Het Rekenhof ziet de eerste jaren nog geen risico op een rentesneeuwbaleffect, maar het is duidelijk dat de stijgende rentelasten ‘een uitdaging’ worden voor de begroting. Ook de uitgaven in de sociale zekerheid moeten in de gaten worden gehouden, want de evenwichtsdotatie die dient om het tekort dicht te rijden, neemt zeer snel toe.
De cijferaars van het Rekenhof kwamen dinsdag in de Kamer hun traditionele toelichting geven bij de opmaak van de begroting voor volgend jaar. Raadsheer Rudi Moens merkte op dat de begroting voor het eerst duidelijke invloed ondervindt van de toegenomen rentelasten. Die bedroegen vorig jaar 6,9 miljard euro, voor volgend jaar is sprake van 10,1 miljard euro en in 2028 zouden die op 15,2 miljard euro uitkomen.
‘Risico op rentesneeuwbal neemt toe’
‘Dit wordt een duidelijke uitdaging voor de komende jaren’, aldus Moens. Het is ook iets waar je weinig vat op hebt, ‘tenzij door de tekorten te beperken.’ Een rentesneeuwbal moet de eerste jaren niet worden verwacht, ‘maar het risico neemt wel toe’. Zo wordt het verschil tussen de impliciete rente en de nominale groei van het bbp steeds kleiner. In 2028 zou dat verschil volgens de ramingen nog maar 0,7 procent bedragen.
Sociale zekerheid
In zijn rapport wijst de begrotingswaakhond ook op het budget van de sociale zekerheid. Daar noteert het Rekenhof een klein overschot van 289 miljoen euro, maar dat komt doordat tekorten worden aangevuld door alternatieve financiering en door de evenwichtsdotatie. En die laatste neemt jaar na jaar toe: van 2,1 miljard euro in 2018 naar 12,8 miljard euro in 2028. ‘Dat is 10 miljard erbij in 10 jaar’, benadrukte Moens.
Inkomsten
Opvallend is ook dat het Rekenhof een ‘meer prominent risico’ ziet voor de begroting voor twee categorieën aan inkomsten, die samen goed zijn voor 2 miljard euro. Een eerste is de minimumbelasting voor multinationals. Daarvoor staat 650 miljoen euro voor volgend jaar ingeschreven, maar volgens Moens zijn de geraamde opbrengsten onzeker door het gebrek aan recente cijfergegevens en door de complexiteit en het internationaal karakter van de maatregel. ‘We kunnen de raming niet bevestigen, maar ook niet weerleggen.’
Een tweede categorie slaat op de opbrengsten in de vennootschapsbelasting van de Russische tegoeden die bevroren zijn bij Euroclear, dat gevestigd is in Brussel. De inkomsten worden geraamd op 1,5 miljard euro. Binnen Europa loopt echter een discussie of die belasting niet Europees moet worden geïnd om zo naar Oekraïne te laten terugvloeien.
Vertegenwoordigers van de Europese Commissie konden maandag in de Kamer niet meer informatie kwijt en ook het Rekenhof kon de grootte van een eventueel risico moeilijk inschatten. Maar de inkomsten uit die bevroren tegoeden en de uitgaven aan steun voor Oekraïne door ons land zijn aan elkaar gekoppeld. Een aantal van die uitgaven moet ons land verplicht doen, dus bij een eventuele Europese beslissing zijn gevolgen voor de begroting dus niet uitgesloten.
