Volgens commissaris voor Economische en Monetaire Zaken Olli Rehn zijn de hoge overheidsschuld en het nu al jaren dalende aandeel in de wereldhandel de grootste uitdagingen voor de federale regering.
In haar studie van de macro-economische toestand van België wijst de Europese Commissie nog maar eens op de al bekende pijnpunten. Volgens commissaris voor Economische en Monetaire Zaken Olli Rehn zijn de hoge overheidsschuld en het nu al jaren dalende aandeel in de wereldhandel de grootste uitdagingen voor de federale regering. Eind mei wacht België een reeks concrete aanbevelingen over hoe de problemen precies aangepakt moeten worden.
De dalende export is in feite een Europees probleem, maar het dalende Belgische aandeel in de mondiale handelsstromen kan niet enkel daardoor verklaard worden, luidt het. “België scoort slechter dan het Europese gemiddelde”, zegt een expert.
De redenen zijn uiteenlopend. Door het mechanisme van de automatische loonindexering zijn de kosten per eenheid product sneller gestegen dan in de landen waar België handel mee drijft (vooral de andere EU-lidstaten). Daar komt nog bij dat de Belgische industrie vooral in kostengevoelige, halfafgewerkte producten gespecialiseerd is. Het komt er daarom op aan in te zetten op meer innovatie en de economie te moderniseren, luidt het.
‘Bijkomende maatregelen nodig’
De Commissie weet dat de regering-Di Rupo maatregelen genomen heeft om de oplopende loonhandicap een halt toe te roepen. Maar omdat het “slechts” om een bevriezing van de reële lonen gaat bovenop de indexering en baremieke verhogingen, “zullen mogelijk bijkomende maatregelen nodig zijn om de historisch gegroeide kloof helemaal te dichten”. Er worden alvast enkele opties naar voren geschoven. De loonnorm “zou baat hebben bij een modernisering” waarbij de ontwikkeling van de
lonen hand in hand moet gaan met de evolutie van de productiviteit.
Een vermindering van de lasten op arbeid zal de competitiviteit van ons land eveneens deugd doen. Daarnaast moet de automatische loonindexering flexibeler toegepast kunnen worden om economische schokken beter op te vangen. “In Frankrijk en Nederland, die niet zo’n mechanisme hebben, is de koopkracht zelfs meer gestegen dan in België,” analyseert een specialist, “terwijl hier het voorbije jaar jobs verloren gingen en de concurrentiepositie aangetast werd.”
Schuldgraad
Een andere reden tot ongerustheid, zegt de Commissie, is de hoge schuldgraad, die sinds 2008 weer richting de 100 procent gestegen is en die symbolische grens intussen doorbroken heeft. Pas in 2014 zou de schuld stabiliseren. “De hoge schuldgraad maakt België kwetsbaar voor spanningen op de financiële markten, wat zou kunnen resulteren in een opwaartse rentespiraal”, weet de Commissie.
Veel van de overheidsschuld is in Belgische handen. Dat beperkt de gevoeligheid voor externe gebeurtenissen, maar vergroot wel de kwetsbaarheid van de financiële sector en de reële economie in eigen land. De regering heeft er dan ook alle baat bij haar schulden verder af te bouwen.
Schuldgraad bedrijven en gezinnen niet problematisch
Een lichtpunt is dat de actuele hoge schuldgraad van bedrijven en gezinnen niet problematisch is. Bij de bedrijven is die voor het grootste deel te verklaren door de leningen die verschillende onderdelen van dezelfde onderneming elkaar verschaffen, om te kunnen genieten van de notionele intrestaftrek. Bij de huishoudens zijn de hypothecaire schulden dominant. Maar “een mogelijke correctie van de huizenprijzen zou slechts een bescheiden impact hebben op de consumptie, de bouwsector en de financiële sector”, leest het verslag van de Commissie.
Het is nu aan de regering-Di Rupo om met deze vaststellingen rekening te houden wanneer ze eind deze maand haar nieuwe Nationale Hervormingsprogramma en Stabiliteitsprogramma indient bij de Europese Commissie. Op 29 mei worden vervolgens de concrete aanbevelingen van de Commissie verwacht. Die zullen in de lijn liggen van de vaststellingen die Olli Rehn nu gepresenteerd heeft. (Belga/SD)
