Tien jaar na de bankencrisis: VS vieren de teugels, Europa niet

De banken zijn gemuilkorfd sinds de crisis van 2007-2008. Na een decennium de gebeten hond te zijn geweest, hopen ze dat de lijn weer wat losser kan. In de Verenigde Staten kunnen hun gebeden verhoord worden. In Europa hebben ze minder geluk.

Soepeler regels voor de banken. Het was een van de vele beloften van Donald Trump op weg naar het Witte Huis. In tegenstelling tot vele van zijn andere beloften, is er voor deze wel een kans dat ze nagekomen wordt.

Trump beloofde de Dodd-Frank-wet aan te pakken. Die wet van 2010 leidde tot een massa nieuwe regels voor banken en een nieuwe toezichthouder, het Consumer Financial Protection Bureau. Om de regels te versoepelen is geen nieuwe wet nodig.

De Dodd-Frank-wet liet de toezichthouders genoeg ruimte om de regels naar eigen goeddunken te verscherpen of te versoepelen. Sommige aspecten worden al losser geïnterpreteerd. Een verdere versoepeling komt er zeker aan.

Een rapport van minister van Financiën Steven Mnuchin van juni 2017 somde 97 aanbevelingen op om het de banken makkelijker te maken. Het rapport stelt dat de toezichthouders niet minder dan 62 ervan kunnen uitvoeren zonder ingrijpen van het Congres.

Strenger Europa

In Europa gaat het de andere kant op. Het laatste hoofdstuk van de Bazel III-regelgeving nadert zijn voltooiing. Het zal van toepassing zijn op alle grote banken ter wereld, maar in de praktijk treft het de Europese banken het hardst. Het eigen vermogen dat banken minimaal moeten aanhouden voor bedrijfsleningen en hypotheken op hun balans, gaat vanaf 2020 omhoog. De Europese banken hebben die activa meestal in hun balans opgenomen, de Amerikaanse niet. Sommige Europese banken zullen op zoek moeten naar meer eigen vermogen.

Op 3 januari treedt een nieuwe versie van de Europese richtlijn Markets in Financial Instruments Directive (MiFID 2) in werking. Die omvat onder meer regels om de handel transparanter te maken. Ze zullen handel op de interne dark pools van de bank beperken, meer obligatie- en derivatenhandel op beurzen laten doorgaan en de rapportage-eisen aanzienlijk verhogen.

Begin 2018 wordt nog een tweede gemoderniseerde richtlijn van kracht. De richtlijn op betaaldiensten (PSD 2) zal banken meer blootstellen aan digitale concurrentie. Klanten zullen hun bankrekeninggegevens kunnen tonen aan derden, zodat die betaaldiensten of een beter rendement kunnen aanbieden.

Brexit

En de nieuwe boekhoudkundige standaard IFRS 9 zal banken verplichten eerder provisies aan te leggen tegen mogelijke verliezen op hun leningen.

Maar de grootste onzekerheid voor de Europese banken in 2018 wordt dezelfde als die van 2017: de brexit. Zodra Groot-Brittannië de EU verlaat, zullen alle banken een basis nodig hebben in een EU-lidstaat om van daaruit de EU te bedienen.