Overtoerisme is een overroepen probleem

Het toerisme zal in 2025 weer normaal groeien na de post-pandemische tsunami. Het geklaag over ‘overtoerisme’ zal dan ook afnemen.

Bestaat ‘overtoerisme’ wel? Vraag het aan mensen die in of nabij Amsterdam, Goa, Mount Fuji of een andere stad van behoorlijke omvang in Zuid-Europa te wonen, en ze zullen volmondig ‘ja’ antwoorden. De massale toestroom van toeristen veroorzaakt files en vervuiling, drijft de woonkosten op en leidt de aandacht af van de behoeften van de lokale bevolking.

Er zijn al maatregelen genomen. Venetië beperkt de tourgroepen tot 25 personen en vraagt op piekdagen een entreeprijs van 5 euro. Amsterdam is van plan om de terminal voor cruiseschepen weg te halen uit het stadscentrum. Barcelona en delen van Griekenland treden hard op tegen cruiseschepen en kortetermijnverhuur à la Airbnb. Rome overweegt een entreeprijs van 2 euro om de Trevifontein te zien.

Of het allemaal iets uitmaakt, is onduidelijk. Bijna een half miljoen mensen betaalden met plezier het tarief voor Venetië. Grote groepen toeristen splitsten zich op in groepen van 25, maar bleven dicht bij elkaar. Het verplaatsen van cruiseterminals kan het wegverkeer doen toenemen. En het hinderen van Airbnb-verhuur zorgt ervoor dat gevestigde hotelexploitanten meer kunnen vragen.

De zomer van 2024 was een record voor reizigers omdat het post-pandemische toerisme bleef groeien. Verwacht wordt dat het aantal aankomsten voor het hele jaar de piek van 2019 lichtjes zal overtreffen. Toch is die hausse misleidend. Wereldwijd groeide het aantal internationale toeristen tussen 1995 en 2019 met gemiddeld 5 procent per jaar, waarna het toerisme instortte in 2020 en 2021. In drie jaar tijd is het toerisme dan weer evenveel gegroeid als in de vorige 25 jaar. Zelfs voor de meest gastvrije mensen gaat het dan wel heel snel.

Minderheid

Het goede nieuws is dat 2025 waarschijnlijk rustiger zal aanvoelen. Luchtvaartmaatschappijen, hotels en cruiselijnen zien de activiteit op hun websites afnemen. Airbnb waarschuwde in augustus dat de vraag van Amerikanen vertraagt. Reisagenten en hotels zeggen dat de prijzen dalen.

Steden die gezegend zijn met bezoekers kunnen dus maar beter geen barrières opwerpen, en zich integendeel beter voorbereiden op het verwelkomen van reizigers. Dat kan door bijvoorbeeld het laagseizoen aantrekkelijker te maken, en de toeristen over een stad of eiland beter te spreiden. In 2023 ontving Londen 18,8 miljoen bezoekers, meer dan elke andere stad behalve Istanboel. Toch klagen maar weinig Londenaren over die toeristen, terwijl ze wel over veel andere dingen klagen.

Toerisme blijft een lucratieve industrie. Veel landen die jaloers zijn op de problemen van Europa, versoepelen hun visumbeperkingen om reizigers te lokken. En luidruchtige tegenstanders in Europese steden vormen slechts een kleine minderheid. Gevraagd in een recent onderzoek naar de impact van toeristen op hun steden, zei 75 procent van de Spanjaarden dat die positief was. De mensen die klagen over overtoerisme in hun eigen buurt, zijn soms ook toerist in andermans stad.

Leo Mirani, Aziëcorrespondent