De Belgische gezinnen spelen in de Europese Champions League voor groene energie. Dat stelt het Noorse bedrijf Otovo, dat in ons land een Uber-achtig platform voor de plaatsing van zonne-energie aanbiedt. Net als in andere Europese landen is echter één hernieuwbare-energiebron afgetekend favoriet, ten koste van andere technologieën. Hoe komt dat?
22 procent van de Vlaamse gezinnen heeft zonnepanelen op de daken geïnstalleerd, achterhaalde Otovo. Maar ons land heeft zijn beleid de afgelopen twee decennia afgestemd op die ene technologie, en is andere duurzame oplossingen uit het oog verloren, klinkt het. Die lezing van de Belgische situatie strookt met de bevindingen van Vincent Van Den Broecke, architect en bestuurder van Blanco Architecten. Van Den Broecke vindt dat de focus van de overheid scherper kan.
Eén gulden regel
Groenestroomcertificaten, subsidies en verlaagde btw om de consumenten aan te sporen zonnepanelen te installeren: de incentives waren de voorbije jaren niet min. “Door de renovatieplicht wordt ergestimuleerd om heel snel naar EPC-label D te gaan”, zegt Van Den Broecke. “En wat is daarvoor de meest eenvoudige manier? Zonnepaneeltjes leggen. Leg op een slechte woning het dak vol zonnepanelen en je zult al wel in de buurt van die D komen, is de redenering.”
“Het gaat altijd om de boodschap die de overheid brengt”, vervolgt de architect. “Tegenwoordig is die warmtepomp hier en warmtepomp daar. Maar hebt u in het parlement ooit al het woord gebouwschil gehoord? Men zou het belang van de gebouwschil moeten beklemtonen, van de noodzaak van isolatie daarvan.”
Er is voor energetische renovatie één gulden regel, betoogde Van Den Broecke hier eerder: eerst de gebouwschil checken, en die indien nodig onder handen nemen. “Het heeft helemaal geen zin een warmtepomp te installeren in een gebouw waar de warmte overal wegvloeit. En wil je een warmtepomp installeren, dan moet je wellicht ook naar vloerverwarming kijken. Maar wie zijn vloeren uitbreekt, moet doorgaans ook zijn elektrische en sanitaire installatie vernieuwen. Een warmtepomp zonder zonnepanelen is overigens een slecht idee. Minstens een deel van die energie moet van zonnepanelen komen.”
De zijdige focus op één bepaalde groene energiebron is iets wat Otovo in meer landen ziet. “Omdat wij in dertien landen actief zijn, merken we de verschillende trends in de Europese landen op”, zegt Cédric Sever, Otovo’s landmanager voor België. “In Zweden en Noorwegen, bijvoorbeeld, heeft respectievelijk 50 en 70 procent van de huishoudens warmtepompen, terwijl het gebruik van zonnepanelen beperkt blijft tot slechts 3 en 1 procent van dehuishoudens.”
‘Wij hebben intussen onze zonnebubbel al gehad. Andere landen zitten er nog volop in’
Cédric Sever (Otovo)
Thuisbatterijen
De bewustwording over de nood aan een holistische aanpak, neemt volgens Sever wel toe. Zo heeft de prijzenhausse die werd aangezwengeld door de Oekraïne-oorlog, gezinnen meer doen nadenken over hun energieverbruik. “Iedereen wou ineens zijn eigen energie produceren en verbruiken. En wie dat al deed, dacht er plots aan dat ook in energie-efficiëntie nog winsten te behalen waren.”
“Wij hebben intussen onze zonnebubbel al gehad, begin 2013. Andere landen zitten er nog volop in”, vervolgt hij. “De Belgische klant begint nu verder te denken. Zo zijn zes op de tien van onze nieuwe projecten in Vlaanderen voorzien van een thuisbatterij. Voorheen waren dat er twee. Het gebruik van zo’n batterij kan – bijvoorbeeld – helpen om zonne-energie op te slaan en de pieken in energieproductie af te vlakken.”
Laat er geen misvatting over bestaan, “om een bepaald EPC-niveau te halen blijven zonnepanelen ideaal”, beklemtoont Van Den Broecke. “Ze zijn ondertussen minder duur, het rendement is goed meetbaar in het dagelijks gebruik en er zijn geen zware ingrepen voor nodig. Ze zijn uiteindelijk een heel rendabele oplossing.”
Integratie
“Er is ook de optie van een zonneboiler”, reflecteert de architect verder. “Dat is echter een pittige investering, die enkel voor sanitair warm water zorgt, en dus slechts een klein deel van de totale energierekening uitmaakt. De rentabiliteit van een zonneboiler stijgt naarmate er meer warm water verbruikt wordt. Met andere woorden: een zonneboiler is dus wellicht rendabeler voor een groot gezin dan voor een alleenstaande of een wat ouder koppel.”
“Wij bieden alleen zonnepanelen aan met thuisbatterijen”, pikt Sever in. “Vanaf volgend jaar gaan wij ook een lucht-water-warmtepomp aanbieden, omdat die combinatie nog altijd veel efficiënter is dan een beperkte zonneboiler. Bij zonneboilers sturen twee of vier zonnepanelen de boiler aan. Dat vraagt een apart systeem. Het is beter om een integratie te hebben van je verschillende systemen dan verschillende aparte systemen naast elkaar.”
