De jaren van ongebreidelde groei in de ziekteverzekering zijn voorbij. Bij het Riziv hoopt topman Jo De Cock de juiste signalen te geven voor een structurele verandering. Maar het gaat langzaam.
De 57-jarige Jo De Cock is trots op het Riziv. Na vijftien jaar van stille hervormingen ziet hij de overheidsinstelling veeleer als een draaischijf voor overleg dan als een ondoorzichtige administratie. “Maar er zijn bijsturingen nodig”, beseft ook de topman van onze ziekteverzekering.
Gezondheidseconoom Lieven Annemans zegt over onze ziekteverzekering dat “het systeem niet werkt”. Heeft hij gelijk?
Jo De Cock: “Die uitspraak verdient wel wat nuancering. Onze ziekteverzekering is niet één systeem, het is veeleer een samenspel van systemen. Kan het systeem beter? Alles kan beter. Zonder aanpassingen erodeert het sowieso. Daarom moeten we de financieringssystemen bijsturen en staan we bijvoorbeeld voor de uitdaging van de integratie van chronische zorg in de ziekteverzekering. We komen ook steeds vaker voor moeilijke keuzes te staan bij het gebruik van medische technologie. Het systeem is met andere woorden een zoektocht naar evenwicht. Daarbij moet het wel aan een aantal basiscriteria voldoen: kwaliteit leveren, toegankelijk zijn, overall performance garanderen en de noden van de samenleving beantwoorden.”
Wat vindt u dan van meer drastische ingrepen, zoals een verdere regionalisering van de ziekteverzekering?
Jo De Cock: “Er zit een stuk regionalisering van de gezondheidszorg in de staatshervorming die nu op tafel ligt. Een aantal bevoegdheden, meer bepaald in de long term care, wordt overgedragen. Het systeem zoals het jarenlang heeft gewerkt, met beschotten en nauwelijks samenwerking, waar de financieringssystemen eigenlijk niet de juiste incentives genereren, is echt toe aan bijsturingen en correcties. In internationale vergelijkingen doen we het niet slecht. Volgens het World Economic Forum staat ons land voor de kwaliteit van het beleid in de gezondheidszorg op nummer twee. Maar ik ben niet te beroerd om toe te geven dat we zwakke punten hebben.”
Zoals?
Jo De Cock: “In de kosteneffectiviteit hebben we nog werk aan de winkel. We hebben een laag gebruik van generische geneesmiddelen vergeleken met het buitenland, in medische beeldvorming scoren we vrij hoog en het financieringsmechanisme van ziekenhuizen is aan herziening toe. Bij het gebruik van een aantal geneesmiddelen, zoals maagzuurremmers en antibiotica, is er duidelijk nog ruimte voor verbetering.”
Overstijgt het Riziv daarmee zijn rol als administratie?
Jo De Cock: “Het Riziv is een wat aparte administratie omdat wij een draaischijf zijn van overleg met alle partners, maar aan de andere kant ook afhangen van de beleidsverantwoordelijken. En het primaat van de politiek is daarbij een belangrijk gegeven. Het is precies die balans tussen de kennis van het professionele veld en de politieke wereld met zijn beleidsinitiatieven die we moeten waarmaken.”
“We hebben nood aan een expliciet waardekader om de gezondheidszorg te sturen. Daarbij wordt de vraag naar performantie van onze ziekteverzekering steeds luider. De accountability van de wie in de gezondheidszorg actief is, neemt elke dag toe. Dat is ook logisch: wij beheren meer dan 30 miljard euro; 25 miljard in de gezondheidszorg en 5 miljard voor uitkeringen. De samenleving mag weten hoe we die middelen besteden.”
Hoe is de relatie met uw voogdijminister Laurette Onkelinx?
Jo De Cock: “Die is altijd goed geweest.”
Bent u haar waakhond?
Jo De Cock: “Neen. Ik ben een ambtenaar in een instelling met veel partners en die rekenschap moet geven aan de minister. Wij moeten de grote lijnen bewaken, en wegen voor een stuk inhoudelijk op het debat. Ik moet zeggen: wij hebben constant onze inbreng kunnen doen.”
U hebt een CD&V-signatuur. Speelt dat mee?
Jo De Cock: “Ik heb een etiket, maar ik ben niet de schoothond van de CD&V net zo min als ik de waakhond van de PS ben. Als ambtenaar neem je daar afstand van. Loyauteit naar de minister is een van de elementen die ik erg belangrijk acht. Ik denk vanuit een maatschappelijke en internationale inspiratie. Ik probeer boodschappen mee te geven van hoe een systeem moet worden uitgebouwd. Op het moment dat er een beslissing komt, moet je die uitvoeren en niet bekritiseren.”
Bert Lauwers en Roeland Byl
