Prinses Astrid moet deuren openen voor ondernemers

Met zijn troonsbestijging zwaait koning Filip officieel af als grote leider van de buitenlandse economische zendingen. De eindteller staat op 70 zendingen sinds 1993, toen hij de taak overnam van zijn vader. Nu is het de beurt aan prinses Astrid. Zij zal geregeld grote ogen trekken.

Met zijn troonsbestijging zwaait koning Filip officieel af als grote leider van de buitenlandse economische zendingen. De eindteller staat op 70 zendingen sinds 1993, toen hij de taak overnam van zijn vader. Nu is het de beurt aan prinses Astrid. Zij zal geregeld grote ogen trekken.

Doorheen de jaren zijn die economische zendingen uitgegroeid tot indrukwekkende delegaties met honderden zakenmensen, waarbij sommigen een abonnement lijken te hebben en intussen bijna deel uitmaken van het meubilair. Anderen hielden het na een keer al voor bekeken. Vrijwel zonder uitzondering zijn het gedreven en verbaal sterke bedrijfsleiders. Zij hopen in prinses Astrid een intellectueel klankbord te vinden tijdens de meer informele intermezzo’s van zo’n zending.

Dat de omvang van de missies crescendo ging, heeft veel te maken met de internationale ambities en het lef van steeds meer bedrijven. Daarnaast zijn ook de handelsagentschappen en sectorfederaties efficiënter geworden in de organisatie van buitenlandse missies. Er is ook steeds een kransje ministers dat zijn of haar wagonnetje aan de missie haakt. Logisch, want zij profiteren graag mee van de ruime media-aandacht.

Die aandacht is meerledig. Enerzijds zijn er de media die focussen op het royalty-aspect van de zendingen. De aanwezigheid van de fotogenieke Mathilde, grosso modo op de helft van alle zendingen heeft die royalty-dimensie alleen maar verder aangezwengeld. Anderzijds zijn er ook media die meegaan op uitnodiging van een minister en ook het deels eigen programma van ‘hun’ minister slaafs volgen.

Ministers van economie inviteren meestal economische journalisten, andere excellenties krijgen meestal een politieke journalist op hen afgestuurd. Het mag niet verbazen dat de missie soms wordt gebruikt als vehikel om politieke boodschappen de wereld in te sturen. Zo kondigde minister-president Kris Peeters twee jaar geleden tijdens de missie naar de Amerikaanse Oostkust aan dat hij voortaan op eigen houtje regeringsleiders wou ontvangen, zonder via de federale premier te passeren.

Voor de kroonprins is die media-aandacht altijd een tweesnijdend zwaard geweest. Omdat de zendingen nu eenmaal een hefboom zijn voor de internationale activiteiten van het Belgische bedrijfsleven, is de aanwezigheid van de media erg gewenst.

Helaas voor Filip wordt zijn gedrag tijdens de missies telkens opnieuw onder de loep gehouden en wordt elke misstap, hoe klein ook, meteen enorm uitvergroot. Zijn houterigheid tijdens de vele formele ontmoetingen, zowel fysiek als verbaal, is door de jaren heen genoeg becommentarieerd. De komst van Mathilde en de kinderen hebben daarin weinig verandering gebracht. De aanwezigheid van Mathilde beklemtoonde zelfs vaak het stuggere gedrag van Filip.

De recente missie naar Californië toonde aan dat Filip tijdens zo’n zendingen misschien beter alleen af is. Misschien was het de afwezigheid van Mathilde, of de wetenschap dat het koningschap eraan stond te komen, maar feit is dat Filip zich vorige maand in Californië meer in zijn sas leek te voelen dan bij vele vorige zendingen.

Eén voorbeeld: op de traditionele afsluitende rondetafel met de geschreven pers krijgt elke journalist doorgaans de mogelijkheid een of twee vragen te stellen. Ditmaal liet Filip vlotjes begaan, met dien verstande dat vragen over het koningschap of de dotaties uit den boze bleven.

Traditioneel wordt tijdens zo’n missies graag met concrete resultaten uitgepakt. Daarom dat telkens een rist contracten tussen Belgische bedrijven en bedrijven of instanties van de bezochte landen worden aangekondigd en getekend, meestal gespreid over sessies in verschillende steden. Dat die contracten vaak al veel eerder werden afgerond en niet het gevolg waren van de missie, wordt telkens zedig met de mantel der liefde bedekt.

Maar de positieve impact van koninklijk bloed bij economische zendingen is hoe dan ook onmiskenbaar en wordt nauwelijks nog betwijfeld. De wereldwijde fascinatie voor koninklijk bloed zorgt ervoor dat altijd deuren opengaan die anders ongetwijfeld gesloten blijven.

Wonderen verricht een prins niet. Voor de bedrijven die meereizen, zijn er vaak al maanden van hard labeur aan vooraf gegaan, om tijdens de zending de nodige ontmoetingen te regelen en eventuele deals klaar te stomen in de marge van de missie.

Sommige bedrijfsleiders, vaak van de kleinere bedrijven, haken trouwens na een eerste missie af. Zij voelen zich verloren in het massagebeuren dat een missie vaak is geworden en geven de voorkeur aan kleinere, meer gerichte internationale groepszakenreizen zoals die onder meer door Flanders Investment & Trade (FIT) worden georganiseerd.

Na de recente missie naar Californië schetste Trends al drie mogelijke scenario’s voor de economische zendingen na de troonsopvolging door Filip: Astrid, haar oudste zoon Amedeo, of Filip zelf, als koning. Die laatste mogelijkheid zou dan naar analogie zijn met andere staatshoofden als de vroegere koningin Beatrix in Nederland, die in haar zog ook een zakendelegatie meetrok. Maar de optie ‘koning Filip’ heeft ook nadelen, omdat de zendingen dan meteen de vorm krijgen van een officieel bezoek van een staatshoofd. Dat zou de bij zo’n zendingen vaak onontbeerlijke flexibiliteit in de weg staan.

Astrid heeft onder meer als voorzitster van het Belgische Rode Kruis van 1994 tot eind 2007 ook al vele handjes geschud en heeft de sympathie van velen. Ongetwijfeld zal snel blijken dat ook met Astrid als trekker van de zendingen heel wat high profile-ontmoetingen mogelijk zijn. Zij wordt met andere woorden gewoon de volgende deuropener van dienst.

Enige houterigheid tijdens haar eerste zendingen in Angola en Zuid-Afrika in oktober en India in november, zullen haar zeker vergeven worden. Haar broer deed er veel langer over om zijn draai te vinden.

Velen zijn het intussen al lang vergeten, maar Filip nam de rol als hoofd van de zendingen 20 jaar geleden over van zijn vader, toen nog bij wat de Belgische Dienst voor Buitenlandse Handel heette maar in 2003 werd omgevormd tot het Agentschap voor Buitenlandse Handel. Dat agentschap speelt daarbij de rol van coördinator tussen de regionale agentschappen FIT, het Waalse Awex en Brussel Invest & Export, de ministeries en het Paleis.

Logistiek en administratief vormen de zendingen dan ook een zware dobber. Alleen al sinds die omvorming namen ruim 4500 bedrijven en 6760 zakenlui deel aan de zendingen onder leiding van Filip. De programma’s voor de zendingen zitten ook vrijwel steeds propvol. Hopelijk voor prinses Astrid heeft zij nog wat over van de conditie die haar eind 2011 toeliet een marathon te lopen.