Zullen de plannen van Kamala Harris de Amerikanen vooruithelpen?

Met ingrepen tegen woekerprijzen en subsidies voor jonge gezinnen wil de Democratische presidentskandidaat Kamala Harris het leven voor de gewone Amerikaan betaalbaarder maken. Een maat voor niks, aldus politiek strateeg John Hulsman. “Wat de Amerikanen echt zou helpen, is een begroting in evenwicht.”

Op hun conventie deze week in Chicago zetten de Amerikaanse Democraten Kamala Harris officieel op de troon als hun presidentskandidaat. Als Harris de kiesstrijd wint, wat zijn dan haar plannen voor de economie? Eind vorige weeg gaf de huidige Amerikaanse vicepresident al een vooruitblik, en dat ging niet onopgemerkt voorbij. Woekerprijzen worden bestraft, gezinnen met kinderen krijgen belastingvermindering, en wie een eerste huis koopt mag zich verheugen op een zetje van 25.000 dollar. Dat alles moet ademruimte geven aan het gemiddelde Amerikaanse gezinsbudget. “Donald Trump neemt het op voor miljardairs en grote bedrijven, ik neem het op voor de Amerikaanse werkende middenklasse”, aldus Harris in haar toespraak vorige week.

Lees verder onder de video

Harris’ plannen zijn een maat voor niks, oordeelt John Hulsman, oprichter en managing partner van John C. Hulsman Enterprises, een adviesbedrijf gespecialiseerd in geopolitieke risico’s. Hij gruwt vooral van haar plan om woekerprijzen aan te pakken. Supermarkten die excessieve prijzen aanrekenen krijgen een boete van de Federal Trade Commission, de overheidswaakhond voor consumentenbelangen en de vrije markt. “Prijscontroles zijn al zo vaak uitgeprobeerd, door Mao Zedong, Vladimir Lenin, Jozef Stalin, Fidel Castro en Nicolas Maduro. Het resultaat was telkens catastrofaal: hamstergedrag, schaarste en een zwarte markt. Iedereen die een basiscursus economie volgde, weet dat. Het is niet aan Washington DC om aan Kroger (een Amerikaanse supermarktketen, nvdr) in Ohio te vertellen wat de juiste melkprijs is.”

Het exact definiëren van de juiste prijs wordt al geen makkie.

JOHN HULSMAN. “Inderdaad. Welke maatstaf zal de Federal Trade Commission daarvoor gebruiken? En het vreemde is: de winsten in de Amerikaanse retail zijn zeer laag, met marges van amper 1 tot 3 procent. Het toont hoe weinig de Democraten weten over de werking van de economie. Kamala Harris heeft haar hele leven voor de overheid gewerkt, nooit voor de privésector. Ze heeft zelfs nog geen limonadekraam gerund. Gebrek aan economische kennis is nochtans geen vaste Democratische eigenschap. Bill Clinton kon je daarvan niet beschuldigen. Met haar voorstellen stelt Harris zich links op van Democratische kopstukken als Franklin Roosevelt, Harry Truman en John Kennedy. De Europeanen zijn geobsedeerd door het populisme van de Republikeinse Partij. Maar over de socialistische tendens bij de Democraten stellen ze zich blijkbaar geen vragen.”

Harris wil de inflatie drukken. Hebben de Amerikanen het echt zo moeilijk om de rekeningen te betalen?

HULSMAN. “Jazeker. Het wordt de achilleshiel voor Harris. Een Happy Meal bij McDonald’s kunnen vele Amerikanen zich niet meer veroorloven, terwijl ze dat in pre-coronatijden wél nog konden. De verklaring voor de inflatie ligt niet bij de evil capitalists die woekerprijzen aanrekenen, maar bij de overheid die sedert de coronapandemie geld uitgaf als een dronken matroos. De inflatie is vandaag een stuk lager dan haar piek van 9,1 procent in juni 2022. Maar dat is als iemand met een lichaamsgewicht van 100 kilo die op een jaar tijd 10 kilo aankomt door te veel te eten – zoals Joe Biden te veel geld uitgaf – en het volgende jaar minder eet en slechts 4 kilo aankomt, het jaar daarna nog minder eet en 2 kilo aankomt. Het eindresultaat is nog altijd een lichaamsgewicht van 116 kilo. Dat is ook hoe de Amerikaanse inflatie werkt. De Democraten proberen wanhopig om het onderwerp te ontmijnen, maar de Amerikanen trappen er niet in. Als de verkiezingscampagne rond de inhoud zal draaien, zullen de Democraten verliezen. Als de campagne zal draaien rond personaliteiten die geen lastige vragen krijgen van de makke Amerikaanse media, zullen ze winnen.”

