Piet Vanthemsche: ‘Het coronarisico tot nul beperken is een illusie’

Piet Vanthemsche is covoorzitter van de Economic Risk Management Group, de werkgroep rond de Nationale Bank die onze economie in coronacrisis overeind moet houden. Volgens hem bestaat er geen nulrisico op besmettingen en doden. “We moeten keuzes maken. Het coronavirus is een blijver. De grote vraag is: welke prijs willen we betalen?”

De Belgische economie kromp in het tweede kwartaal met ruim 12 procent. Het consumentenvertrouwen is historisch laag. Jean-Luc Gala, hoofd van het Brusselse universitaire ziekenhuis Saint-Luc vindt dat “absurde maatregelen onze economie kapot maken”.

PIET VANTHEMSCHE. “Zowel het consumenten- als bedrijvenvertrouwen is historisch laag. Maar Vlaanderen of België is geen eiland. De pandemie rolde wereldwijd als een tsunami in slow motion over ons heen. Met onze cijfers zitten we rond het gemiddelde van de Europese Unie. We doen het zelfs niet zo veel slechter dan Duitsland. Het Verenigd Koninkrijk sprong initieel soepeler om met corona. Het gevolg? De economie klapte daar met ruim een vijfde in elkaar. Er is een consensus onder economen dat de landen die de coronacrisis het hardst aanpakten, ook versneld een economische heropleving zouden moeten zien. Al moet je altijd oppassen met prognoses van economen.”

En toch lijkt de aanpak van onze buurlanden Duitsland en Nederland verstandiger.

VANTHEMSCHE. “Belgen hebben een lichte neiging tot masochisme. Ook in Duitsland wordt geklaagd over de chaotische aanpak. Elke deelstaat voert zijn eigen beleid. Het is vooral jammer dat de Europese Commissie in de kortetermijnaanpak van de crisis, van maart tot mei, volledig in gebreke bleef. Coördinatie van volksgezondheid behoort ook niet tot de bevoegdheden van de Commissie. Daaruit moeten we lessen trekken. Maar het grote probleem voor onze regering is de onzekerheid rond het virus. Je maakt keuzes, terwijl er steeds nieuwe inzichten over het virus komen. Anders zou men veel beter gerichte maatregelen kunnen nemen. Want dit gaat blijven duren. Het virus zal latent aanwezig blijven, er zullen nog opstoten komen. Daarom moeten we nu werken aan een stabiel pakket van maatregelen die het virus kunnen indijken en die we lang kunnen volhouden”.

De voorbije maanden leek het te veel alsof de epidemiologen de wet stellen. De regering kwam er te weinig of niet aan te pas.

VANTHEMSCHE. “Onder wetenschappers blijft er behoorlijk wat discussie. Denk maar aan het mondmaskerdebat, al is daar toch een consensus gegroeid. Maar wetenschappers worden betaald om te twijfelen. Politici worden betaald om ondanks die twijfels knopen door te hakken. Wetenschappers moeten uiteraard hun rol spelen. Ze maken risicoanalyses, en geven dan een vork van risico’s aan de politiek. Die moet dan de juiste keuzes maken. Maar dat blijft heel complex en moeilijk, omdat het coronavirus nog altijd heel veel onzekerheden oproept. Ook dat leidt tot een soms verwarrende communicatie.”

Met als risico een blijvende verlamming en verstarring van onze economie. We leggen toch ook het autoverkeer niet plat omdat er doden vallen?

VANTHEMSCHE. “We hebben onze economie nooit volledig lamgelegd. Onze havens en cruciale sectoren bleven ook in volle lockdown draaien. Het virus tot nul beperken is een illusie. Elke keuze heeft een prijs. De sociale prijs is dat het verenigingsleven zo goed als volledig is stilgevallen. Daar moeten we goed over nadenken. De prijs voor volksgezondheid betekent meer besmettingen en doden. Kunnen we het onderwijs nog eens een jaar stilleggen? Nee, dat kan niet.”

Vooral de culturele sector zit met de handen in het haar.

VANTHEMSCHE. “De cultuur- en evenementensector zullen het langste lijden onder de beperkende maatregelen. Men blijft heel terughoudend voor de doorstart van culturele evenementen. We zullen daarin toch creatief en inventief moeten zijn. Uiteraard moeten we deze sectoren weer een perspectief bieden. Al zal dat misschien weinig opbeurend zijn.”