschoenen en aangepaste schoenen kan het grondverzet op de Oosterweelwerf perfect doorgaan. Die stoffen zijn vooral gevaarlijk als ze in het lichaam komen via voeding en drinkwater. Zolang de stoffen niet ingeademd worden, is er geen risico voor de arbeiders. Een mondmasker is daar perfect geschikt voor. PFAS-moleculen zijn niet vluchtig, het zijn geen gassen. Mensen die in de buurt gaan wandelen, hoeven zich geen zorgen te maken.”

Welke maatregelen moeten worden genomen om het gevaar op lange termijn te beperken?

Jan Tytgat: “De strengere Nederlandse normen bepalen dat grond met maximaal 3 microgram PFAS per kilo gebruikt mag worden voor bouwwerken. Als de grond een hoger PFAS-gehalte bevat, dan wordt die het best gesaneerd.”

“In afwachting daarvan wordt hij het best onder strenge veiligheidsvoorwaarden verplaatst en afgedekt, om lekken op de werf te vermijden. Dat kan bijvoorbeeld op de site van 3M, dat aan de oorzaak van de vervuiling ligt. Zo’n tijdelijke afdekking kan eenvoudig, bijvoorbeeld in containers. Het hoeft geen sarcofaag te zijn, want dat maakt de sanering alleen maar complexer. De sanering zelf wordt wel een huzarenstukje, dat geld kan kosten.”

Her en der gaan stemmen op om de werken voor de Oosterweelverbinding stil te leggen in afwachting van een duurzame oplossing. Terecht?

Jan Tytgat: “Neen. Er moet onmiddellijk een oplossing komen. Als de vervuilde grond blijft liggen door een opschorting van de werf, bestaat het risico dat de stoffen zich verspreiden. Dan wordt de verontreiniging groter. Een stillegging schaadt de volksgezondheid. Een onweer, zoals we verleden week meemaakten, zal dan het probleem nog verergeren. Werk door, verplaats die gronden, dek ze af en werk een oplossing uit.”