Wie een eerste huis koopt, krijgt een subsidie van 25.000 euro. Wat denkt u daarvan?

HULSMAN. “Het maakt deel uit van het plan om verschillende onderdelen van het Amerikaanse electoraat om te kopen. Waarom willen de Democraten zo graag de studentenschulden kwijtschelden, bijvoorbeeld? Omdat jongeren vaker voor de Democraten stemmen, maar minder talrijk opdagen in het stemlokaal. Je moet ze dus een reden geven om te komen stemmen. Maar niets is gratis. Subsidies komen van het belastinggeld van werkende mensen en vloeien naar andere groepen, uit electoraal winstbejag. Dat verklaart ook die huizensubsidie van 25.000 dollar. Wat zal daarvan het resultaat zijn in een kapitalistisch systeem? De huizenverkopers zullen hun prijs met 25.000 dollar verhogen, en de overheid zal het verschil bijpassen. Dat weet iedereen die de elementaire wet van vraag en aanbod kent. Het is schrikwekkend dat de Democraten die wet blijkbaar niet meer kennen.”

Gezinnen met kinderen zullen minder belasting moeten betalen, tot 6.000 dollar minder in het eerste levensjaar van het kind.

HULSMAN. “Je mag het belastingsysteem gebruiken om mensen met kinderen te helpen, maar niet met een algemene subsidie. Dat instrument is te bot. Je hebt een scalpel nodig, zoals fiscale aftrekbaarheid van kosten voor kinderopvang, zodat vrouwen weer aan het werk kunnen gaan. Het voorstel van Harris komt alweer neer op het weggeven van geld, zoals de dronken matroos. Het budgettaire gedrag van de Amerikaanse regering is onverantwoord. Momenteel houdt de dollar nog stand, omdat geen enkele andere munt de dollar kan vervangen. Maar je kent de quote van Ernest Hemingway: “How did you go bankrupt? Two ways. Gradually, then suddenly.”

Zal Harris haar plannen gefinancierd krijgen?

HULSMAN. “Ze kan ofwel de belastingen verhogen, ofwel het begrotingstekort nog meer laten oplopen. Aan beide oplossingen zijn grenzen. Intussen heeft de Amerikaanse begroting het magische punt bereikt waarop de intrestlasten groter zijn dan de defensie-uitgaven. Voor een wereldmacht is dat ronduit slecht.”

Harris kant zich tegen de verhoogde invoertarieven van Donald Trump, omdat ze de inflatie in de hand werken. Heeft ze daar geen punt?

HULSMAN. “Het inflatoire effect van invoertarieven zou sowieso tot haar basiskennis moeten behoren. Maar het deprimerende is dat Democraten in feite net zo protectionistisch zijn als de Republikeinen. Voeg daaraan toe dat geen van beide partijen ook maar een greintje budgettaire verantwoordelijkheid opneemt. They’re storing up trouble down the road.”

De plannen van Harris mikken op de werkende middenklasse. Is dat de juiste politieke strategie?

HULSMAN. “Ja, toch als ze denkt dat allerlei geschenken de middenklasse zullen helpen. Wat de Amerikanen echt zou helpen, is een begroting in evenwicht. Dan schiet de economie uit de startblokken, doen de bedrijven het goed, en houden de obligatiemarkten zich koest. Dat bleek onder Democratisch president Bill Clinton. Hij en zijn minister van Financiën Robert Rubin waren in feite Republikeinen in de stijl van de Amerikaanse generaal Dwight Eisenhouwer: voer geen oorlogen, maar breng de begroting in evenwicht. Dat is veel beter dan onhoudbare subsidies die het land naar het bankroet helpen. De huidige Amerikaanse regering is niet beter dan de zoveelste mank lopende sociaal-democratische regering in Europa. Gelukkig zijn er nog de 335 miljoen Amerikaanse burgers. Hun dynamisme zorgt voor een economische groei die je in Europa allang niet meer ziet. Laat de Amerikaanse spirit maar zijn werk doen. En laat Kamala Harris vooral een handboek economie lezen.”

Bekijk hieronder ook de toelichting van Amerika-kenner Bart Kerremans over het economische programma van Kamala Harris.