‘Oorzaken ‘Brussels 03/22′: mix van desastreus beleid in Midden-Oosten en parallelle samenlevingen hier’

De aanslagen in Brussel hebben twee hoofdoorzaken. Eén: de jarenlange destabilisering van het Midden-Oosten door de obsessie om overal mensenrechten en liberale democratie naar westers model te willen invoeren. Twee: het ontstaan van parallelle gemeenschappen in EU-landen waar de aanslagplegers kunnen gedijen.

Na 9/11 in de Verenigde Staten, na Madrid in 2004, na Londen in 2005 en Parijs vorig jaar was het gisteren de beurt aan Brussel. Wat sommigen al een tijd voorspelden is gebeurd: ook de hoofdstad van Vlaanderen, België en Europa kreeg te maken met een terreuraanslag. De gruwel past in een rij van gebeurtenissen die zich al bijna vijftien jaar voordoen in de westerse wereld. Maar ook daarbuiten, want landen als Indonesië, Nigeria en Ivoorkust hebben evenzeer te lijden onder aanslagen van moslimfundamentalisten.

De meest recente aanslagen – Parijs en Brussel – zijn rechtstreeks gelieerd aan de oorlog in het Midden-Oosten. Over de identiteit van de daders van de aanslagen in Zaventem en het metrostation Maalbeek is weinig bekend, maar Islamitische Staat (IS) heeft de aanslagen opgeëist. Net zoals die in Parijs vorig jaar. Een conflict op duizenden kilometers van hier wordt naar Europa geëxporteerd, deels omdat er honderden, zelfs duizenden moslims de voorbije jaren van hier naar Syrië zijn vertrokken om aan de kant van IS te strijden. Blijkbaar kunnen ze vaak en zonder veel problemen naar Europa terugkeren om hier een bloedbad aan te richten.

IS bezet een gebied in Irak en Syrië dat aan Turkije grenst en op een steenworp van Europa ligt. Ook in Libië is een deel van het kustgebied in handen van IS. Die politieke kanker in het Midden-Oosten en Noord-Afrika zal niet snel verdwijnen en is voor een deel het resultaat van een desastreus Midden-Oostenbeleid van de Verenigde Staten en de Europese Unie in de regio.

Na de aanslagen van 9/11 fluisterden neoconservatieve adviseurs in het oor van de Amerikaanse president George W. Bush: we verdrijven een aantal dictators in het Midden-Oosten en vervangen ze door een democratisch regime naar westers model. Het draaide anders uit. Irak, het eerste doelwit van de Verenigde Staten, verviel in chaos. Maar de neoconservatieven, in de VS én in Europa, hadden hun les niet geleerd. Ze waren verslaafd aan hun ideologische hobby. Na de Arabische Lente van 2011 deed zich een nieuwe kans voor om dictators te verdrijven en een westerse liberale democratie in te voeren, dachten ze. Opnieuw was het resultaat chaos. In Libië werd president Khadaffi verdreven, vooral onder impuls van de toenmalige Franse president Nicolas Sarkozy die met de man nog een eitje te pellen had (Khadaffi heeft Sarkozy’s presidentscampagne van 2007 financieel gesteund maar dat mocht niet bekend raken). Libië is sindsdien een failed state. Daarnaast moest ook de Syrische president Bashar al-Assad verdreven worden. Ook dat mislukte. Het resultaat is hetzelfde als in Libië: nog maar eens chaos. De westerse leiders hebben blijkbaar nog altijd niet door dat mensenrechten en democratische verkiezingen geen exportproduct zijn.

Paradoxaal genoeg sprong een aantal Golfstaten – Saoedi-Arabië en Qatar voorop – mee op de kar van de westerse mogendheden die in de Arabische Lente een soort van democratische revolutie zagen. Saoedi-Arabië en co roken met de destabilisering van de regio een kans om hun macht uit te breiden. Onder andere door het oppoken van de spanningen tussen soennieten (Saoedi-Arabië en de andere golfstaten) en sjiieten (onder leiding van Iran). De Golfstaten steunden allerlei jihadistische groeperingen in Irak en Syrië waar ze na verloop van tijd geen controle meer over hadden. IS is daar de incarnatie van. Tegelijk werden allerlei fundamentalistische jongeren uit Europa door de sirenenzang van IS naar Irak en Syrië gelokt. Zij fungeerden als kanonnenvlees in de regio. En in zekere zin ook bij hun terugkeer naar Europa.

Dat deze jihadi’s in hun Europese geboorteland gehersenspoeld werden staat niet los van de perfide politiek die Saoedi-Arabië hier al decennia voert. Het is bekend dat er al jaren massaal geld vloeit van Saoedi-Arabië naar salafistische moskeeën in Europa. Het salafisme is een van de radicaalste stromingen in de islam. Bovendien worden allochtone gemeenschappen in Europa overspoeld door salafistische propaganda. Satellietzenders helpen daarbij.

Het moslimfundamentalisme kan in bepaalde Europese steden – Brussel, Parijs, Londen – ook gemakkelijk wortel schieten omdat de moslims daar in een gesloten samenleving wonen. Het zijn zelfs gesloten parallelle samenlevingen geworden, waar duidelijk sympathie en steun is voor de jihadisten. Hoe kan iemand als Salah Abdeslam anders zo lang onder de radar blijven?

Voor het ontstaan van zo’n parallelle samenleving in bepaalde Brusselse wijken dragen de lokale politici een enorme verantwoordelijkheid. Zeker ter linkerzijde. Molenbeek en co moesten een multicultureel experiment worden. Maar door een laissez-faire-aanpak en de weigering een integratiebeleid te voeren, vormden de wijken al snel een explosieve cocktail waar kleine en grote criminaliteit gedijen in symbiose met een radicale islam die er gemakkelijk wortel kon schieten. De allochtonen die daar niet in wilden meegaan zijn vertrokken. De plaatselijke politici keken om electorale redenen opzij. Ook de goed gesubsidieerde sector van de sociale werkers die er officieel de integratie moesten bevorderen verkochten een feelgood-verhaal, terwijl de realiteit echt wel anders is.

De Nederlandse journalist Arthur Van Amerongen die tien jaar gelden in een boek waarschuwde voor het jihadisme in Molenbeek (“een rotwijk”) moest zwijgen. Politicus Luckas Vander Taelen – van Groen en dus onverdacht – was in 2012 niet meer welkom op de kiezerslijst na zijn kritiek op het wangedrag van jonge allochtonen in zijn eigen Vorst. Het was het bekende procedé: wie kritiek had op de situatie in bepaalde wijken werd als racist of onverdraagzame crypto-nazi weggezet. Nu volgt de rekening voor dat rampzalige non-beleid.